Niektóre programy telewizyjne pozwalają widzowi odpuścić i zrelaksować się. Są czystą rozrywką i niczym więcej. Z drugiej strony są takie produkcje, które wymagają prawdziwego wysiłku poznawczego. Są jak ciemne puzzle z wieloma luźnymi i pomieszanymi elementami. Tego rodzaju programy, jak tytułowy serial 1899, są tworzone przez scenarzystów i producentów Jantje Friese i Barana bo Odara.
1899 to nowa produkcja tych dwóch twórców, znanych nam z serialu Dark. Tym razem oddalamy się od Winden i wyruszamy w tajemniczą podróż na pokładzie Kerberosa, statku, który przepłynął Atlantyk w ostatnim roku XIX wieku.
Należy zauważyć, że opinie dotyczące tego nowego serialu Netflixa były zróżnicowane. Niektórzy nazywali produkcję nadmiernie powolną i zawiłą. Inni okrzyknęli serial produktem czystego geniuszu.
Ci, którzy jeszcze nie weszli na pokład tej kosmicznej i psychologicznej zagadki, mogą najpierw spojrzeć na nią jak na obraz, niemal przyklejając swój nos do płótna. W efekcie docenią tylko niewielką jej część, nieco rozproszoną, a nawet chaotyczną. Jednak dopiero gdy przyjmie sie bliższą perspektywę, można odkryć piękno tego obrazu w całości.
Pierwszy sezon pozwolił nam rzucić okiem tylko na mały fragment historii, która wydaje się być zarówno głęboka, jak i cudowna. Wykracza ona poza to, co pozorne i odnosi się do sensu istnienia i ludzkiej świadomości.
„Mózg-rozleglejszy jest niż niebo-
Bo zmierz je-co do cala-
Ujrzysz, że w Mózgu się pomieściI Pan-i przestrzeń całaMózg-bezdenniejszy jest niż Morze-
Bo zgłęb je-co do joty
Ujrzysz, że Mózg Ocean wchłonie
Jak Gąbka-Wiadro Wody-Emily Dickinson-
1899, podróż na pokładzie ludzkiego mikrokosmosu
Podróż Kerberos do Stanów Zjednoczonych przedstawia nam złożoną serię postaci. Właściwie moglibyśmy powiedzieć, że sam statek to cały kontynent w mikrokosmosie. Są na nim podróżnicy wielu narodowości. Są wśród nich między innymi świeżo poślubiona francuska para, ksiądz i jego wyniosły brat oraz matka i córka z Chin.
W kotłowni mieszkają polscy i angielscy pracownicy. Dolny pokład pełen jest niezwykle skromnych duńskich imigrantów, wyznawców swojej wiary. Pośród tej mieszanki osobowości melancholijny kapitan Eyk jest postacią, która zdecydowanie się wyróżnia. Ważna jest również Maura Franklin, młoda neurolożka, która stanowi epicentrum opowieści.
W każdym odcinku, podobnie jak w serialu Zagubieni, poznajemy mroczną przeszłość każdego z bohaterów. Jednak w miarę rozwoju serialu zdajemy sobie sprawę, że każda osoba na pokładzie Kerberos istnieje bardziej jako możliwość niż obiektywna rzeczywistość. Wszystkie kawałki historii zaczynają się rozpadać, gdy Kerberos odnajduje Prometeusza, jego siostrzany statek, który zaginął na morzu kilka miesięcy wcześniej.
Jedną z największych atrakcji serialu 1899 roku jest mieszanka języków postaci. Statek jest jak kontynent narodowości zmuszonych do zjednoczenia się, aby rozwiązać otaczającą ich zagadkę.
Nurkowanie w głębiny
Jednym z natychmiast widocznych faktów jest to, że Kerberos to statek, który zawiera dość niezwykłą technologię jak na tamte czasy. Ponadto podróżnicy, mimo że nie mówią tym samym językiem i są różnych narodowości, wydają się być sobie znajomi. Zauważamy też powtarzający się element, dekoracyjną figurę odwróconego trójkąta.
Odnalezienie Prometeusza i spotkanie z jedynym ocalałym pasażerem, chłopcem trzymającym ciemną piramidę, całkowicie burzy równowagę podróżnych i załogi. Zaczynają się przytrafiać niewyjaśnione zgony i samobójstwa. Stopniowo i niemal rytmicznie wyzwalana jest seria niepokojących zjawisk. Prowadzą one do rozdrobnienia każdego elementu, zarówno ludzkiego, jak i materialnego.
W obliczu takiej katastrofy pojawiają się lęki i niepewność, a hierarchia na statku upada. Wybuchają zamieszki i wtedy ci, którzy przeżyli, zdają sobie sprawę, że pomimo przebywania na statku pośrodku oceanu, wszyscy wydają się uciekać przed sobą nawzajem. Uciekają przed tym, kim są. Następnie statek mierzy się ze sztormem, a rzeczywistość jest jeszcze bardziej zniekształcona.
Warstwy pamięci i alegoria ludzkiego mózgu
Doktor Maura Franklin wydaje się być przewodnim wątkiem wszystkiego, co dzieje się na Kerberosie. Wszyscy chcą, by udzieliła im odpowiedzi na to, co się dzieje. Kobieta nie jest jednak w stanie im odpowiedzieć. Straciła pamięć i jest ofiarą zaburzenia dysocjacyjnego. W jej przeszłości jest coś traumatycznego, coś mrocznego, co wymknęło się jej ze świadomości i zmienia jej tożsamość oraz postrzeganie czasu.
Statek, którym podróżują bohaterowie, utrzymuje ich umysły uwięzione w opowieści, w tajemniczej symulacji. Jednak postacie takie jak sama Maura i kapitan Eyk mają możliwość zejścia do własnych warstw pamięci w celu poszukiwania źródła chaosu. Robią to przez ukryte klapy w podłodze w swoich kajutach.
Kolejnym fascynującym faktem jest to, że cała łódź jest pokryta gęstym okablowaniem. Podobnie jak neurony, łączą się ze sobą, aby percepcja rzeczywistości nie zanikała. Tylko jedna dziwna postać, która twierdzi, że zna Maurę, podejmuje wysiłek pobudzenia uśpionego mózgu i obudzenia go.
1899 to genialna gra wywiadowcza, w której informacje są świadomie ukrywane, abyśmy sami tworzyli własne założenia. Mogą one być nieskończone, jak liczba symulacji, których doświadczyli pasażerowie Kerberos.
Niekończący się cykl i zagadkowe przebudzenie
Pierwszą rzeczą, jaką zakładamy na temat 1899, jest to, że mamy do czynienia z rodzajem niewytłumaczalnej naukowej aberracji. Pasażerowie są zmuszeni wielokrotnie żyć w nieskończonej pętli, w której umierają i ponownie rozpoczynają tę samą podróż w nieskończonych przestrzeniach statku Kerberos. Nikt nie wyłania się z pokładów ich pamięci, a Maura wydaje się nie być w stanie nawiązać kontaktu ze źródłem swojego bólu i traumy psychicznej.
Wydaje się, że dopiero w ostatniej chwili znajduje klucz, dzięki któremu może odblokować swoją świadomość. To przebudzenie nie może być bardziej enigmatyczne. Pod koniec ostatniego odcinka zostajemy zaatakowani większą liczbą pytań niż odpowiedzi. Serial 1899 jest zagadką, owiniętą tajemnicą, wewnątrz zagadki.
Takie produkcje wymagają od widza ogromnej cierpliwości i refleksji. Na pewno nie da się tego oglądać jednym okiem patrząc na telefon komórkowy. Podobnie jak w przypadku produkcji Dark, odpowiedzi przyjdą z czasem. Ale najpierw będziesz musiał podróżować przez niepokojącą warstwę czasoprzestrzeni z postaciami, które nigdy nie są tym, czym się wydają.