Brak pracy lub jej posiadanie: obie sytuacje powodują niepokój
Kiedy poznajesz kogoś nowego, zazwyczaj pytasz go o imię i nazwisko oraz o to, czym się zajmuje. W rzeczywistości praca to nie tylko sposób na utrzymanie i uzyskiwanie wynagrodzenia. Jest ona ważna również z wielu innych powodów. Z tego właśnie powodu brak pracy może powodować poczucie niepokoju.
Praca może silnie wpływać Twoje samopoczucie. Na przykład wykonywanie zawodu poniżej poziomu umiejętności, wyszkolenia i aspiracji może być dla Ciebie niezwykle frustrujące. Z drugiej strony niepewne warunki pracy zwiększają ryzyko lęku i depresji.
A co można powiedzieć o byciu bezrobotnym? W rzeczywistości brak pracy może wpędzić Cię w otchłań udręki, niskiej samooceny i beznadziei. Na dobre i na złe to, co zapewnia Ci wynagrodzenie, kształtuje również Twoją samoocenę. Co więcej, jeśli chodzi o zdrowie psychiczne, ten obszar życia najbardziej warunkuje Twoje dobre samopoczucie lub wręcz przeciwnie – dyskomfort psychiczny.
Rozwój osobisty idzie w parze z rozwojem zawodowym.
Brak pracy lub jej posiadanie – jedno i drugie może być źródłem frustracji
Steve Jobs powiedział, że jedynym sposobem na osiągnięcie wielkich rzeczy jest kochanie tego, co się robi. Czasami jednak mimo tego, że kochasz swoją pracę i starasz się wykonywać ją jak najlepiej, nadal nie czujesz się spełniony. To dlatego, że istnieje wiele czynników, które mogą ograniczać, zniekształcać i utrudniać pracę.
Większość z nas wierzy, że praca jest przede wszystkim źródłem dochodu. W rzeczywistości jednak pełni ona również inne funkcje. Czasami nie wystarczy mieć dobrą pensję, aby czuć się szczęśliwym i spełnionym. Wszystko zależy od tego, jakim kosztem osiągasz tak świetne zarobki. Czy to przez nieskończone godziny pracy i naprawdę duże obciążenie zajęciami? A może nawet cierpisz z powodu zastraszania w miejscu pracy? Być może znajdujesz się w niebezpiecznym albo silnie stresującym środowisku pracy?
Zatrudnienie buduje Twoją tożsamość i podtrzymuje Twoje godne życie (Gallo i in., 2005). Mimo wszystko istnieje również pewna ironia. Otóż zarówno brak pracy, jak i jej posiadanie może być u osób największym źródłem niepokoju. Na przykład odejście ze złej i stresującej pracy może zapewnić głęboką satysfakcję i dobre samopoczucie psychiczne. Z drugiej jednak strony całkowity brak pracy może być katastrofalny.
Praca jest podstawowym filarem zdrowia psychicznego
To prawda, że jako człowiek nie powinieneś ukierunkowywać całego swojego życia na pracę. Kiedy jednak ta ostatnia zawodzi, ma to wpływ prawie na wszystkie dziedziny w Twoim życiu. Twój pogląd na samego siebie chwieje się u podstaw wraz z Twoimi relacjami społecznymi. Może na tym ucierpieć nawet Twoje zdrowie fizyczne i psychiczne. Psycholog David L. Blustein w napisanym przez siebie artykule naukowym wyjaśnia, że aktywna praca zawodowa odgrywa kluczową rolę w naszym rozwoju. W ogromnej mierze przyczynia się do zachowania dobrego samopoczucia i zdrowia psychicznego.
Jest tak z następujących powodów:
- Praca jest mechanizmem, dzięki któremu udaje Ci się nie tylko przetrwać, ale także spełniać marzenia i osiągać osobiste cele.
- Przyczynia się do Twojej skuteczności. W efekcie pozwala nam poczuć, że jesteśmy kompetentni.
- Poprawia Twój pogląd na temat samego siebie. Sprawia, że postrzegasz siebie jako część społeczeństwa.
- Pozwala Ci szkolić własne umiejętności, uczyć się i rozwijać, co z kolei wzbogaca Twoje życiowe doświadczenie.
W taki czy inny sposób Twoja praca ma ogromny wpływ na całe Twoje życie, samoocenę, zdrowie oraz psychikę. Z tego właśnie powodu zarówno brak pracy, jak i jej posiadanie może przyczyniać się do odczuwania silnego dyskomfortu i niepokoju.
Brak pracy – traumatyczne przeżycie?
Raport Fundacji Zdrowia Psychicznego z 2021 r. jasno wykazał, że bezrobocie i niepewność pracy są największymi źródłami niepokoju wśród ogółu społeczeństwa. W rzeczywistości około 70 procent osób uważa, że utrata pracy ma wpływ na ich zdrowie psychiczne, a 25 procent twierdzi wręcz, że doznało z tego powodu traumy.
Dlaczego tak się dzieje? Z jakiego powodu ktoś może postrzegać utratę pracy jako traumatyczne przeżycie? Po pierwsze dlatego, że prędzej czy później wpłynie to na budżet domowy i funkcjonowanie całej rodziny. Do tego dochodzi pogorszenie stylu życia oraz obniżenie samooceny. Brak pracy sprawia, że przerywamy i porzucamy pewną dynamikę, która jeszcze nie tak dawno zupełnie nas definiowała. Tak gwałtowna zmiana może być wręcz katastrofalna.
Im dłużej trwa sytuacja bezrobocia lub doświadczenie złych warunków pracy, tym negatywniej wpływa to na zdrowie psychiczne.
Kiedy praca nie prowadzi do poczucia spełnienia
Czasami masz pracę, ale nie pozwala Ci ona mieć takiego życia, jakiego chciałeś. Być może w pewnym momencie marzyłeś o osiągnięciu wysokiej pozycji, ale kiedy się to udało, wywołało to jedynie rozczarowanie. Być może znalazłeś się pogrążony w nieetycznych i niezgodnych z prawem warunkach, w dziwnym i groźnym środowisku, które sprawia, że nie możesz spać i boisz się nadejścia każdego poniedziałku.
Jeśli taka praca trwa przez długi czas, uświadamiasz sobie, że nie masz życia, tylko usiłujesz przetrwać. Wiesz, że nie możesz tak dalej funkcjonować, ale myśl o tym, że nie masz pracy, sprawia, że jesteś równie niespokojny. Dlatego prawie nie wiedząc, jak to się stało, zostałeś uwięziony na najbardziej niekorzystnym egzystencjalnym rozdrożu.
Co możesz zrobić?
Dziś posiadanie tej samej pracy przez całe życie nie jest już normą. Rzeczywiście, większość z nas zmienia miejsce pracy co najmniej kilka razy. W tego rodzaju dynamice momenty niepewności związanej z pracą mają tendencję do mnożenia się. Zmiana zwykle testuje Twoją zdolność do przystosowania się, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Jednak jeśli chodzi o dzisiejszych młodych ludzi, ich życie zawodowe będzie definiowane przez właśnie te wzloty i upadki, okresy, kiedy mają dobrą pensję, i inne, kiedy będą przechodzić finansowe trudności.
Możesz pracować nad nowymi umiejętnościami, takimi jak bycie bardziej konkurencyjnym, kreatywnym lub innowacyjnym. To rzeczywiście może okazać się pomocne w wielu dziedzinach życia. Jednak umiejętności, o które naprawdę musisz zadbać, to te związane z utrzymaniem zdrowia psychicznego. W rzeczywistości wiedza o tym, jak radzić sobie ze stresem i lękiem, jak być odpornym lub prosić o wsparcie przyjaciół w trudnych chwilach, uratuje Ci życie.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Blustein, D. L. (2008). The role of work in psychological health and well-being: A conceptual, historical, and public policy perspective. American Psychologist, 63(4), 228–240. https://doi.org/10.1037/0003-066X.63.4.228
- Mental Health Foundation. (2021). Upheaval, uncertainty, and change: themes of adulthood. Author
- Montgomery, S. M., Cook, D. G., Bartley, M. J., & Wadsworth, M. E. J. (1999). Unemployment pre-dates symptoms of depression and anxiety resulting in medical consultation in young men. International Journal of Epidemiology, 28(1), 95–100.
- Moorhouse, A., & Caltabiano, M. L. (2007). Resilience and unemployment: Exploring risk and protective influences for the outcome variables of depression and assertive job searching. Journal of Employment Counseling, 44(3), 115–125.