Życie jest piękne, film o pokonywaniu przeciwności losu

Napisane i zweryfikowane przez krytyk filmowy Leah Padalino.

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

Życie jest piękne to prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalny i uznany włoski film na arenie międzynarodowej. Scenariusz, ścieżka dźwiękowa i gra aktorska sprawiają, że jest to niezapomniany film. Pozwala nam przechodzić od śmiechu do łez i przekazać nieskończoną ilość emocji.

Krótko mówiąc, Życie jest piękne to arcydzieło kina pełne niezwykłych przekazów, wyreżyserowane i zagrane przez Roberta Benigniego w 1997 roku.

Film inspirowany jest dziełem Alla fine ho sconfitto Hitler autorstwa Rubino Romeo Salmoni, ocalałego z Auschwitz, który w tej książce opowiada o swoich doświadczeniach.

Film opowiada o Guido Orefice, Żydzie włoskiego pochodzenia, który przenosi się do Arezzo, aby pracować w hotelu swojego wujka. Wkrótce potem poznaje Dorę, nauczycielkę z zamożnej rodziny dobrze odnajdującej się w faszystowskim reżimie. Guido zrobi wszystko, co możliwe, by podbić serce Dory, zawsze pojawia się nieoczekiwanie i próbuje ją zaskoczyć na wszystkie możliwe sposoby.

W końcu miłość zwyciężą i para zostaje rodzicami Giosuè. Wszystko wygląda na to, że los w końcu uśmiechnął się do Guido. Jednak II wojna światowa spowoduje, że całe jego życie się  rozpadnie i trafia do obozu koncentracyjnego.

Życie jest piękne przenosi nas do Włoch zanurzonych w faszyzmie i prowadzi nas do horroru obozów koncentracyjnych. Robi to w sposób wyjątkowy, przedstawia nam tę historię jako rodzaj opowieści o słodko-gorzkim zakończeniu .

Życie jest piękne, od komedii do tragedii

Życie jest piękne ma wesoły i zabawnym początek. W rzeczywistości, po pierwszych scenach trudno jest odgadnąć, że mamy do czynienia z dramatem, chociaż od początku widzimy wzrost faszyzmu we Włoszech.

Komizm w Życie jest piękne znajduje się w małych detalach, w krótkich momentach, które prowadzą do uśmiechu. Jednak naprawdę interesujące jest to, jak w nieprzyjemna i upiorna sytuacja sprawia, że się uśmiechamy.

Wszechobecna faszystowska ideologia sprawiła, że w 1938 roku opublikowano Manifest rasy, podpisany przez włoskich naukowców, którzy potwierdzili istnienie ludzkich ras. Te rasy zostały podzielone na małe i wielkie rasy, gdzie rasa aryjska była, oczywiście, wielką rasą. Czysta włoska rasa.

Idee te wraz z faszystowskimi prawami rasowymi były uczone w szkołach, tak by dzieci unikały kontaktu z Żydami, aby nie zabrudzić ich “czystości”.

Czy Żyd może lekceważyć te rasowe prawa? Czy możliwe jest, by Żyd zdemontował całą faszystowską teorię w jednej chwili przed grupą dzieci? Tak, jest możliwe, przynajmniej w Życie jest piękne.

Guido jako inspektor

Guido udaje inspektora ministerstwa, który ma porozmawiać z dziećmi o Manifeście rasy. W rzeczywistości Guido chce zwrócić uwagę Dory, ale to, co udowadnia ta scena, to to, że wszyscy jesteśmy tacy sami.

Guido wskazuje swój pępek jako autentyczny włoski pępek, następnie uszy itd. Dzieci widząc to zaczynają go naśladować i się śmiać. W ten sposób Guido udaje się zdemistyfikować te różnice, o których mówi manifest, ponieważ on jest Żydem i nie przedstawia żadnej cechy fizycznej, która odróżnia go od tych “czysto aryjskich” włoskich dzieci.

Ta scena, bez wątpienia, wywołuje u nas uśmiech, ale jest to słodko-gorzki uśmiech, jeśli weźmiemy pod uwagę prawdziwy sens tej rozmowy, którym jest pogadanka pana z ministerstwa o ludzkich rasach.

Guido kpi z tych wszystkich wierzeń, rozbraja całą rasistowską ideologię dowcipnymi i zabawnymi komentarzami. To postać, która od początku podbija nasze serca, jest beztroski, bardzo twórczy, a jego walka o podbój Dory nas fascynuje. Nic go nie powstrzyma, nawet faszyzm.

Życie Guida i jego rodziny zostaje zakłócone przez Holokaust. Guido z synem i wujem zostaje przewieziony do obozu koncentracyjnego. Dora, będąc Włoszką, a nie Żydówką, nie jest zobowiązana iść, ale postanawia to zrobić dobrowolnie i spróbować być razem z rodziną.

Od tego momentu film zmienia się radykalnie, wesoły i beztroski ton zamienia się w tragedię. Ale Guido nie traci uśmiechu nawet na chwilę. Zawsze stara się walczyć o przetrwanie swojej rodziny i zaczyna wymyślać historie, która pozwolą uniknąć cierpienia małego Giosuè.

Walka i poświęcenie Guido

Jedno zdanie, wierzenie czy idea mogą całkowicie zmienić świat danej osoby, mogą sprawić, że nasz sposób postrzegania życia ulega przemianie i że wszystko nabierze sensu.

Ferruccio, przyjaciel Guido, mówi mu na początku filmu, że według Schopenhauera “z wolą możesz wszystko”. To zdanie będzie bardzo ważne dla Guido. Na początku używa go komicznie, ale z czasem zdajemy sobie sprawę, że jest to jego sposób na życie.

Guido ma cel, chce przeżyć, ale przede wszystkim chce, aby przeżył jego syn. Będzie walczył do końca, starając się, aby jego syn nigdy nie stracił uśmiechu i aby był szczęśliwym w piekle. Poświęci swoje własne bezpieczeństwo, aby jego syn nie widział koszmarów obozu koncentracyjnego. Zrobi wszystko, co możliwe, by odnaleźć Dorę i wysłać jej sygnał, żeby wiedziała, że wciąż żyją.

Guido jest przykładem walki i pokonywania przeciwności. Jego wielka wyobraźnia i wola stworzą fałszywą rzeczywistość, tak by jego syn nie był świadomy tego, co przeżywa. Sprawi, że uwierzy, że wszystko jest grą, że są wolni i mogą odejść, kiedy chcą. Ale jeśli przetrwają i zdołają zdobyć tysiąc punktów, otrzymają nagrodę.

Z drugiej strony, Giosuè zawsze marzył o posiadaniu prawdziwego czołgu. Guido przekona go, że nagrodą będzie właśnie czołg i, w ten sposób, utrzyma w Giosue wolę życia.

Guido i jego chęć przetrwania

Guido nie wie, czy przetrwają, nie wie, jak długo pozostaną w obozie, ale jego chęć przetrwania jest silniejsza niż jakakolwiek niepewność. Nigdy nie pozwolił sobie na chwilę słabości przy dziecku, nie pozwalał sobie by widział go smutnym lub bez chęci do życia. Życie jest piękne pokazuje nam, że czasami szczęście to sposób w jaki patrzymy na życie, jak je akceptujemy i stawiamy czoła przeciwnościom.

Pomimo wielkiej eksterminacji, która miała miejsce w obozach koncentracyjnych, byli też ludzie, którzy przeżyli tortury, głód i niesprawiedliwość. Przykładem tego jest psychiatra Wiktor Frankl, który po swoim przeżyciu w obozie koncentracyjnym opublikował książkę “Człowiek w poszukiwaniu sensu“.

Dzieło, w którym opisuje swoje doświadczenia i cytuje słynną frazę Nietzschego, która może bardzo dobrze podsumować film Życie jest piękne: “kto ma powód by żyć, może zmierzyć się z wszystkimi trudnościami”.

Życie jest piękne jest przykładem pokonywania trudności. Sprawia, że ​​widzimy piękno w okrucieństwie i wolność tak, gdzie jej nie ma. Sprawia, że śmiejemy się i płaczemy… Guido miał powód, wolę i zdołał zarazić tym uczuciem swojego syna. Dlatego też, pomimo surowości filmu, moglibyśmy powiedzieć, że jego walka i jego wysiłek się opłaciły.