Trauma rozwojowa: 6 oznak, których musimy być świadomi

Czy wiesz, czym jest trauma rozwojowa? Jest tak powszechna wśród dzieci, że lekarze stworzyli ten termin, aby to wyjaśnić.
Trauma rozwojowa: 6 oznak, których musimy być świadomi

Ostatnia aktualizacja: 29 listopada, 2021

Czy wiesz czym jest trauma rozwojowa? Od wielu lat specjaliści od zdrowia psychicznego skupiają się przede wszystkim na szoku, jaki wywołują ekstremalne zdarzenia. Na przykład sytuacje takie jak wojny, wypadki samochodowe lub molestowanie seksualne. Ale w dużej mierze przeoczyli drugi rodzaj traumy, który jest nie mniej podstępny, wszechobecny lub prawdziwy. Termin, jakim możemy się posługiwać, to trauma rozwojowa lub złożony zespół stresu pourazowego.

Trauma rozwojowa jest zatem wynikiem pozornie niewidocznych doświadczeń nadużyć w dzieciństwie. W tym przypadku złe traktowanie lub maltretowanie było wielokrotnie powtarzane. Te skumulowane doświadczenia obejmują słowne znęcanie się, zaniedbanie lub manipulację ze strony rodzica, których dziecko nie ma możliwości kontrolowania. Nie ma także nadziei na ucieczkę. Jak to możliwe, że w bezpiecznym społeczeństwie, jakim jest, na przykład, Ameryka, nasze dzieci wychodzą z dzieciństwa w stanie podobnym do tych, które przeżyły wojnę?

Te powtarzające się doświadczenia często powodują u dziecka traumę. Dziecko cierpi, wychowywane w toksycznym środowisku rodzicielskiej niekonsekwencji i emocjonalnego porzucenia. Najmłodsi cierpią również z powodu niebezpieczeństwa lub nieprzewidywalności i „niewidzialnej traumy”. W efekcie zachowania te powodują zaburzenia psychologiczne i neurologiczne. Chociaż dość łatwo jest rozpoznać występowanie przemocy fizycznej lub seksualnej, ma ona niezwykle niszczący wpływ, gdy dzieje się w domu.

Posiadanie rodziców, którzy nas krzywdzą, może łatwo wymykać się naszej świadomości. Z powodu trudności w rozpoznaniu szkód emocjonalnych spowodowanych alienacją lub porzuceniem emocjonalnym cierpią niewinni – dzieci. Co najważniejsze, dzieci posiadające tego typu rany są często oszołomione i zdezorientowane bólem.

Tak więc, pomimo ukrytego charakteru tej sytuacji, istnieje coraz więcej badań łączących wiele problemów psychologicznych z traumami z dzieciństwa. Mogą to być na przykład chroniczne urazy emocjonalne. Dlatego też ważne jest, aby rodzice i specjaliści od zdrowia psychicznego zapoznali się z objawami traumy rozwojowej, jeśli istnieje jakakolwiek szansa na to, by zranione dzieci miały normalne życie.

trauma rozwojowa

Czym dokładnie jest trauma rozwojowa?

Niestety tego typu sytuacje często mają miejsce w domu. Trauma rozwojowa to termin używany w literaturze do opisania traumy z dzieciństwa, takiej jak chroniczne maltretowanie lub zaniedbanie. Plus inne okropne praktyki, które wydarzyły w ich własnych domach. Kiedy dziecko jest narażone na przytłaczający stres, a ich opiekun im nie pomaga lub, co gorsza, jest przyczyną tego stresu, dochodzi do traumy. Innymi słowy, dziecko doświadcza traumy rozwojowej lub jest ofiarą szkodliwych zachowań.

Większość lekarzy zna termin, jakim jest zespół stresu pourazowego (PTSD). Jednak zdecydowana większość dzieci z traumą nie rozwinie PTSD. Są natomiast narażone na choroby emocjonalne, poznawcze i fizyczne, które trwają przez całe życie. Są to chroniczne urazy rodzinne, takie jak posiadanie rodzica z chorobą psychiczną lub nadużywającego pewnych substancji. Na przykład:

  • Utrata rodzica z powodu rozwodu, porzucenia lub uwięzienia.
  • Bycie świadkiem przemocy domowej.
  • Brak poczucia bycia kochanym lub w bliskich relacjach z rodziną.
  • Brak wystarczającej ilości jedzenia lub czystej odzieży.
  • Bezpośrednie nadużycia słowne, fizyczne lub seksualne.

Psychologowie intensywnie badali wpływ traumy z dzieciństwa na starszych pacjentów. Otrzymany materiał dowodowy pochodzi z bazy danych ponad 15 000 osób dorosłych. Jest to słynne badanie, które znamy jako badanie Niepożądanych Zdarzeń Dziecięcych.

„Prawdziwy charakter społeczeństwa ujawnia się w tym, jak traktuje swoje dzieci”.

-Nelson Mandela-

Oznaki ostrzegawcze traumy rozwojowej

Głęboko zakorzeniony wstyd

Po pierwsze, dziecko może w jakiś sposób konsekwentnie wyrażać, że jest “wadliwe”. Może na przykład myśleć, że jest głupie, brzydkie, grube, obrzydliwe lub w jakiś inny sposób wybrakowane. Mogą mówić do siebie takie rzeczy jak „Jestem złym dzieckiem”. Oznaki toksycznej nienawiści do samego siebie są prekursorem myśli samobójczych.

Bezsilność i poczucie utraty gruntu pod nogami

Po pierwsze, dzieci cierpiące na traumę rozwojową czują, że brakuje im pewnego rodzaju trwałego fundamentu. Brak tego „gruntu” przyczynia się do uczucia bezsilności, a także czucia się źle w swoim ciele. Dzieci mogą przez to być podatne na bycie czymś przytłoczonym.

Uczucie beznadziejności i rozpaczanie nad życiem

Dzieci z przewlekłą traumą emocjonalną rozwijają w sobie poczucie beznadziejności. Uważają, że nikt ich nigdy nie zrozumie. Ta rozpacz prowadzi do pytania, czy życie ma jakikolwiek sens. Zanika wiara w ludzi i możliwość kontynuowania tak bezsensownej egzystencji, przez co dziecko czuje się przygnębione.

Nadmierna czujność i niewytłumaczalny strach

Osoby, które doznały traumy, mają aktywne ciała migdałowate. Doświadczają tego jako ciągłego stanu pobudzenia. Wzmacnia to strach przed czyhającym niebezpieczeństwem. Dziecko po traumie rozwojowej nie może się zrelaksować i jest nerwowe. Może mieć również problemy z zasypianiem.

Problemy z regulowaniem emocji

Innymi słowy, dziecko może być uporczywie smutne lub przygnębione, a także mieć nieprzewidywalne wahania nastroju. Doświadczają wybuchów gniewu, a pewne sytuacje mogą w nich wywoływać skrajne emocje. Wykazują tym samym niezdolność do kontrolowania reakcji emocjonalnych.

Poczucie izolacji i odłączenia

Ponieważ trauma rozwojowa ma swoje korzenie w traumie przywiązania, dziecko nigdy nie tworzy silnej więzi rodzicielskiej. Dzieci dorastają, czując się niemile widziane na świecie. Powoduje to chroniczne trudności w budowaniu więzi z innymi. Istnieje w nich zarówno intensywna potrzeba kontaktu, jak i strach przed nim.

Niewiarygodne statystyki dotyczące traumy rozwojowej

  • Według badań, 75-93 procent młodych ludzi mających problem z wymiarem sprawiedliwości dla nieletnich doświadczało pewnego stopnia traumatycznej wiktymizacji.
  • Kobiety przebywające w więzieniu dwukrotnie częściej zgłaszały historię wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie niż te, które nie przebywają na wolności.
  • Podobnie połowa kobiet, które zaszły w ciążę w wieku nastoletnim, ma historię wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie.
  • Ponadto, zgodnie z badaniem osób w szpitalnym oddziale detoksykacji alkoholowej stwierdzono, że 81 procent kobiet i 69 procent mężczyzn ujawniło historię wykorzystywania seksualnego lub fizycznego.
  • Według badań otyłych pacjentów uczestniczących w programie odchudzania, 55 procent z nich cierpiało z powodu wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie.
  • Osoby, które w dzieciństwie doświadczają przemocy, w tym przemocy fizycznej i seksualnej, prawdopodobnie porzucą szkołę średnią. U dziewcząt odsetek ten wynosi 24%, u chłopców – 26%.
  • Wreszcie, od 66 do 90 procent kobiet w branży seksualnej było molestowanych seksualnie w dzieciństwie.

Krótko mówiąc, trauma rozwojowa to cichy zabójca. Musimy rozpoznać objawy u naszych dzieci, aby zapewnić im pomoc, której potrzebują, póki jest jeszcze czas na wyleczenie ich głębokich ran.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Perry, B., & Szalavitz, M. (2007). The Boy Who Was Raised as a Dog: And Other Stories from a Child Psychiatrist’s Notebook Child Psychiatrist’s Notebook–What Traumatized Children Can Teach Us About Loss, Love, and Healing.
  • Van der Kolk, B. A. (2017). Developmental Trauma Disorder: Toward a rational diagnosis for children with complex trauma histories. Psychiatric annals, 35(5), 401-408.
  • Van der Kolk, B. A. (2017).  El cuerpo lleva la cuenta (cerebro, mente y cuerpo en la superación del trauma). Madrid: Espasa

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.