Potraumatyczny rozwój: na czym dokładnie polega?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 14 września, 2023

Niektóre osoby wychodzę ze zderzenia z przeciwnościami losu zmienione i zdewastowane. Z kolei w innych przypadkach przeciwności losu prowadzą do niesamowitej przemiany osobistej. Ale co to oznacza? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się na czym polega potraumatyczny rozwój.

Nikt z nas nie chce stawiać czoła trudnym życiowym sytuacjom. Jednak prędzej czy później będziesz musiała poradzić sobie z własnymi bolesnymi doświadczeniami. Dla niektórych osób jest to dewastujące i może nawet prowadzić do rozwoju problemów zdrowotnych.

Jednak u innych w wyniku takich wydarzeń może pojawić się potraumatyczny rozwój, który prowadzi do pozytywnych zmian w ich życiu.

Trudno jest wyobrazić sobie jak trauma emocjonalna może nieść cokolwiek dobrego. Jednak wiele osób jest w stanie pokonać przeciwności, doświadczając dzięki temu prawdziwej przemiany osobistej. Ale na czym dokładnie polega potraumatyczny rozwój i jakie czynniki za niego odpowiadają?

Potraumatyczny rozwój

Potraumatyczny rozwój można definiować jako pozytywne zmiany zachodzące w wyniku procesu zmagania się z traumatycznymi przeżyciami.

Nie odnosi się to jedynie do faktu, że jednostka może pokonać przeciwności losu bez zapadnięcia na różne schorzenia i wrócić do stanu wyjściowego. Potraumatyczny rozwój zakłada prawdziwą przemianę sposobu, w jaki dana osoba postrzega samą siebie.

Dlatego też, po zderzeniu się z negatywnymi doświadczeniami, pojawia się postrzeganie wyraźnych zmian, które zaszły w perspektywie danych jednostek:

• W pewien sposób przewartościowują swoje życie, co wywołuje również zmianę w ich priorytetach.
• Ich związki stają się bardziej intymne i pełne ciepła. Więzi interpersonalne wzmacniają się w obliczu przeciwności, a cierpienie pomaga rozwijać empatię oraz współczucie. Dzieje się tak choćby w przypadku rodziców, których dziecko doświadcza problemów natury zdrowotnej. Wielu z nich zauważa, że po takim doświadczeniu czują większą bliskość i jedność.
• Czują, że mają większą siłę. Okazuje się, że traumatyczne wydarzenia znacząco zwiększają pewność siebie danej osoby oraz jej umiejętność radzenia sobie z przyszłymi trudnościami.
• Poza tym odkrywają i zauważają nowe możliwości i ścieżki w swoim własnym życiu. Często przytrafia się to jednostkom, które kiedyś doświadczyły bardzo surowych i opresyjnych ról. Poza tym znajdują możliwości zmiany biegu swojego życia po negatywnym doświadczeniu.
• Oprócz tego pojawia się rozwój duchowy. Przekształca się moralność i duchowość. Dochodzi do ponownego zastanowienia się na własną skalą wartości oraz rozwija się bardziej transcendentne spojrzenie na życie.

Proces przemiany

Zauważ, że nie dochodzi do tego w jednej chwili, przypadkiem ani szczęśliwym trafem. Potraumatyczny rozwój wynika z dogłębnej restrukturyzacji samego siebie. Pod wpływem traumatycznego doświadczenia dochodzi do destabilizacji najbardziej zakorzenionych paradygmatów i schematów poznawczych.

Rozumienie świata zostaje wywrócone do góry nogami, a zastaw znaczeń zmienia się.

Dlatego też aby stawić czoła nowej i bolesnej rzeczywistości pojawia proces dekonstrukcji i rekonstrukcji perspektyw i założeń danej osoby. Prowadzi to do powstania bardziej pozytywnych i funkcjonalnych założeń. Wszystko dlatego, że nikt nie wychodzi z potraumatycznego rozwoju jako ta sama osoba. To podróż, którą wypełnia dogłębna przemiana.

Jednak ścieżka, którą należy przejść, nie jest bezbolesna. W trakcie tego procesu pojawiają się stres i negatywne emocje. Stanowią one niezbędny element, który umożliwia wzrost. W takim razie dlaczego niektórzy wychodzą z trudnych sytuacji silniejsi i odmienieni, zaś inni wpadają w mroczną otchłań, borykając się ze wszystkimi związanymi z tych konsekwencjami?

Właściwy styl radzenia sobie ze stresem

Taka różnica w podejściu wiąże się w znacznym stopniu z osobowością jednostki i jej temperamentem. Nie każdego cechuje taki sam stopień optymizmu, pozytywnego nastawienia i wytrwałości. Cechy charakteru i umiejętności każdego z nas kształtują się pod wpływem genetyki i środowiska.

Tym samy niektóre osoby mają większe predyspozycje do wykorzystywania bardziej przydatnych i funkcjonalnych stylów radzenia sobie ze stresem. Badania pokazują, że ci, którzy wybierają style skoncentrowane na zastanawianiu się i wyrażaniu emocji doświadczają większego potraumatycznego rozwoju.

Dlatego też jeśli Twoje obecne strategie radzenia sobie z trudnymi sytuacjami sprawiają, że odczuwasz niekończący się ból, stawiając czoła przeciwnościom losu i czujesz się bezradna, zastanów się, czy nie warto ich zmodyfikować. Każdy jest w stanie rozwinąć umiejętności radzenia sobie, które zwiększą jego pewność siebie i optymizm.

Tym samym, chociaż nie możesz zapobiec wystąpieniu negatywnych lub bolesnych wydarzeń, możesz czerpać korzyści z potraumatycznego wzrostu i uczyć się na kanwie każdego złego doświadczenia, które Cię dotyka.