Zmęczenie współczuciem – jak się przed nim bronić?

Współczucie jest cechą korzystną dla naszych osobistych relacji. Oprócz postawienia się na miejscu drugiej osoby, pozwala ono dostrzec i zrozumieć ich emocje. Jednak zbyt dużo współczucia może doprowadzić nas do cierpienia z powodu, które psycholog Charles Figley definiuje jako zmęczenie współczuciem.

Zmęczenie współczuciem może być niebezpieczne i blokujące, jeśli nie zarządzamy nim właściwie. Jeśli nie jesteś w stanie wykryć zmęczenia współczuciem na czas, może to spowodować uraz lub przekształcić się w zespół wypalenia zawodowego.

Zazwyczaj zmęczenie współczuciem dotyka profesjonalistów zajmujących się pacjentami lub klientami którzy cierpią, odczuwają pewien dyskomfort lub ogromny ból. W szczególności dotyczy to psychologów, pracowników socjalnych, lekarzy lub pielęgniarek, którzy regularnie opiekują się pacjentami. Współczucie i empatia to ważne umiejętności, które idą w parze z pracą służby zdrowia. Jednak bez odpowiednich narzędzi, produkt uboczny współczucia może stać się poważnym problemem.

Ból emocjonalny innych ludzi

Chociaż zmęczenie współczuciem częściej dotyka osoby, które są w branży opieki zdrowotnej, może również dotknąć tych, którzy nie mają zawodu wysokiego ryzyka. Zdarza się ono, gdy ktoś jest zbyt empatyczny i troszczy się zbytnio o emocjonalny ból innych ludzi.

Niemniej jednak istnieje różnica między zrozumieniem bólu innej osoby i jej odczuwaniem. To drugie dzieje się z osobami zbyt empatycznymi. To prawie tak, jakby ból innych ludzi stał się ich własnym. W konsekwencji zbyt duża ekspozycja na te osoby może powodować zmęczenie współczuciem.

Niektóre objawy zmęczenia współczuciem to emocjonalne wyczerpanie i uczucie samotności, dezorientacji i zachęta do tłumienia lub powstrzymywania emocji.

Na szczęście jak już wspomnieliśmy, istnieją pewne narzędzia, które pozwalają nam leczyć ten stan i temu zapobiegać. Bycie ich świadomym jest przydatne z kilku powodów. Po pierwsze pomaga nam uniknąć uwięzienia przez emocje innych ludzi. Po drugie, pozwala zachować dystans psychologiczny, po to aby chronić nasze samopoczucie i regulować nasz nastrój.

“To co czuje inna osoba, drży we mnie. A kiedy inna osoba cierpi, wpływ jest oczywisty.”

-José Carlos Bermejo-

Zmęczenie współczuciem: Narzędzia

W tej części przyjrzymy się niektórym narzędziom, które możemy wykorzystać do walki ze zmęczeniem współczuciem. Są one szczególnie przydatne jeśli mamy pracę wymagającą kontaktu z osobami potrzebującymi pomocy. Lub może również pomóc, jeśli jesteśmy wysoce empatyczni i to powoduje intruzyjne myśli, utratę energii, zwiększony niepokój, somatyzację negatywnych emocji lub apatię.

• Interakcja z przyjaciółmi: pomaga zmniejszyć obciążenia emocjonalne. Wymiana opinii z przyjaciółmi może pomóc nam stawić czoła naszym problemom.
• Wsparcie rodziny: rozmowa z naszą rodziną to sposób na uwolnienie się od pewnych problemów związanych z pracą lub sprawami osobistymi.
• Zajęcia rekreacyjne: Sport lub hobby, takie jak ogrodnictwo, dają nam czas dla siebie.
• Terapia psychologiczna: Należy korzystać z tych narzędzi, konsultować się ze specjalistą i wykonywać ćwiczenia terapeutyczne, które mogą pomóc w leczeniu zmęczenia współczuciem.

Inne narzędzia to umiejętność wyłączania się, bycia poinformowanym i wyszkolonym, aby móc radzić sobie ze zmęczeniem wynikającym z nadmiernej empatii. Należy również wspomnieć, że nie powinniśmy przestać być współczujący. Narzędzia te powinny raczej służyć jako strategie mające na celu ochronę naszego dobrobytu.

“Nie pytam zranionego jak się czuje, ja sam jestem rannym człowiekiem”.

-Walt Whitman-

Końcowe przemyślenia

Zmęczenie współczuciem może sprawić, że poczujemy się winni. W szczególności gdy jesteśmy tak zmęczeni psychicznie, że uważamy, że straciliśmy zdolność empatii. Jest to jednak wynik bycia empatycznym bez wiedzy jak odpowiednio regulować i chronić samego siebie.

Mamy nadzieję, że wspomniane przez nas narzędzia pomagają radzić sobie z wyczerpaniem empatii i stawić czoła innym problemom, których doświadczasz. Każde jest tylko zaleceniem, które powinniśmy stosować częściej. W związku z tym zaczniesz czuć się lepiej.

W każdym razie, jeśli uważasz, że cierpisz na zmęczenie współczuciem, nie wahaj się poprosić o profesjonalną pomoc. Psycholog może pomóc Ci odkryć co działa dla Ciebie i będzie Ci towarzyszył podczas tego procesu. W ten sposób będziesz mógł nadal być osobą empatyczną, ale będziesz mieć niezbędne narzędzia do ochrony swojego dobrego samopoczucia.