Czy stres powoduje choroby? Dowiedz się więcej!
Stres to rodzaj reakcji organizmu na zwiększone wymagania ze strony otoczenia. Odpowiedź ta może być mniej lub bardziej intensywna. Doświadczająca go osoba czuje się przytłoczona brakiem odpowiednich zasobów, by stawić czoła sytuacji. Czy jednak stres powoduje choroby?
Uważa się, że stres powiązany jest z chorobami takimi jak problemy z sercem, nowotwory, choroby autoimmunologiczne itp. Badania potwierdzają zależność pomiędzy stresem a zachorowaniami. Jaka jest jednak ścieżka rozwoju w takich przypadkach?
Teoria stresu Hansa Selye’ego
Jak już wspominaliśmy, stres pojawia się, gdy wymagania otoczenia przerastają możliwości jednostki. Hans Selye nazywany ojcem stresu twierdził, że to reakcja organizmu na wszelkie wymagania ze strony środowiska.
Według jego teorii, to typowa odpowiedź biologiczna. Istnieją jej dwa rodzaje: adaptacyjna, pozostająca w harmonii z wymogami otoczenia i zasobami oraz bardziej intensywna, patologiczna, powodująca nieprzyjemne objawy.
Ogólny zespół adaptacyjny
Selye wspomina w swojej teorii o ogólnym zespole adaptacyjnym, który pojawia się, gdy odpowiedź organizmu na stres przeciąga się w czasie, a jej intensywność jest zwiększona. Organizm korzysta wówczas z zasobów w celach regulacyjnych.
Ogólny zespół adaptacyjny składa się z trzech faz: pobudzenia, oporu i wyczerpania. Uaktywniają się wówczas trzy osie fizjologiczne: nerwowa, neuroendokrynna i hormonalna. Poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, rośnie.
Działanie kortyzolu w organizmie jest konieczne dla prawidłowego funkcjonowania. Odpowiada on bowiem za wykonywanie zadań. Problem pojawia się wtedy, gdy jego poziom przekracza pewne normy, a stres wychodzi poza typowe granice.
Wówczas stres przechodzi w stan chroniczny, co skutkuje osłabieniem mięśni, ciągłym zmęczeniem, infekcjami, migrenami, problemami z koncentracją itp.
Czy stres powoduje choroby?
Stres zwiększa ryzyko występowania chorób. Angażuje bowiem układ immunologiczny i sprawia, że organizm jest bardziej podatny na czynniki środowiskowe.
Jeśli chodzi o choroby układu krążenia, stres zwiększa ryzyko ich występowania, gdy przechodzi w stan przewlekły. Choroba wieńcowa jest silnie powiązana z czynnikami psychologicznymi. Odpowiedź na stres to ważny czynnik rozwoju tej choroby we wczesnym stadium.
Badania nie dają konkretnych wyników jeśli chodzi o choroby autoimmunologiczne. Istnieje pewna zależność pomiędzy rozregulowaniem układu odpornościowego wskutek przedłużonego działania stresu i wysokiego poziomu kortyzolu a pojawianiem się reumatoidalnego zapalenia stawów i nadczynności tarczycy.
Stres raczej nie powoduje występowania nowotworów. Nie ma też wpływu na rokowania ani skuteczność leczenia. Jego zwalczanie ma jednak znaczenie dla jakości życia zdiagnozowanych pacjentów onkologicznych.
Podsumowując, odpowiedź na stres nie musi być bezpośrednią przyczyną pojawiania się chorób i ich rozwoju. W grę wchodzą tu rozmaite czynniki. Podwyższony poziom kortyzolu, który osłabia układ odpornościowy to tylko jeden z nich.