Wymioty psychogenne

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 11 lutego, 2023

Wymioty psychogenne są wynikiem różnych zaburzeń psychicznych. Ich przyczyną może być na przykład niepokój, emocjonalne cierpienie, stres i ciągłe zmartwienie. Problem ten stanowi prawdziwe wyzwanie dla środowiska medycznego. Jest tak, ponieważ osoby cierpiące na to zaburzenie obejmujące uporczywe wymioty, mogą ulec poważnemu odwodnieniu.

Są to złożone sytuacje, które wymagają uwagi kilku specjalistów, takich jak psychiatrzy, psycholodzy i gastroenterolodzy. Co ciekawe, stan ten wcale nie jest związany wyłącznie z kobietami cierpiącymi na zaburzenia odżywiania. Osoby starsze, a także (nawet częściej) dzieci, również cierpią na wymioty psychogenne.

Medycyna po raz pierwszy wspomniała o tym problemie w 1960 roku. Lekarze nie wiedzieli, jak leczyć tego typu przypadki. Często kończyły się one śmiercią. Dla starszych pacjentów niekontrolowane nudności i odwodnienie stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.

To psychiatrzy geriatryczni jako pierwsi szczegółowo opisali to schorzenie dla społeczności medycznej. Potem, z biegiem lat, skupili się w tej kwestii na młodszych kobietach.

Wymioty psychogenne

Wymioty psychogenne to stosunkowo rzadkie schorzenie. Pacjenci doświadczają nudności oraz ciężkich i nawracających wymiotów, które nie mają podłoża organicznego. Do tej pory medycyna próbowała różnych metod leczenia tej choroby, ale efekty nie były do końca zadowalające.

Z reguły jedyną skuteczną strategią jest terapia psychologiczna. Czasami lekarze łączą to z podawaniem leków psychotropowych. W ostatnich latach liczba badań nad tym schorzeniem wzrosła. Na przykład badanie przeprowadzone przez Wydział Medycyny Psychosomatycznej Uniwersytetu Kyushu (Japonia) wyjaśniło możliwe przyczyny tej wyczerpującej sytuacji. Oto niektóre z nich:

Poważna depresja

Wielu pacjentów, którzy cierpieli na wymioty psychogenne, miało nierozpoznaną poważną depresję. Wykazywali oczywiste objawy psychosomatyczne, ale nie szukali pomocy psychologicznej przez miesiące, a nawet lata.

Zaburzenia lękowe

Istnieje niezwykle szerokie spektrum zaburzeń lękowych i ich fizycznych objawów. Bardzo powszechne są na przykład bóle głowy, zaburzenia trawienia, bóle mięśni, a nawet choroby skóry.

U niewielkiej liczby pacjentów z zaburzeniami lękowymi (zespoły napadowe i agorafobia lub zespół lęku uogólnionego) mogą wystąpić wymioty psychogenne.

Zespołu stresu pourazowego

Osoby, które były źle traktowane lub molestowane w przeszłości lub które cierpią z powodu zastraszania lub nękania w miejscu pracy, często doświadczają zaburzeń psychosomatycznych. Wymioty psychogenne są jednak najbardziej powiązane z traumatycznym dzieciństwem.

Zaburzenie konwersyjne

Zaburzenia konwersyjne i zaburzenia dysocjacyjne zwykle wykazują objawy pochodzenia neurologicznego bez choroby lub przyczyny fizycznej, która mogłaby je wyjaśnić. Te stany objawiają się utratą pamięci, niemożnością poruszania kończynami oraz nudnościami i wymiotami.

Zaburzenia odżywiania

Jak wspomnieliśmy wcześniej, powszechnie uważa się, że wymioty psychogenne są charakterystyczne wyłącznie dla młodych kobiet cierpiących na zaburzenia odżywiania. Wiemy jednak, że nie jest to jedyna grupa zagrożona ryzykiem tego schorzenia, chociaż jest to prototypowy objaw u osób cierpiących na bulimię.

W wielu przypadkach wymioty są mimowolne. Jest to kompulsywna i niekontrolowana reakcja, której pacjent nie może zatrzymać, ale która mimo to nadal odpowiada na podłoże psychologiczne.

Rodzaje wymiotów psychogennych

Wymioty psychogenne mogą być dwojakiego rodzaju:

• Zamierzony. Chorzy świadomie prowokują wymioty. Jest to spowodowane bulimią psychiczną.
• Nieumyślny. Chorzy wymiotują, gdy są niespokojni, zdenerwowani lub zestresowani. Zwykle jest to mimowolna reakcja warunkowa. Dzieci często tego doświadczają, gdy chcą zwrócić na siebie uwagę lub czegoś chcą.

Wymioty psychogenne są powszechne u dzieci i osób starszych

Na tego typu schorzenia cierpią zarówno dzieci, jak i osoby starsze. To te grupy społeczne są najbardziej narażone. Stanowi to dla nich również ryzyko poważniejszych problemów zdrowotnych. Za tym schorzeniem zwykle kryje się stres, dyskomfort emocjonalny, napady złości (u dzieci) i depresja u osób starszych.

Wymioty sychogenne u dzieci czasami zbiegają się z pojawieniem się psychospołecznego stresora. Może to być na przykład pojawienie się nowego rodzeństwa, zmiana miejsca zamieszkania lub szkoły lub rozwód rodziców. W takich przypadkach wymioty są sposobem na uwolnienie negatywnych emocji, których doświadczają.

Dziecko może również wymiotować, aby zademonstrować swoje emocje, na przykład złość lub frustrację. Emocje te mogą jednak zostać zinstrumentalizowane. Oznacza to, że dziecko stopniowo uczy się, że czynność ta jest dla niego przydatna.

Są to sytuacje, które nie mogą pozostać niezauważone. Ważne jest, aby dzieci miały zapewnioną specjalistyczną opiekę zdrowotną. Psychologowie i psychiatrzy są profesjonalistami najlepiej przygotowanymi do reagowania w takich przypadpach. Brak szybkiej pomocy lekarskiej może spowodować, że pacjenci ulegną poważnemu odwodnieniu.

Jak leczy się wymioty psychogenne?

Główną strategią radzenia sobie z tego typu stanem psychofizjologicznym jest leczenie objawu i jednostki jako całości. Zlekceważenie objawów może być dla pacjenta niebezpieczne. To ważne, aby zająć się ich psychologiczną rzeczywistością.

Rodzaj zastosowanej terapii będzie oparty na indywidualnych potrzebach każdego pacjenta. Na przykład osoba dorosła z zaburzeniem dysocjacyjnym nie będzie leczona w taki sam sposób, jak dziecko prześladowane w szkole lub młoda kobieta z bulimią. Profesjonalista weźmie pod uwagę unikalne realia każdej jednostki. Jeśli pacjentem jest na przykład osoba starsza, cierpiąca na poważną depresję, konieczna będzie współpraca rodziny oraz lekarza rodzinnego.

Najważniejszymi strategiami są zwykle techniki radzenia sobie ze stresem i lękiem, restrukturyzacja poznawcza, zwiększanie poczucia własnej wartości oraz relaksacja i zarządzanie emocjami. Musimy pamiętać, że konflikty emocjonalne i problemy psychiczne zawsze mają wpływ na organizm. Wymioty psychogenne są jednym z takich przykładów.

Leczenie dzieci

Wymioty są zwykle dość powszechne u dzieci. Dlatego też rodzic nie musi się bać ani niepokoić, chyba że jest to sytuacja, która często się powtarza. Warto również pamiętać, że jeśli dziecko zobaczy przesadną reakcję rodziców, może się wystraszyć i nabrać lęku przed wymiotami.

Jeśli jednak dziecko często wymiotuje, rodzic powinien zawsze skonsultować się z pediatrą. Gdy wykluczone będą jakiekolwiek zaburzenia fizyczne, lekarz prawdopodobnie skieruje dziecko do psychologa.

Psycholog pomoże zidentyfikować przyczynę zaburzenia. Specjaliści pomogą rozwiązać trudności, których doświadcza dziecko. Pomoc psychologiczna jest jeszcze ważniejsza w przypadkach, gdy źródłem jest przejaw niepokoju lub problemu emocjonalnego.