Eksperyment z lalką Bobo i agresja

Przeczytaj dzisiejszy artykuł i dowiedz się na czym polegał eksperyment z lalką Bobo.

W latach 1961-1963 kanadyjski psycholog Albert Bandura przeprowadził eksperyment, aby przeanalizować zachowanie dzieci, które widziały dorosłych zachowujących się w agresywny sposób wobec lalki. Eksperyment z lalką Bobo to empiryczny przykład jednej z jego najsłynniejszych teorii: teorii społecznego uczenia się.

Teoria ta zakłada, że ludzie uczą się głównie poprzez kontakt ze swoim środowiskiem społecznym. Obserwując innych pozyskujemy określoną wiedzę, umiejętności, strategie, przekonania i nastawienia.

Tym samym dzieci uczą się przydatności, dostosowania i konsekwencji różnych zachowań obserwując osoby dorosłe. W konsekwencji działają zgodnie z tym jakie będą według nich rezultaty ich działań.

Badania Bandury

Wiele osób uznaje Alberta Bandurę za jedną z najważniejszych postaci w zakresie społecznego uczenia się. Badanie, które przeprowadził w 2002 r., sprawiło, że uplasował się na czwartym miejscu spośród najczęściej cytowanych psychologów wszechczasów, tuż za Skinnerem, Freudem i Piagetem.

Bandura nie zgadzał się ze stanowiskiem behawiorystów, ponieważ uważał, że nie doceniali wymiarów społecznych ludzkiego zachowania. Dlatego też w celu wyjaśnienia procesów uczenia się skoncentrował się na interakcjach między uczniem a jego otoczeniem.

W 1961 r. Bandura zaczął analizować różne metody służące leczeniu nadmiernie agresywnych dzieci, identyfikując pochodzenie przemocy poprzez ich zachowania. W tym celu przeprowadził eksperyment z lalką Bobo. Dowiedzmy się o co dokładnie w nim chodziło.

Eksperyment z lalką Bobo

Albert Bandura opracował ten eksperyment w celu stworzenia empirycznej podstawy swojej teorii. Wyniki, które uzyskał, zmieniły świat psychologii. Eksperyment z lalką Bobo okazał się kluczowy w badaniu agresywnych zachowań u dzieci.

Bandura starał się udowodnić, że dzieci uczą się określonych zachowań naśladując dorosłych. W eksperymencie wzięło udział 36 chłopców i 36 dziewczynek w wieku od 3. do 5. roku życia. Wszyscy z nich byli uczniami Bing Nursery School w Uniwersytecie Stanforda.

Bandura podzielił dzieci na trzy grupy. Podzielił je również zgodnie z płcią (chłopcy i dziewczynki). 24 z nich były świadkami agresywnego scenariusza, 24 z nich doświadczyły scenariusza nieagresywnego, a reszta stanowiła grupę kontrolną.

Co więcej, badacze upewnili się, że jedna połowa dzieci była świadkami działań dorosłych tej samej płci, zaś druga połowa przyglądała się dorosłym płci przeciwnej.

Każde dziecko w grupie agresywnej i nieagresywnej obserwowało indywidualnie zachowanie dorosłego wobec lalki Bobo (plastikowej, nadmuchiwanej lalki, która gdy złapała równowagę, odzyskiwała swoją stabilność).

W scenariuszu agresywnym dorosły zaczynał od zabawy zabawkami rozmieszczonymi w pokoju, która trwała około minuty. Następnie zachowywał się agresywnie wobec lalki, bijąc ją lub używając zabawki w kształcie młotka, aby uderzyć ją w twarz.

“Na szczęście znacznej części ludzkich zachowań uczymy się obserwacyjnie, poprzez naśladowanie.”

-Albert Bandura-

W scenariuszu nieagresywnym dorosły po prostu bawił się lalką. I w końcu dzieci znajdujące się w grupie kontrolnej nie obserwowały niczego.

Następnie dzieci wchodziły pojedynczo do pokoju, w którym były zabawki i lalka Bobo. Naukowcy nagrywali ich zachowania. Chcieli być w stanie zbadać dogłębnie ich zachowania po przyglądaniu się dorosłym.

Wnioski

Bandura ustalił, że dzieci wystawione na działanie agresywnego scenariusza podczas eksperymentu z lalką Bobo częściej wykazywały się agresywnością fizyczną od tych, które brały udział w innych scenariuszach.

Jeśli chodzi o wyniki dotyczące różnic płciowych, to w dużym stopniu potwierdzały one przewidywania Bandury. Odkrył, że dzieci reagowały zdecydowanie silniej na zachowania osób o tej samej płci co one same.

Oprócz tego pośród dzieci wystawionych na działanie agresywnego scenariusza to chłopcy wykazywali się większą liczbą ataków fizycznych. Innymi słowy, dzieci okazywały większą agresywność po obserwowaniu agresywnego zachowania dorosłych płci męskiej.

W 1965 r. naukowcy przeprowadzili podobny eksperyment, aby poznać wpływ nagradzania i karania agresywnego zachowania. Pozyskane wyniki stanowiły potwierdzenie teorii uczenia się poprzez obserwowanie.

Okazało się, że kiedy dorośli byli nagradzani za agresywne zachowanie, wzrastało prawdopodobieństwo, że dzieci będą bić lalkę. Jednak kiedy dorośli otrzymywali reprymendę, dzieci przestawały bić lalkę Bobo.

Widzisz więc, że dzieci mają tendencję do naśladowania tego, co widzą. Właśnie dlatego musimy zachować ogromną ostrożność w kwestii naszych własnych zachowań i postaw, zarówno w środowisku rodzinnym, jak i edukacyjnym.

“Dzieci otrzymują od czasu do czasu bezpośrednie instrukcje dotyczące stosowności różnych porównań społecznych.”

-Albert Bandura-