Usprawiedliwianie się - dlaczego to robimy?

Usprawiedliwianie się pojawia się wtedy, kiedy znaczną część rozmowy z drugą osobą przeznaczamy na wyjaśnianie powodów naszego zachowania.

Te wyjaśnienia mają na celu przedstawienie naszych intencji. Często takie rozmowy przekształcają się w wymówki, które są całkowicie niepotrzebne, ponieważ osobie, z którą rozmawiamy prawdopodobnie nie zależy na naszych wyjaśnieniach.

Czasem martwimy się tym, co myślą na nasz temat inni. W takich sytuacjach usprawiedliwianie się pomaga nam poczuć się lepiej. Usprawiedliwianie się to podawanie zbyt wielu wyjaśnień dotyczących naszego zachowania. Natomiast wymówki stosujemy wtedy, kiedy nie zrobiliśmy czegoś i chcemy przeprosić za brak naszego działania.

Usprawiedliwianie się – dlaczego?

Zwykle szukamy usprawiedliwień i wymówek wtedy, kiedy chcemy zaprezentować siebie w pozytywny sposób. Chcemy być wtedy postrzegani, jako osoby, które są pewne siebie. Właśnie w takich sytuacjach, w których szukamy akceptacji u innych, tak naprawdę nieświadomie pokazujemy nasz brak poczucia bezpieczeństwa.

W momencie wątpliwości, braku poczucia bezpieczeństwa czy pewności odnośnie tego, co pomyślą inni zapominamy o tym, że mamy prawo do tego, aby samemu podejmować decyzje bez względu na to czy inne osoby podzielają nasze zdanie czy nie. Poprzez wymówki i usprawiedliwianie się często ukrywamy lub zmieniamy nasze decyzje opierając się na tym, jakimi kryteriami, w naszej opinii, kierują się inne osoby.

W jaki sposób przestać się usprawiedliwiać?

Aby skończyć z usprawiedliwianiem się z powodu rzeczy, których nie zrobiliśmy powinniśmy przede wszystkim nauczyć się, w jaki sposób podejmować decyzje z pewnością siebie. Trzeba zacząć rozpoznawać, jakie są powody podejmowania tych decyzji i uznać, że mamy prawo do podejmowania własnych decyzji, nawet jeśli nie są one najlepsze.

Innymi słowy zawsze powinnyśmy być autentyczni w tym co robimy, bez względu na sytuację, w której się znajdujemy. Powinniśmy czuć się całkowicie wolni w tym kim jesteśmy, a także uznać swoje opinie i decyzje i doceniać je.

W jaki sposób wyjaśnić bez wymówek i usprawiedliwiania się?

Bardzo często w sytuacji podejmowania decyzji niezbędne, a zarazem praktyczne jest, aby wyjaśnić powody swojego postępowania. W takiej sytuacji wyjaśnianie podjętej decyzji nie musi oznaczać usprawiedliwiania się lub stosowania wymówek. Należy jednak pamiętać o kilku wskazówkach:

• Upewnij się, że twój motyw jest jasny i zwięzły.
• Od razu przejdź do sedna sprawy, bez zbędnego krążenia wokół istoty problemu.
• Wyjaśnij swój sposób rozumowania w pozytywny sposób. Bądź pewny siebie, miej siłę przebicia.
• Podczas wyjaśniania nie przestawaj w siebie wierzyć i nie podawaj fałszywych powodów swoich decyzji.
• Upewnij się, że twoje wyjaśnienie bezpośrednio dotyczy istoty problemu, dzięki czemu będzie interesujące dla twojego rozmówcy.

Dlaczego używamy wymówek lub usprawiedliwiania się w stosunku do innych osób?

Często używamy wymówek i usprawiedliwiania wobec innych wtedy, kiedy chcemy zachować taki obraz danej osoby, jaki w danym momencie posiadamy. Czasem w tym celu potrzebujemy osób trzecich.

Często chcemy zachować obraz jakiejś osoby nawet, jeśli jej zachowanie nie pokrywa się z naszym wyobrażeniem o niej. Dzieje się tak dlatego, ponieważ możemy być uzależnieni w sposób fizyczny lub emocjonalny od obrazu tej osoby, który sami sobie zbudowaliśmy.

Jeśli stosujemy wymówki lub usprawiedliwienia wobec drugiej osoby to oznacza to, że nigdy nie mieliśmy prawdziwego obrazu tego, kim ta osoba jest naprawdę. Poprzez wymówki lub usprawiedliwianie drugiej osoby podtrzymujemy taki obraz tej osoby, który odpowiada temu kim chcielibyśmy, aby ona była. W taki sposób obraz drugiej osoby, który sobie zbudowaliśmy jest fałszywy, ponieważ tak naprawdę nigdy jej dobrze nie poznaliśmy.

Takie zachowanie będzie nas raniło, ponieważ ta druga osoba nie jest naprawdę tym, kim my chcielibyśmy, żeby była. Funkcjonowanie w takiej fałszywej rzeczywistości, a także fizyczne, emocjonalne i psychiczne zranienia są w tej sytuacji nieuniknione, nawet jeśli staramy się jakoś usprawiedliwiać taki stan rzeczy. Takie zachowanie na pewno spowoduje, że będziemy cierpieć.

Jak możemy przestać stosować usprawiedliwianie i wymówki wobec innych?

Aby przestać stosować wymówki i usprawiedliwianie wobec innych musimy przede wszystkim nauczyć się, jak przestać usprawiedliwiać siebie. Dzięki takiemu postępowaniu poczujemy się bezpieczniej i będziemy bardziej zadowoleni z samych siebie. To z kolei pozwoli nam poznawać inne osoby na podstawie ich zachowania i postaw, a nie na podstawie tego, co myślą o nich inni lub jakimi my chcielibyśmy ich widzieć.