Dobre samopoczucie - poznaj podejście naukowe!
Nauka, której tematem jest dobre samopoczucie jest czymś naprawdę interesującym. W 2000 roku Martin Seligman z University of Pennsylvania i Mihaly Csikszentmihalyi z University of Clarenot opublikowali w czasopiśmie American Psychologist specjalny artykuł w formie monografii zatytułowany „Szczęście, doskonałość i optymalne funkcjonowanie człowieka”.
Był poświęcony nowej dziedzinie psychologii zwanej psychologią pozytywną. W zasadzie stanowił on formalne ogłoszenie lub „akt urodzenia” nowego ruchu w psychologii (przynajmniej zdaniem samego Seligmana i Csikszentmihalyiego w 2000 roku). Autorzy ci stwierdzili w nimi, że możemy obecnie zajmować się czymś, co określane jest jako „dobre samopoczucie”.
Według tych autorów psychologia pozytywna jest nauką o subiektywnym doświadczeniu. Bada procesy leżące u podstaw pozytywnych cech i emocji człowieka. Ta gałąź psychologii szuka także poprawy jakości życia ludzi (Seligman i Csikszentmihalyi, 2000).
Zgodnie z tymi założeniami psychologia pozytywna ma wiele do powiedzenia, jeśli chodzi o naukę, której tematem jest dobre samopoczucie osobiste. Jako dziedzina nauki bada ona procesy, które przyczyniają się do optymalnego funkcjonowania, czy to indywidualne, w grupach, czy też w ujęciu instytucjonalnym (Gable i Haidt, 2005).
Jako poświęcenie i źródło inspiracji psychologia pozytywna stara się promować optymalne funkcjonowanie trzech filarów. Są nimi subiektywne doświadczenia (szczęście, nadzieja), pozytywne cechy (przebaczenie, mądrość) i cnoty obywatelskie (odpowiedzialność, altruizm).
Ponadto psychologia pozytywna koncentruje się również na zapobieganiu przejawom psychopatologii poprzez rozwój i trening pozytywnych cech i zdolności (Linley i Joseph, 2004).
„Chcemy nie ślepego optymizmu, ale elastycznego dobrego samopoczucia. Można to określić jako optymizm z otwartymi oczami. Musimy być w stanie wykorzystać głębokie poczucie pesymizmu, gdy jest ono nam potrzebne, ale bez konieczności pozostawania w cieniu ”.
–Martin Seligman–
Dobre samopoczucie jako dziedzina nauki?
Pozytywna psychologia okazała się być naprawdę rewolucyjną dziedziną nauki. Dzisiaj porozmawiamy sobie nieco bliżej o jej pochodzeniu i podstawach, jakie mają wpływ na nasze dobre samopoczucie.
Jak wspomniano powyżej, psychologia pozytywna działa w ramach nauki zajmującej się samopoczuciem. To oznacza, że stara się także nie wykraczać poza granice metodologii naukowej. Pamiętaj, że wielu badaczy uważa to drugie rozwiązanie za najlepszy sposób na zrozumienie wielu różnych zjawisk.
Granice te określają jasny sposób działania. Ściślej rzecz biorąc psycholog pozytywny trzyma się w wyznaczonym przez nie obszarze próbując jednocześnie opracować ważne i wiarygodne strategie metodologiczne, które obejmują quasi-eksperymentalne i korelacyjne projekty eksperymentalne.
Używamy tutaj określenia „próbuje” nie bez powodu. Problem bowiem polega na tym, że ten cel nie zawsze daje się osiągnąć. Powodem tego jest to, że czasami na dobre samopoczucie wpływ mają nadmiernie subiektywne czynniki niedające się zmierzyć, na które dodatkowo wpływ mają inne niekontrolowane zmienne.
Dobre samopoczucie i klucze prowadzące do niego w ujęciu naukowym
Według nauki bycie wdzięcznym dla samego siebie, nieporównywanie się z innymi i zaakceptowanie okoliczności, których nie można zmienić, są kluczem pozwalającym osiągnąć dobre samopoczucie. Naukowcy z Uniwersytetu Wisconsin w Madison (oryg. University of Wisconsin – Madison) analizowali aktywność mózgu podczas trwającego 12 lat badania nad medytacją i współczuciem.
W trakcie tego badania prowadzonego za pomocą neuroobrazowania naukowcy byli w stanie zobaczyć, w jaki sposób obszary związane ze szczęściem były aktywowane z większą intensywnością i częstotliwością, gdy dana osoba nie porównywała się z innymi, doceniała każdą okoliczność i akceptowała sytuacje, z którymi miała do czynienia.
W ramach tych badań naukowcy analizowali także funkcjonowanie mózgu za pomocą różnych technik i narzędzi, takich jak obrazowanie metodą spektroskopowego magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR).
Wyniki tego badania były tak imponujące, że Narodowa Akademia Nauk w Stanach Zjednoczonych (oryg. National Academy of Sciences ) opublikowała je w 2004 r. Obecnie stanowią one piątą pozycję na liście najczęściej cytowanych publikacji naukowych w historii.
Optymizm mimo niepowodzeń: filar nauki o dobrym samopoczuciu osobistym
Osoby o osobowości skłonnej do pesymizmu mają wspólną cechę. Otóż mają one skłonność wierzyć, że niesprzyjające im wydarzenia będą trwać długo i przyniosą tragiczne konsekwencje, bez możliwości jakiegokolwiek wpływu na ten fakt.
Co więcej, wiele takich osób uważa, że mogą zasługiwać na bezpośredni dostęp do szczęścia, radości, wygody i wielkiej przyjemności. Jednak z racji swojego nastawienia nigdy takich emocji nie odczuwają. W rzeczywistości powinni bowiem pracować nad tymi uczuciami, ćwicząc swoje osobiste mocne strony i zalety.
Te ostatnie są niezwykle ważne, a ludzie często przymykają na nie oko lub wręcz je lekceważą. Zwykle pośród wielkiego bogactwa różnych innych czynników zostają one są prawie zupełnie zapomniane.
Pesymizm nie jest zalecaną drogą
Pesymiści często ignorują także fakt, że pod ich kontrolą znajduje się wiele wewnętrznych i zewnętrznych okoliczności. Mają oni zdolność działania, aby coś osiągnąć, jednak nie zdają sobie z tego sprawy. (Xanax) Ma to wiele wspólnego z takimi sprawami jak skuteczność, mechanizmy radzenia sobie i tolerancja niepewności (UT).
Jeśli natomiast chodzi o nasze zdrowie i dobre samopoczucie, możemy zdecydować się na działanie w czterech różnych sytuacjach. Decydując się rzucić palenie papierosów, powinniśmy się na przykład zaangażować w zamian w ćwiczenia fizyczne, zbilansowaną dietę i pamiętanie o dobrym poziomie optymizmu.
Możesz w to wierzyć lub nie, ale wyniki co najmniej kilku różnych, zupełnie niezależnych badań wskazują, że optymizm jest tak samo ważny, jak trzy pozostałe zmienne w tym przykładzie.
Mówimy tutaj o optymizmie opartym na danych związanym z Twoją rzeczywistością. Twoje umiejętności i zasoby są jego fundamentami. Inspiruje go pewność, że wolność zapewnia jednostce mnóstwo dostępnych opcji. Rozszerza to możliwość bycia kreatywnym, pozwalając Twojej inteligencji płynąć wraz z pragnieniem wyrażania samego siebie.
„Dobre samopoczucie nie może istnieć tylko w Twojej głowie. Dobre samopoczucie to połączenie spokoju ducha, a także faktycznego posiadania znaczenia, dobrych relacji i osiągnięć. ”
-Martin Seligman-
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Gable, S. L., & Haidt, J. (2005). What (and why) is positive psychology?. Review of general psychology, 9(2), 103-110.
- Linley, PA, y Joseph, S. (2004). Cambio positivo después del trauma y la adversidad: una revisión. Journal of Traumatic Stress: publicación oficial de la Sociedad Internacional de Estudios de Estrés Traumático, 17 (1), 11-21.
- Seligman, ME y Csikszentmihalyi, M. (2000). Psicología positiva: una introducción (Vol. 55, No. 1, p. 5). Asociación Americana de Psicología.
- Vázquez, C., & Hervás, G. (2009). La ciencia del bienestar. Alianza.
- Vázquez, C., Hervás, G., Rahona, J. J., & Gómez, D. (2009). Bienestar psicológico y salud: Aportaciones desde la Psicología Positiva. Anuario de Psicología Clínica y de la Salud, 5(1), 15-28.