Inteligencja emocjonalna u osób w podeszłym wieku

Wyniki licznie przeprowadzonych badań naukowych pokazują, że starzenie się może poprawić niektóre aspekty psychiczne. Należy do nich między innymi inteligencja emocjonalna. Seniorzy czują się wtedy bardziej spełnieni, skupiając się na bieżących pozytywach i doceniając swoje relacje z innymi osobami.

Ostatnie badania pokazują, że w ujęciu średnim osoby w podeszłym wieku cechują się wysokim poziomem wielu cech i zdolności. Zalicza się do nich między innymi inteligencja emocjonalna. Cenią one swoje relacje z innymi osobami i dążą do ich rozbudowania.

Seniorzy wiedzą po prostu doskonale o tym, jak docenić teraźniejszość. Dostosowują swoje emocje do tego, co dzieje się wokół nich tak, aby mogli cieszyć się każdą chwilą w pełni. Seniorzy mają zrelaksowaną i optymistyczną perspektywę. Tym właśnie jest inteligencja emocjonalna.

Wyniki pewnego ciekawego badania przeprowadzonego przez naukowców na Uniwersytecie Teksańskim w Austin (oryg. University of Texas at Austin) i Uniwersytecie Kalifornijskim (oryg. University of California) w Berkeley mogą Cię naprawdę zaskoczyć.

Ogólnie rzecz biorąc w dzisiejszych czasach mamy raczej negatywny stosunek do seniorów i całego procesu starzenia się. Stajemy się coraz starsi. Grożą nam fizyczne upadki i zmniejszone zdolności poznawcze. Kiedy myślimy o starzeniu się, nieuchronnie myślimy o nieszczęściu, niskiej motywacji i izolacji społecznej oraz emocjonalnej. Innymi słowy, myślimy o stracie wszystkiego, co nas cieszy w chwili obecnej.

Inteligencja emocjonalna oraz doświadczenia życiowe uczą nas radzenia sobie z emocjami

Osiągnięcie jednego z końcowych etapów swojego życia w dobrym zdrowiu jest oczywiście ważne, aby móc stawić czoła starzeniu się z optymizmem. Im mniej ograniczeń, tym więcej masz możliwości i możliwości.

Oczywiście w grę wchodzą także Twoja osobowość i wiele różnych okoliczności. Jest również dość oczywiste, że postawa, którą prezentujesz każdego kolejnego dnia, zależeć będzie w dużej mierze od tego, jak do tej pory przeżyłeś swoje życie i jakie masz możliwości w ręku.

Wyniki wspomnianego przez nas powyżej badania te ujawniają, że zdolność ludzi do radzenia sobie z emocjami i rozpoznawania emocji innych znacznie poprawia się średnio po 60 roku życia.

To nie jest zasada kierująca się niepodważalnymi założeniami. Nie oznacza to również tego, że inteligencja emocjonalna u wszystkich ludzi poprawia się wraz z czasem. Oznacza ona jedynie to, że doświadczenie pomaga większości ludzi w skuteczniejszym radzeniu sobie z opanowaniem swoich własnych emocji. Wraz z upływem czasu i rosnącym doświadczeniem są oni w stanie nadać priorytet swoim relacjom z innymi osobami.

Inteligencja emocjonalna u ludzi w podeszłym wieku

Bycie seniorem powyżej 60 roku życia nie jest jeszcze równoznaczne z samotnością, wiecznym niezadowoleniem i niepełnosprawnością. Ani nie było tak do tej pory, ani nie będzie jeszcze przez kolejną dekadę. Średnia, oczekiwana długość życia każdego człowieka w dzisiejszych czasach sięga nawet 80 lat, co oznacza, że osiągając granicę 60 lat jesteś wciąż praktycznie rzecz biorąc jeszcze młody.

Kiedy osiągniesz kolejny krzyżyk, czyli 70 lat, jesteś na etapie dojrzałego odpoczynku. Przy tak sporej długości życia widzimy wciąż jeszcze seniorów, którzy są bardziej aktywni niż kiedykolwiek.

Seniorzy uczestniczą obecnie w wielu różnych zajęciach w swoich własnych społecznościach. Podróżują, spędzają czas z przyjaciółmi i opiekują się wnukami. Są także źródłem stałego i prawie niezbędnego wsparcia dla swoich dzieci. Wiele osób w podeszłym wieku cierpi z powodu różnego rodzaju dolegliwości fizycznych lub utraty bliskich. Jednak większość takich ludzi wykazuje bardzo wyrafinowane umiejętności, do których zalicza się także inteligencja emocjonalna.

Jak oni to robią? Muszą uporać się ze swoimi fizycznymi ograniczeniami, problemami zdrowotnymi, niedostatkiem pieniędzy, problemami społecznymi… Jak więc seniorzy są w stanie utrzymać tak wysoki poziom dobrego samopoczucia emocjonalnego? The Journal of Gerontology z Uniwersytetu Oksfordzkiego (oryg. Oxford University) wyjaśnia to w następujący sposób:

Inteligencji emocjonalna: teorie wyjaśniające jej wzrost u osób starszych

Oto kilka hipotez, które mogłyby wyjaśnić poczucie spełnienia, jakie możemy w wielu wypadkach zaobserwować u wielu osób dorosłych w podeszłym wieku:

Selektywność społeczno-emocjonalna

Inteligencja emocjonalna u osób starszych to coś, co można wyjaśnić teorią selektywności społeczno-emocjonalnej. Nadchodzi w życiu każdego z nas taki moment, w którym zdajesz sobie sprawę, że Twoje życie wkrótce się skończy.

Ta świadomość, ta osobista i egzystencjalna rzeczywistość, sprawia, że koncentrujesz swoje zachowanie na emocjonalnie satysfakcjonujących doświadczeniach. Nie dbasz już o przyszłą nagrodę. Wolisz cieszyć się swoim dobrobytem tu i teraz. Długoterminowe plany zaczynają oznaczać dla Ciebie coraz mniej atrakcyjną perspektywę.

Inteligencja emocjonalna u osób starszych opiera się również na mechanizmie, który można wyjaśnić za pomocą połączenia teorii selektywności społeczno-emocjonalnej i teorii integracji dynamicznej. Pora się więc temu przyjrzeć nieco bliżej.

Dynamiczna integracja

Teoria dynamicznej integracji proponuje nam nieco inne wyjaśnienie. Starzenie się sprawia, że ludzie stopniowo uświadamiają sobie, jak zmniejszają się ich zdolności fizyczne i poznawcze. Nie są tak zwinni i sprawni jak kiedyś. Być może żyją teraz z chronicznym bólem biodra, cukrzycą, zapaleniem stawów itp… W obliczu takiej rzeczywistości, której nie mogą zmienić, seniorzy wybierają pozytywne emocje dla własnej równowagi i szczęścia. Ale to zarazem oznacza, że takie emocje można również kontrolować.

Doświadczenie kształtuje inteligencję emocjonalną u osób starszych. Czas nauczył takich ludzi, jak lepiej kontrolować pewne sytuacje emocjonalne. Rozumieją oni teraz, w jaki sposób działają emocje, potrafią lepiej nimi zarządzać i o wiele sprawniej oraz skuteczniej rozpoznać potrzeby innych ludzi.

Inny interesujący i odkrywczy aspekt tego wszystkiego nazywa się „efektem dodatniego sprzężenia zwrotnego”. Są bowiem ludzie, którzy wyważają swoje doświadczenia i decydują się zachować najbardziej satysfakcjonujące z nich. To jest jak swego rodzaju filtr osobisty, który pomaga skupić się wyłącznie na pozytywnych aspektach codzienności. Pozwala on tworzyć znaczące więzi z innymi ludźmi i widzieć wszystko w optymistycznych barwach.

Promowanie inteligentnej emocjonalnie i pozytywnej dojrzałości

Dobra inteligencja emocjonalna seniorów przekłada się na lepszą jakość życia. Co więcej, pomaga również w poprawie ich zdrowia fizycznego. Dobre zarządzanie emocjonalne zmniejsza bowiem stres i depresję. Pomaga we wszystkich codziennych wyzwaniach związanych z byciem osobą w podeszłym wieku. Mogą to być na przykład zjawiska takie jak utrata kogoś bliskiego, choroba, uzależnienie od leków itp.

Pamiętaj także o tym, że inteligencja emocjonalna nie jest mechanizmem aktywowanym w sposób automatyczny. Nie pojawia się tylko po osiągnięciu określonego wieku. Nie wszyscy wiedzą, co to jest. Lub, nawet jeśli wiesz, co to takiego, być może jednak nie wykorzystujesz jej w najbardziej efektywny sposób. Dlatego byłoby całkiem interesującym i być może korzystnym dla szerszej społeczności rozwiązaniem oferowanie programów stymulowania inteligencji emocjonalnej dla seniorów.

Dobra inteligencja emocjonalna seniorów przekłada się na lepszą jakość ich dalszego życia.

Mogą to być na przykład programy multidyscyplinarne, które uwzględniałyby każdą indywidualną historię życia i kontekst. Starzeniu się czasem towarzyszy pewien rodzaj osobistego kryzysu. Brak motywacji i depresji może stać się wręcz przytłaczający w wielu przypadkach. Natomiast bez wątpienia pomaganie naszym seniorom w rozwijaniu empatii, kontroli emocjonalnej i umiejętności społecznych ułatwiłoby im radzenie sobie z trudami dnia codziennego.

Podsumowując nasze dzisiejsze rozważania musimy jednoznacznie stwierdzić, że wierzymy w to, że inteligencja emocjonalna u seniorów (i wszystkich innych ludzi) jest kluczem prowadzącym do dobrego zdrowia. Dzięki temu osoby w podeszłym wieku mogą po prostu prowadzić bardziej satysfakcjonujące i szczęśliwe życie. W końcu średnia długość naszego życia rośnie praktycznie każdego dnia. Mamy zatem prawo do najlepszych zasobów, które pomogą nam żyć pełnią naszego życia.