Każdego roku u 900 dzieci w wieku poniżej 15 lat zdiagnozowany zostaje nowotwór. Na szczęście postępy medyczne zwiększają przeżywalność. Jednak wyleczenie choroby nie jest jedynym ważnym aspektem. Ważne jest również dbanie o to, by dzieci chore na raka nie cierpiały z uwagi na niską jakość życia.
Skutki uboczne choroby i leczenia muszą pozostawać w centrum uwagi. Z tego powodu warto stosować najskuteczniejsze techniki psychologiczne, aby zmniejszyć cierpienie pacjentów. Warto również wiedzieć, jak interweniować, aby dzieci chore na raka nie cierpiały na stany lękowe i depresję. Zawsze musimy dążyć do poprawy jakości życia, zarówno w trakcie choroby, jak i w czasie rekonwalescencji.
Dzieci chore na raka – jak wpływa na nich choroba?
Dzieci chore na raka cierpią z powodu objawów fizycznych, jak i psychicznych. Wśród objawów fizycznych są: wymioty, utrata masy ciała, zmęczenie itp. Na poziomie emocjonalnym dzieci chore na raka doświadczają uczucia wściekłości, strachu, samotności lub lęku.
W zależności od wieku, w którym postawiono diagnozę, choroba może objawiać się na różne sposoby. Wśród młodszych dzieci widoczny jest strach przed bólem i przed rozłąką z rodzicami. U starszych dzieci zaczyna pojawiać się uczucie samotności. Nastolatki doświadczają lęku przed śmiercią i stresu związanego ze zmianami fizycznymi.
Ból jest jednym z najczęstszych problemów. Ten ból może pochodzić z samej choroby lub pojawiać się z powodu procedur medycznych. Na przykład biopsje i aspiracje szpiku kostnego są bardzo bolesne i wymagają częstych zabiegów.
Dzieci chore na raka są poddawane również takim zabiegom jak radioterapia, chemioterapia lub pobieranie krwi, które są uważane za bardziej bolesne niż sama choroba. Ponadto dość powszechne są zaburzenia snu, zmęczenie, problemy na tle lękowym, depresja i problemy społeczne.
Interwencja psychologiczna u dzieci cierpiących na nowotwory
Znajomość diagnozy generuje bardzo silny wpływ psychologiczny na rodzinę. Po czym pojawia się pytanie, czy dziecko ma o tym wiedzieć, czy nie. W takich przypadkach konsultacja ze specjalistą, co robić i jak to zrobić, może pomóc zarówno rodzinie, jak i dziecku.
Zdiagnozowanie nowotworu to bardzo delikatna sytuacja, która wymaga dużo zrozumienia, cierpliwości, a przede wszystkim wsparcia.
Skutki choroby, charakterystyka leczenia, jej ewolucja, a także poczucie niepewności sprawiają, że wiele pytań wymaga odpowiedzi. Interwencja psychologiczna może pomóc znaleźć te odpowiedzi lub przynajmniej pokazać, jak radzić sobie z problematycznymi sytuacjami, gdy się pojawiają.
Oto zestaw zabiegów, które okazały się skuteczne w wielu przypadkach. Aby ułatwić ich zrozumienie, wypiszemy główne objawy, o których wspominaliśmy wraz z odpowiadającym im sposobom leczenia.
- Zmniejszenie nudności i wymiotów – stopniowa relaksacja mięśni poprzez obrazy z komentarzem, hipnozę i systematyczną desensytyzację.
- Kontrola bólu – rozproszenie uwagi, wykorzystanie wyobraźni, trening oddechowy i relaksacyjny, pozytywne wsparcie, terapia muzyczna lub hipnoza.
- Redukcja zmęczenia – rozproszenie uwagi i planowanie działań w oparciu o priorytety.
- Leczenie lęków – techniki oddechowe i relaksacyjne, wizualizacja przyjemnych scen, wzmocnienie odpowiednich zachowań, wzmocnienie różnicowe i pozytywna samo-werbalizacja.
- Leczenie depresji – edukacja emocjonalna, promowanie przyjemnych czynności i restrukturyzacja poznawcza.
Przystosowanie się do nowego życia po pokonaniu raka
Obecny wskaźnik przeżywalności wśród dzieci chorych na nowotwór wynosi prawie 80%. Daje to wielką nadzieję, a nauka dąży do osiągnięcia 100% dzięki postępom w różnych rodzajach terapii. Ale co to naprawdę znaczy pokonać raka?
Rak jest chorobą charakteryzującą się między innymi długimi okresami hospitalizacji. Najmłodsi pacjenci przestają chodzić do szkoły, rzadko spotykają się ze swoimi kolegami z klasy lub nauczycielami, a kontakt ze światem zewnętrznym staje się minimalny.
To sprawia, że ich krąg społeczny jest bardzo mały. W związku z tym mogą napotkać pewne trudności, gdy nadejdzie czas ponownego włączenia się w społeczeństwo.
Ponownie dołączenie do kolegów z klasy
Powrót do szkoły to jeden z przykładów skomplikowanych procesów, z którymi muszą zmierzyć się dzieci chore na raka po pokonaniu choroby. Zarówno dzieci, jak i ich rodzice czują strach. Z jednej strony dzieci nie chcą opuszczać rodziców i mogą mieć pewne obawy dotyczące zmian fizycznych (łysienie, amputacje itp.).
Z drugiej strony, rodzice obawiają się, że ich dziecko zostanie odrzucone przez jego rówieśników. Ponadto rodzice martwią się, że dziecko może złapać choroby, które będą miały wpływ na jego zdrowie.
W takich przypadkach wskazane jest dostarczenie użytecznych informacji dziecku i całej rodzinie, a także nauczycielom, którzy będą wspólnie uczestniczyć w zaistniałej trudnej sytuacji. Powrót do społeczeństwa to proces adaptacji, który wymaga czasu.
Niektóre interwencje dowiodły swojej skuteczności, np. organizowanie spotkań z personelem szkolnym w celu poinformowania o chorobie i leczeniu, wykonywanie wstępnych czynności przygotowujących dziecko do powrotu do szkoły lub przygotowywanie prezentacji dla reszty dzieci, aby pomóc im zrozumieć chorobę i potrzeby nowo przybyłego.
Podsumowując, dzięki pomocy psychologicznej i nie zapominając o interdyscyplinarnej interwencji z innymi specjalistami, możemy sprawić, aby dzieci chore na raka i ich rodziny mogły cieszyć się lepszą jakością życia w tych trudnych chwilach.