Czy umiesz słuchać ludzi? A może słyszysz tylko słowa wyłaniające się z ich ust, ale nie przypisujesz im prawdziwego znaczenia? Aby cieszyć się dobrą komunikacją z ludźmi z otoczenia, niezbędne jest aktywne słuchanie.
Aktywne słuchanie ma wiele definicji. Chociaż definicje te różnią się pod pewnymi względami, wszystkie są zgodne co do tego, że jest to umiejętność słuchania o dwóch głównych cechach: zrozumieniu i trosce. Te dwie cechy to fundament, na którym opiera się aktywne słuchanie.
Kiedy praktykujesz aktywne słuchanie, duża część Twojej energii idzie w kierunku próby zrozumienia wiadomości, którą przekazuje Ci Twój rozmówca. Oprócz tego Ty także przekazujesz informację swojemu rozmówcy, potwierdzającą, czy dobrze rozumiesz, co ta osoba próbuje przekazać. Oznacza to bycie mentalnie otwartym i uważnym na przesłanie rozmówcy.
Przeciwieństwem aktywnego słuchania jest słuchanie bierne. W tym drugim przypadku jesteśmy fizycznie obecni, ale myślami błądzimy gdzie indziej. Priorytetowo traktujemy rzeczy inne niż to, co próbuje przekazać nasz rozmówca.
W rezultacie okazujemy, że nie szanujemy tego, co druga osoba ma do powiedzenia. Wpływa to negatywnie na zdolność rozumienia wiadomości i osłabia relację. Dla porównania aktywne słuchanie pomaga wczuć się i zrozumieć emocje innych osób.
Nasze problemy z komunikacją w dzisiejszym świecie są w dużej mierze spowodowane tym, że nie umiemy słuchać. Ciągle myślimy o własnych opiniach i sprawach, które mamy na głowie. Naszym głównym celem jest przekazanie drugiej osobie naszego punktu widzenia na temat, o którym próbuje wyrazić swoją opinię.
W takim przypadku traci się istotę komunikacji. Wielu z nas ma błędne przekonanie, że słuchanie odbywa się automatycznie. Ale tak nie jest. Słuchanie wymaga więcej wysiłku niż rozmowa.
„Jeśli chcesz być mądry, naucz się zadawać rozsądne pytania, słuchaj uważnie, spokojnie odpowiadaj i bądź cicho, kiedy nie masz nic do powiedzenia”.
-Johann Kaspar Lavater-
Jeśli naprawdę chcesz słuchać innych, czytaj między wierszami
Przywiązujemy dużą wagę do komunikacji werbalnej. Prawda jest taka, że nasza komunikacja w od 60% do 80% jest niewerbalna. W związku z tym, aby komunikacja była skuteczna, musi istnieć spójność między mową a ekspresją niewerbalną. Istnieje pewien równoważnik, jeśli chodzi o aktywne słuchanie: równie ważne jest słuchanie, jak upewnianie się, że druga osoba czuje tak samo jak my.
Aktywne słuchanie oznacza słuchanie i rozumienie perspektywy mówiącego. Mówimy o zdolności rozumienia uczuć, idei i myśli drugiej osoby. Co więcej, zrozumienie innego człowieka wymaga pewnej empatii. Musimy być w stanie postawić się na miejscu kogoś innego i spojrzeć na sytuację jego oczami.
Język niewerbalny wpływa na to, jak działamy i reagujemy, zarówno na siebie, jak i na innych. Tak zwane czytanie między wierszami, czyli rozumienie przesłania ukrytego między słowami oznacza zrozumienie i interpretację tego, co widzimy i słyszymy.
Zrozumienie nie oznacza, że musimy zgodzić się ze wszystkim, co mówi druga osoba. Oznacza to, że musimy słuchać z widocznym i szczerym zainteresowaniem.
„Kiedy czujemy się słuchani, nasz mózg odczuwa nieograniczoną przyjemność, podobnie jak w reakcji na dobre jedzenie czy pieniądze”.
-Adelina Ruano-
Aktywne słuchanie jest najlepszym lekarstwem na samotność
Większość ludzi woli mówić niż słuchać. Kiedy mówimy o sobie, aktywujemy obszary mózgu związane z przyjemnością. Dlatego logiczne jest, że wolimy słuchać siebie niż innych ludzi.
Dale Carnegie napisał książkę, która w Stanach Zjednoczonych przyciągnęła więcej czytelników niż Biblia. Jej tytuł brzmi: „Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi”. Prawie cały kraj wykorzystał przedstawioną w niej filozofię i metody, aby poprawić swoje relacje.
Carnegie skupił się na zaufaniu, które buduje aktywne słuchanie. To zaufanie ma pozytywny wpływ na relacje osobiste. Zaufanie pomaga nam również tworzyć nowe relacje i wzmacniać już istniejące.
Aktywne słuchanie daje możliwość tworzenia więzi opartych na wzajemnym zrozumieniu. Zapomnij o tym, co akurat robisz; naprawdę słuchaj drugiej osoby. Nawet jeśli to, o czym mówi wydaje Ci się błędne lub nieistotne. Jeśli słuchasz w ten sposób, pozwalasz tej osobie wyrazić jej odczucia dokładnie tak, jak tego chce.
Kiedy słuchasz uważnie i nie przerywasz, Twój rozmówca czuje się zrelaksowany. Jest w stanie wyrazić siebie i przekazać swoje prawdziwe uczucia.
Czasami możemy pomagać innym bez kiwnięcia palcem. Przez większość czasu jednak nie jesteśmy tego świadomi. Przede wszystkim wiedza, jak słuchać pomaga lepiej zrozumieć innych ludzi. Sprawia także, że inni czują się bardziej związani z nami i poprawia nasze relacje. Niektórzy mówią, że to, co dajemy, wróci do nas…
„Kiedy przyjaciel prosi o radę, w rzeczywistości wcale jej nie szuka. Chce dać upust swoim emocjom i zostać wysłuchanym. Dla niego to jak otrzymanie najlepszej rady”.
Bibliografia
Contreras, M. M., & San Rafael, C. Aprender a escuchar.
Gómez, Á. H., Gómez, J. I. A., & Rodríguez, M. A. P. (2011). Técnicas de comunicación creativas en el aula: escucha activa, el arte de la pregunta, la gestión de los silencios. Educación y Futuro: Revista de investigación aplicada y experiencias educativas, (24), 153-180.
Martín-Barbero, J. (1978). Comunicación masiva: discurso y poder (No. 04; HM258, M37.). Quito: Ciespal.
Subiela García, J. A., Abellón Ruiz, J., Celdrán Baños, A. I., Manzanares Lázaro, J. Á., & Satorres Ramis, B. (2014). La importancia de la Escucha Activa en la intervención Enfermera. Enfermería Global, 13(34), 276-292.
Torres, M. E. (2005). Asertividad y escucha activa en el ámbito académico.