Lot nad kukułczym gniazdem: wolność i szaleństwo
Dzisiaj będziemy rozmawiać o zmarłym Milosie Formanie, reżyserze wielkich filmów, takich jak Lot nad kukułczym gniazdem (1975). Reżyserowany przez Formana i zainspirowany powieścią Kena Keseya “Lot nad kukułczym gniazdem” to jeden z tych filmów, które przeszły do historii filmu jako klasyka. Daje nam sceny, do których często odnoszą się inne programy i filmy. Ten film podkreśla niezapomniane występy Nicholsona.
Lot nad kukułczym gniazdem zdobył pięć Oscarów i przyniósł nam Randle’a McMurphy’ego, człowieka stojącego przed wyrokiem więzienia. Próbuje uchylić się od wyroku, udając że jest szalony. W rezultacie został przyjęty do szpitala psychiatrycznego, gdzie zostanie poddany ocenie i będzie mieszkał z resztą pacjentów.
Pielęgniarka Ratched pracuje w tym szpitalu. To ona jest główna bohaterką filmu a także nieustępliwą kobietą, która z arogancją leczy pacjentów. McMurphy będzie powiewem świeżego powietrza dla reszty pacjentów. Zaczyna budzić pragnienie wolności, co w końcu doprowadza do wielu konfrontacji z siostrą Ratched.
Lot nad kukułczym gniazdem jest oświadczeniem skierowanym przeciwko szpitalom i instytucjom psychiatrycznym. Krytykuje to, jak inni traktowali “szalonych ludzi” przez całą historię ludzkości. Ponadto film pokazuje nam, jak wszyscy powinniśmy postrzegać naszą własną wolność.
Szaleńcy w filmie Lot nad kukułczym gniazdem
Kim są szaleni ludzie? Odpowiedź może wydawać się prosta, ale jeśli spojrzymy na tę historię zobaczymy, że idea zmieniła się z biegiem czasu. Normy społeczne, postęp medyczny, nauka i inne dziedziny głęboko wpłynęły na naszą koncepcję szaleństwa. Swego czasu specjaliści uważali to za chorobę psychiczną, ale od tego czasu zmieniły się idee szaleństwa.
Szaleni ludzie nie zawsze byli tacy sami i nie zawsze byli wykluczani w ten sam sposób. Czasami profesjonaliści próbowali “leczyć” ich przez zmuszanie do leczenia, na przykład takiego jak lobotomia. W innych przypadkach specjaliści “leczyli” niektórych pacjentów aż do śmierci.
Wszystko co leży poza “normalną” sferą, może być prześladowane. Stało się to w średniowieczu z czarami lub z niektórymi chorobami, takimi jak trąd. Historia szaleństwa w epoce klasycznej jest czymś, co Foucault uznał za szczególnie interesujące.
Foucault ostrzegł, że próbował nawrócić szaleńców i “wyszkolić” ich do normalności. Jak on to osiągnął? Uczynił to za pomocą autorytetu i metod leczenia, w których po prostu unieważnił pacjenta i uczynił z niego osobę uległą. Dokładnie widzimy to w filmie Lot nad kukułczym gniazdem, gdy McMurphy, który nie jest szalony, przybywa do ośrodka i widzi grupę ludzi, którzy się dziwnie zachowują.
Pielęgniarka bawi się strachem pacjentów. Widzimy to szczególnie w przypadku Billy’ego. Jest niepewnym, jąkającym się młodzieńcem, który kilkakrotnie próbował popełnić samobójstwo. Ratched jest przyjaciółką matki Billy’ego, a kiedy on robi coś, czego nie powinien, pielęgniarka przypomina mu, że powie matce. Pacjenci są posłuszni bez pytania. Boją się elektrowstrząsów i lobotomii, którym mogą być poddani, jeśli nie będą posłuszni pielęgniarce.
McMurphy odmawia posłuszeństwa, ponieważ nie jest osobą uległą. Raczej szuka wolności. To interesujące, jak ta postać zaczyna budzić te same uczucia w pozostałych pacjentach. Udaje mu się pozyskać tych ludzi, którzy zostali całkowicie zmanipulowani, aby obudzić się z tego stanu i stanąć w obliczu siostry Ratched.
Siostra Ratched czuje się zagrożona i zrobi wszystko co w jej mocy, aby McMurphy nie sprawił aby jego plany się spełniły. Ratched jest uważana za zdrową. Mimo to narzuca swoją wolę pacjentom. Naciska, dręczy i manipuluje nimi, aby zachowywali się jak “normalni ludzie”, ulegli i bez jakiejkolwiek krytycznej zdolności.
Szukanie jedzenia
Od tego momentu artykuł zawiera spoilery. Jeśli więc nie widziałeś filmu i nie chcesz wiedzieć jak się kończy, przestań czytać. Pośród tego całego “szaleństwa” nie możemy zapominać, że pacjenci to ludzie, którzy mają uczucia, pragnienia i odczuwają ból. Pielęgniarka Ratched tak dobrze gra swoją rolę, że ma pod kontrolą całą armię “szalonych ludzi”.
Tytuł filmu jest interesujący. Gniazdo kukułki jest pogardliwą nazwą dla obłąkanego ośrodka. Z drugiej strony nawiązuje do dziecięcej rymowanki wspomnianej w powieści: “Trzy gęsi w stadzie. Jedna poleciała na wschód, jedna poleciała na zachód, jedna przeleciała nad gniazdem kukułki “. Oznacza to, że każda osoba ma swoją własną ścieżkę życiową.
Jeśli spojrzymy na ostatnie znaczenie, zdamy sobie sprawę, że ten rodzaj przeznaczenia, jest formą triady również obecnej w filmie. Wolność to silnik napędzający McMurphy’iego. To dążenie do wolności popycha go do kwestionowania zasad instytucji. Stwarza to również solidarność między pozostałymi pacjentami i również ich prowadzi do wolności.
McMurphy podejmuje kroki w celu uwolnienia reszty pacjentów. Po pierwsze, proponuje im możliwość oglądania meczu baseballowego. Proponuje także przyjęcie. McMurphy czuje się źle z powodu Billy’ego, ponieważ jest taki młody i ledwo cokolwiek przeżył. Nawiązuje także kontakt z indiańskim wodzem, enigmatycznym i samotnym charakterem.
Idea triady
Wracając do idei triady, widzimy, że istnieją trzy postacie, które osiągają wolność. Billy, McMurphy i indiański wódz to trzy gęsi w rymowance. Pierwszy to młody człowiek pełen niepewności i problemów z matką. Ratched wie o tym i używa tego jako szantażu.
McMurphy obudził ich i dał Billy’emu szansę na zabawę z kobietą. Kiedy Billy zostaje odnaleziony, czekają go dwie opcje. Może obawiać się konsekwencji lub odczuć szczęście dla siebie i swoich towarzyszy. Jednak Billy nie może znieść tej presji ze strony Ratched, co zmusza go do popełnienia samobójstwa. Po śmierci osiąga wolność w inny sposób.
Lekarze potępiają McMurphy’ego za nieposłuszeństwo. Przechodzi przez zabieg labotomi i jest w stanie wegetatywnym bez żadnej wolności. Dlatego wódz, który od lat uchodzi za głuchoniemego, sympatyzuje z nim i zabija go, aby go wyzwolić. Robi to jako łaskę za uwolnienie i otworzenie oczu. Wódz jest postacią, która osiąga niematerialną wolność, ponieważ jest jedyną osobą, która ucieka z instytucji.
McMurphy zdołał wydostać pacjentów z tej platońskiej jaskini, gdzie Ratched ich zamknęła. Ostateczna scena indiańskiego wodza biegnącego do wolności jest pokrzepiająca i pełna nadziei.
“Muszę być szalony, aby być w takim domu wariatów.”
-Lot nad kukułczym gniazdem-
