Noam Chomsky jest jednym z najbardziej szanowanych intelektualistów na świecie. Ten amerykański myśliciel został uznany przez New York Times za najważniejszego w czasach nowoczesnych. Jednym z jego głównych dzieł było przeanalizowanie strategii manipulacji masowej we współczesnym świecie.
Noam Chomsky stał się znany jako lingwista, ale jest również filozofem i politologiem. W tym samym czasie stał się również jednym z głównych działaczy liberalnych. Jego pisma okrążyły cały świat i nie przestają zaskakiwać czytelników.
“Jak to możliwe, że mając tak wiele informacji wiemy tak mało?”
-Noam Chomsky-
Noam Chomsky opracował tekst, w którym opisuje strategie masowej manipulacji. Jego refleksje na ten temat są głębokie i złożone. Jednak dla celów dydaktycznych streścił wszystko w prostych i przystępnych dla wszystkich zasadach.
1. Noam Chomsky i manipulacja: odwrócenie uwagi
Według Chomsky’ego najczęściej powtarzającą się manipulacją jest odwrócenie uwagi. Zasadniczo polega na kierowaniu uwagi społeczeństwa na tematy nieistotne lub banalne. W ten sposób umysły ludzi są ciągle zajęte.
Aby odciągnąć uwagę ludzi, zapycha się ich informacjami. Nadaje się, na przykład, przesadne znaczenie wydarzeniom sportowym. Również programom rozrywkowym, informacyjnym itp. To sprawia, że ludzie tracą z pola widzenia prawdziwe problemy.
2. Problem – reakcja – rozwiązanie
Czasami władza celowo przestaje zajmować się pewnymi problemami lub robi to w niedostateczny sposób. Dają do zrozumienia obywatelom, że problem wymaga zewnętrznego rozwiązania. I władza sama proponuje rozwiązanie.
Jest to jedna ze strategii masowej manipulacji, która pozwala podejmować decyzje, które nie przypadną obywatelom do gustu. Na przykład, gdy chcą sprywatyzować spółkę publiczną i celowo pogarszają jakość usług. Ostatecznie uzasadnia to sprzedaż spółki.
3. Stopniowanie zmian
Jest to kolejna ze strategii manipulacji, która pomaga wprowadzić środki, których ludzie w normalnej sytuacji by nie akceptowali. Polega na ich stopniowym stosowaniu, w taki sposób, aby były praktycznie niedostrzegalne.
Tak stało się na przykład z ograniczeniem praw pracowników. W różnych społeczeństwach wdrożono środki lub formy pracy, które w efekcie powodują, że jest czymś normalnym, że pracownik nie ma podstawowego zabezpieczenia społecznego.
4. Odwlekanie zmian
Strategia ta polega na tym, by obywatele byli przekonani, że wprowadzono środki, które na dzień dzisiejszy mogą być szkodliwe, ale w przyszłości mogą przynieść wielkie korzyści całemu społeczeństwu i jednostkom.
Celem jest, aby ludzie przyzwyczaili się do tego środka i nie odrzucili go, myśląc o rzekomym dobru, które przyniesie jutro. Zaczyna działać efekt “normalizacji”, a ludzie nie protestują z powodu braku obiecanych korzyści.
5. Traktowanie społeczeństwa jak małego dziecka
Wiele przekazów telewizyjnych skierowanych do opinii publicznej, zwłaszcza reklam, zwraca się do widzów, jakby byli dziećmi. Używają gestów i słów protekcjonalnych i nasyconych naiwnością.
Celem jest pokonanie oporu ludzi. Jest to jedna ze strategii masowej manipulacji, która ma na celu zneutralizowanie krytycznego nastawienia. Politycy również stosują te taktyki, czasami pokazując siebie samego w roli ojca.
6. Uciekanie się do emocji
Wiadomości, które zostały zaprojektowane przez obóz władzy, nie mają celu refleksji ludzi. Ich głównym celem jest generowanie emocji i docieranie do nieświadomości jednostek. Stąd też wiele z tych wiadomości jest przepełnionych emocjami.
Celem tego jest stworzenie pewnego rodzaju “zwarcia” w najbardziej racjonalnym obszarze mózgu. Dzięki emocjom uchwycona zostaje jeydnie ogólna treść wiadomości, a nie jej określone elementy. W ten sposób zdolność krytyczna zostaje zneutralizowana.
7. Utrzymywanie społeczeństwa w ignorancji
Utrzymywanie ludzi w ignorancji jest jednym z celów władzy. Ignorancja oznacza nie dawanie ludziom narzędzi, aby mogli samodzielnie analizować rzeczywistość. Przekazywanie anegdotycznych dancyh, ale bez tłumaczenia wewnętrznych struktur faktów.
Utrzymywanie w ignorancji oznacza również nie kładzenie nacisku na edukację. Promowanie różnic pomiędzy jakością edukacji prywatnej a publicznej. Uśpienie ciekawości zdobywania wiedzy i nadawanie niewielkiej wartości produktom inteligencji.
8. Promowanie społeczeństwa przeciętnego
Większość mód i trendów nie powstaje spontanicznie. Prawie zawsze są promowane przez władzę, która tworzy gusta, zainteresowania i opinie.
Media zazwyczaj promują pewne tendencje, większość z nich skupiających się wokół głupich, płytkich, a nawet śmiesznych stylów życia. Przekonują ludzi, że zachowywanie się w ten sposób jest “cool”.
9. Wzmocnienie poczucia winy
Inną strategią masowej manipulacji jest przekonanie ludzi, że oni i tylko oni są sprawcami swoich problemów. Każda negatywna rzecz, która im się przydarza, zależy tylko od nich. W ten sposób przekonuje się ich, że otoczenie jest doskonałe, a jeśli wystąpi problem jest to odpowiedzialność jedynie jednostki.
Dlatego ludzie próbują dopasować się do swojego otoczenia i czują się winni jeśli nie uda im się tego osiągnąć. Wypierają oburzenie stanem rzeczy, zamiast tego odczuwają permamentne poczucie winy.
10. Noam Chomsky i doskonałe poznanie istoty ludzkiej
W ciągu ostatnich dziesięcioleci naukowcom udało się zgromadzić imponującą ilość wiedzy na temat biologii i psychologii. Jednak ta wiedza nie jest dostępna dla większości ludzi.
Tylko minimalna ilość informacji jest dostępna publicznie. Tymczasem elity mają dostęp wszystkich tych informacji i używają jej w dogodnym dla siebie czasie. Po raz kolejny staje się jasne, że ignorancja ułatwia władzy przejęcie kontroli nad społeczeństwem.
Wszystkie te strategie masowej manipulacji mają na celu utrzymanie porządku świata tak, by odpowiadał ludziom u władzy. Chodzi o zablokowanie krytycznego myślenia i autonomii większości ludzi. Jednak zależy również od nas, czy damy sobą biernie manipulować czy stawimy opór.