Jacques Lacan i jego 9 niezwykłych cytatów

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Sergio De Dios González.

Ostatnia aktualizacja: 21 stycznia, 2019

Jacques Lacan jest autorem wielu znanych myśli, które są odbiciem jego teorii. Jest to jedna z najbardziej złożonych, głębokich i interesujących perspektyw XX wieku.

Jacques  Lacan był francuskim lekarzem, psychiatrą i psychoanalitykiem, który odwrócił się od ortodoksyjnej psychoanalizy. Chociaż zawsze twierdził, że jego tezy są odpowiedzią dla Zygmunta Freuda, Lacan przedstawił nowe elementy, takie jak teoria języka i matematyki.

Z natury psychoanaliza nie jest doktryną ani teorią monolityczną. Niektórzy twierdzą, że istnieje tyle podejść do psychoanalizy, ile jest psychoanalityków. Mimo to w całej historii istniały różne szkoły, a Jacques Lacan reprezentuje jedna z nich.

Dzisiaj psychoanaliza Lacana nadal ma znaczenie. Bez wątpienia jest ona jedną z najbardziej kontrowersyjnych w historii. Jest również jedną z najbardziej sugestywnych i godnych podziwu. Najprawdopodobniej nadal nie rozumiemy tego podejścia w pełni. Warto jednak wspomnieć o niektórych cytatach Lacana, które stanowią część jego myśli. Oto niektóre z nich.

1. Prawda i oszustwo

Jacques Lacan ma pozornie sprzeczne zdania, takie jak: “Prawda jest błędem, który wymyka się złudzeniom i zdobywa się ją dochodząc do nieporozumienia”. Dla tego myśliciela to, co krąży codziennie między ludźmi, nie jest prawdą. Nie chodzi o to, że każdy chce oszukać innych, ale że ignorują swoją własną prawdę. Dlatego nie mogą tego wyrazić.

Jednak są chwile, kiedy prawda “ucieka” nam, jeśli można tak powiedzieć. Kiedy na przykład ma miejsce przejęzyczenie lub gdy mówimy bez zastanowienia. Na pozór jest to owoc błędu i powoduje nieporozumienie, ale w rzeczywistości jest to prawda, która otwiera się krok po kroku i rzuca światło na sytuację.

2. Podświadomość i język

Jacques Lacan był pod silnym wpływem teorii języka, która była bardzo modna w XX wieku. Lacan wprowadził czysto lingwistyczne koncepcje do klasycznej psychoanalizy Freuda. Jednym z najważniejszych z tych pojęć jest: “Struktura nieświadomości jest podobna do języka”.

Dla Lacana podświadomość działa tak, jakby była językiem. Oznacza to, że aby ją poznać i zrozumieć, wytyczne są podobne do tych, które byłyby używane do rozszyfrowania języka. Na przykład sny powinno się interpretować jako metafory lub metonimie.

3. Jeden z najbardziej zagadkowych cytatów, jakie stworzył Jacques Lacan

Miłość jest najczęściej powtarzającym się motywem u Lacana. Jego perspektywa jest zagadkowa i fascynująca. Jednym z jego najbardziej znanych cytatów jest: “Kochać to dawać to, czego nie masz, komuś, kto nie istnieje”.

Dla Lacana miłość, podobnie jak wiele z tego, co nazywamy “rzeczywistością”, jest dwuznacznością. Wśród tych, którzy się kochają, jest obietnica, która jest fałszywa: dopełniając samego siebie, dajemy sobie szczęście. Chociaż to zobowiązanie nie jest jednoznacznie określone, świeci w głębinach romantycznych związków. Dlatego Jacques Lacan mówi, że dajesz to, czego nie masz.

W tym samym czasie, druga osoba nie jest postrzegana w sposób rzeczywisty. Cechy drugiej osoby odpowiadają na podświadomie podane etykiety. Tak naprawdę nie kochasz drugiej osoby, kochasz jej wizerunek. Dlatego kończy ten cytat słowami “kto nie istnieje”.

4. Miłość i zdrada samego siebie

Miłość dla Lacana jest przede wszystkim rodzajem więzi, która rodzi się ze słów. Jeśli nie ma słowa, to, co istnieje, to zakochiwanie się. To jest wyimaginowana fascynacja. Podczas gdy pożądanie seksualne zamienia drugiego człowieka w obiekt satysfakcji, miłość to przekracza. Odnosi się do drugiej osoby jako do istoty, nie jako przedmiotu.

Kochamy zatem istotę drugiej osoby. Ich wady i słabości są akceptowane. Kiedy przekracza się proste pragnienie bycia kochanym, w zamian miłość staje się aktywnym darem. Jednak ta miłość ma również limit, który został ustalony w jednym z cytatów Lacana: “Kiedy ukochana osoba posuwa się zbyt daleko w zdradzaniu siebie i trwa w oszustwie samego siebie, miłość już nie występuje.”

Kiedy jest miłość, kochamy drugą istotę. Ta istota ciągle zdradza samą siebie i nadal kocha. Kiedy jednak zdrada sięga zbyt daleko, do tego stopnia, że ​​istota jest zniekształcona, uczucie znika. Innymi słowy, przestajesz kochać tych, którzy siebie zdradzają, oszukują samych siebie i ostatecznie przestają być tą osobą, w której się zakochałeś.

5. Kolejne zdecydowane oświadczenie Jacquesa Lacana

Jeden z cytatów Lacana brzmi następująco: “Proszę Cię o odrzucenie tego, co Ci ofiaruję, ponieważ to nie jest to”. To zdanie odnosi się głównie do relacji między psychoanalitykiem a ich pacjentami. Lacan nie nazywał swoich pacjentów “pacjentami”, zamiast tego użył terminu “osoba poddawana analizie”. To dlatego, że widział swoich klientów jako aktywnych w psychoanalizie.

Osoba poddana psychoanalizie nie jest w pełni świadoma tego, czego będzie szukała w psychoanalizie. Ponadto, związek między psychoanalitykiem i taką osobą przybiera różne formy w całym procesie. Słowa, które analizuje, nie są tymi, które opisują ich prawdę. I te słowa są tym, co oferuje w procesie.

Cytat zatem dotyczy pozycji etycznej psychoanalityka. Jest odrzuceniem tego, co oferuje osoba poddana analizie. To jest błąd. Jest to jeden z cytatów Jacques’a Lacana, który nawiązuje do procesu psychoanalitycznego i który określa przede wszystkim jego podstawę etyczną.

6. Wina i pożądanie

Jacques Lacan, wypowiadając swoje słynne zdania, nie miał na celu ułatwienia czytelnikom zrozumienia ich. Dlatego wiele z nich jest zawiłych i wydaje się nie do podważenia. Większość nie pozwala na dosłowną analizę, ale sugeruje lub odwołuje się do innych znaczeń.

“Winny czuje się tylko ten, kto uległ swojemu pragnieniu”. Jest to jeden z cytatów Lacana, które zostały zinterpretowane na wiele różnych sposobów. Aby zrozumieć zdanie, musimy najpierw powiedzieć, że dla Lacana po jednej stronie monety leży wina, a po drugiej stronie leży odpowiedzialność. Winę zarzuca się “super ego” lub irracjonalnej świadomości obowiązku. Odpowiedzialność jest przede wszystkim świadomością prawdziwego pragnienia podmiotu.

Zdanie to oznacza zatem, że tak długo, jak nie ma świadomości pożądania, zawsze pojawi się poczucie winy. Rozpoznanie tego, czego naprawdę chcesz, to akt odpowiedzialności. Jeśli ktoś bierze odpowiedzialność za swoje pragnienie, nie zaprzeczając ani nie rezygnując, wtedy poczucie winy zniknie.

7. O wierności

Wierność jest odwiecznym tematem. Jacques Lacan wypowiedział na ten temat bardzo wymowne zdanie: “Czy może być coś innego, co usprawiedliwia wierność, niż przyrzeczenie? Jednak przyrzeczenie wiele razy jest deklarowane bardzo beztrosko. Gdyby nie było deklarowane w ten sposób, jest prawdopodobne, że byłoby deklarowane bardzo rzadko”.

Słowo jest centralną osią całej teorii Lacana. W tym przypadku bezpośrednio łączy wierność ze słowem. Wydaje się sugerować, że ta miłująca wierność nie jest naturalna ani spontaniczna. Wręcz przeciwnie, zakłada się ją lub zaczyna istnieć, jeśli zobowiązanie do wierności wypowiedziano słowami.

Para nie powinna zakładać, że wierność jest częścią związku w naturalny sposób. Nie jest też rozsądne, aby dawać obietnicę wierności, jeśli nie przeanalizuje się najpierw prawdziwych możliwości jej wypełnienia.

8. Brak i miłość

Jacques Lacan mówi: “Możesz kochać kogoś nie tylko ze względu na to, co ma, ale dosłownie z powodu tego, czego mu brakuje”. Miłość kieruje się do integralnej istoty drugiej osoby. Do jej wyjątkowości. Do wszystkiego, czym jest, a także wszystkiego, czego jej brakuje. Nie kochasz “w kawałkach”. Uczucie jest doświadczane przez całą istotę drugiej osoby.

W zdaniu Lacana kluczowym słowem jest “dosłownie”. Zasadniczo odnosi się ono do różnic obu płci. Mężczyźni mają to, czego kobietom brakuje fizycznie: fallusa. W tym samym czasie mężczyźni nie mają tego, co mają kobiety: ich anatomii, ich zdolności do rozwinięcia nowego życia w swoim ciele.

Dlatego kochamy to, czego dosłownie  brakuje drugiej istoci. Mężczyzna kocha kobietę, ponieważ nie posiada ona fallusa, w sensie fizycznym. Kobieta kocha mężczyznę, ponieważ brakuje mu tego, co ma ona. Chociaż to wyjaśnienie można przetłumaczyć również na płaszczyźnie symboliki.

9. Jacques Lacan i sztuka

Sztuka jest kolejnym częstym tematem w teorii Lacana. W przypadku psychoanalizy jedynym podświadomym mechanizmem obronnym, który jest skuteczny, jest sublimacja. Dzięki temu instynktowne impulsy zostają przekształcone w ważne produkty kulturalne. Sztuka, nauka i cała twórczość są wynikiem sublimacji.

W obliczu sztuki Lacan mówi: “Cała sztuka charakteryzuje się pewnym sposobem organizowania się wokół pustki”. Oznacza to, że to, co jest sublimowane, wymyka się świadomości. Naprawdę nie wiesz, co to jest. To jest coś niewyrażalnego słowami. Pustka, wokół której zorganizowane jest dzieło.

Chociaż zwroty, które wypowiedział Jacques Lacan, a także cała jego teoria, z pewnością nie są łatwe do zrozumienia, zawierają głęboką wiedzę. To była skromna próba przeniknięcia tych zagadek, ale oczywiście nie da się się całkowicie wyjaśnić jednego z najjaśniejszych podejść do ludzkiego umysłu.