Fernando Pessoa był jednym z najznamienitszych poetów w dziejach świata. Urodził się w Portugalii oraz żył na przełomie XIX i XX wieku. Dla niektórych to jedna z najbardziej enigmatycznych figur literatury. Dla innych jest magikiem, który zanurzył się w głębie ludzkiej duszy oraz pozostawił po sobie wersy pełne inteligencji i mądrości.
Fernando Pessoa wyróżniał się obsesyjnym stosowaniem heteronimów. Były one wymyślonymi charakterami, którymi podpisywał swoje prace. Te z najbardziej znanych to Alberto Vaeiro, Alvaro de Campos, Bernando Soares czy Ricardo Reis. Sam nawet opublikował krytyki powyższych hipotetycznych pisarzy, którzy nie byli nikim innym, niż samym Pessoa.
“Myślę, że poprzez wypowiedzenie czegoś sprawiamy, że zachowuje to swoje cnoty oraz odzieramy to ze strachu. Pola są zieleńsze bardziej niż w rzeczywistości, jeśli o nich mówimy. Kwiaty, jeśli zostaną opisane słowami wyobraźni, będą mieć kolory o barwie, na którą życie komórkowe nie pozwala.”
-Fernando Pessoa-
Najbardziej interesującą rzeczą jest to, że owe heteronimy nie były wyłącznie pseudonimami. Każdy z nich miał własną osobowość, charakter i styl. Ci, którzy badali prace tego artysty, czasami nawet kwestionowali czy Fernando Pessoa było jego prawdziwym nazwiskiem. Tak czy inaczej, pozostawił nam on wyjątkowe prace. Zamierzamy teraz podzielić się siedmioma najbardziej znanymi cytatami. Zapraszamy do refleksji.
Podświadomość – powtarzający się temat u Fernando Pessoa
Prace Pessoa mają bardzo filozoficzny wydźwięk. Jego refleksje są bystrym wglądem w logikę naszej egzystencji. W poniższym cytacie ukazuje na przykład paradoks jednoczesnego myślenia i niemyślenia. “Bycie świadomym nieświadomości życia jest najstarszym obowiązkiem naszej ludzkiej inteligencji”.
Cytat ten uderza nas, ponieważ pokazuje nam czystą oraz interesującą sprzeczność. To poprzez inteligencję oraz świadomość okrywamy istnienie podświadomości. Ta druga jest niedostępna, jako że podświadomość nie ma pełnego dostępu do rozumu. I w taki sposób poznajemy to, co wcześniej przeoczyliśmy.
O tym jak powinniśmy obserwować otaczający nas świat
Wygląd definiuje tożsamość. Jednocześnie tożsamość definiuje wygląd. Zatem obie rzeczywistości są nierozłączne. Oto co przekazuje nam jedna z najcudowniejszych wypowiedzi Fernando Pessoa. “Mój rozmiar zależy od tego, na co patrzę, a nie od moich fizycznych wymiarów.”
Oznacza to, że im szersza perspektywa, tym większy człowiek, który obserwuje. I odwrotnie – ten, kto ma ograniczony pole wzrokowe, jest człowiekiem o podrzędnych horyzontach. Wysokość w znaczeniu symbolicznym definiuje nasz sposób widzenia rzeczywistości.
Poznaj siebie oraz myśl
Fernando Pessoa zawsze walczył przeciwko swoim myślom. Czynienie w ten sposób może nas uwolnić, ale również zniewolić. Daje nam radość rozumienia, lecz jednocześnie zabiera nam świeżość życia. Nasz poeta uznaje taki stan rzeczy poprzez wyrażenie tego tymi oto słowami: “Nieznanie siebie oznacza żyć. Rozważać nad własnymi wadami oznacza myśleć”.
Próbuje on nam przekazać, że najbardziej autentyczne rzeczy w życiu są prosto przeżywane. To prawdziwa obfitość. Z drugiej strony, rozmyślanie przez cały czas jest ograniczonym ćwiczeniem, które prowadzi wyłącznie do niepełnych rezultatów oraz pozbawia nas pełnego doświadczania naszej egzystencji. Życie jest silniejsze niż myśl.
Czym jest zresztą miłość?
Fernando Pessoa definiuje miłość jako gromadzenie myśli za pomocą naszej wyobraźni. Możemy zobaczyć to w następującym cytacie: “Nigdy nikogo nie kochamy: kochamy wyłącznie wyobrażenie o kimś. Kochamy tylko nasz własny koncept miłość, kochamy wyłącznie siebie”.
Ostatecznie Pessoa myśli, że miłość jest samolubną projekcją. Widzimy w drugiej osobie to, co chcemy lub co potrzebujemy zobaczyć. Nigdy nie widzimy jej takiej, jaką jest naprawdę, i nigdy całkowicie jej nie poznajemy. Po prostu konceptualizujemy i zakochujemy się w tej konceptualizacji.
Wyjątek, dla którego nie ma reguły
Dla Pessoa każda osoba jest nieskończoną rzeczywistością. Mówi, że nie możemy zgromadzić uogólnień, które byłyby właściwe dla każdej istoty ludzkiej. To dlatego napisał, co następuje: “Nie ma zasad. Wszyscy ludzie są wyjątkiem od reguły, która nie istnieje”.
Zaprzeczenie istnieniu wspólnych standardów dla wszystkich istot ludzkich oznacza wysławianie indywidualnej wyjątkowości. Chociaż może się wydawać, że dzielimy wspólne cechy, każda osoba jest inna oraz unikalna w całym świecie. W tym znaczeniu, nie ma możliwości, abyśmy stworzyli reguły, które mogłyby zostać zastosowane do każdego człowieka.
Sukces oraz jego tajemnice
Dla tego słynnego portugalskiego poety sukces jest czymś, co trzeba zbudować. “Sukces oznacza odniesienie go, a nie posiadanie warunków do jego odniesienia. Każdy ogromne poletko ziemi posiada warunki na zbudowanie pałacu, jednak czy powstanie on, jeśli nie zostanie wybudowany właśnie na tym poletku?”
Tym wspaniałym cytatem Fernando Pessoa bagatelizuje ideę, że talent jest Twoim potencjałem. Twoje umiejętności czy cnoty nie są tym, co definiują Twój talent, lecz to, co robisz, i to tak naprawdę liczy się najbardziej.
Śmierć, odwieczny temat
Mówiąc o śmierci, Pessoa powiedział kiedyś: “Dla mnie, kiedy widzę martwego człowieka, wygląda to jak odejście. Zwłoki sprawiają wrażenie opuszczonego garnituru. Ktoś odszedł i nie musiał już nosić tego unikalnego ubioru, który miał na sobie przez całe życie.” To piękne zdanie mówi o ciele wyłącznie jako o fasadzie tego, kim naprawdę jesteśmy. W śmierci opuszcza nasz czyjaś obecność. Martwe ciało nie reprezentuje już danej osoby. Ten, kto umiera po prostu już się tam nie znajduje.
Fernando Pessoa jest jednym z tych poetów, o których nie można zapomnieć po tym, jak przeczytało się jego prace. Jego poezja łączy wyjątkową wrażliwość oraz zachwycającą klarowność. W jego wersach można znaleźć wspaniałe odkrycia, które naprawdę mogą wstrząsnąć naszymi przekonaniami.