Asertywność odnosi się do umiejętności egzekwowania naszych praw we właściwy sposób. Asertywność sprawia, że stajemy w obronie tych praw, ale robimy to w sposób, który pozwala nam szanować innych. Asertywność polega więc między innymi na tym, że potrafimy odmawiać.
Co jednak wtedy, gdy asertywność nie jest naszą mocną stroną? W czym tkwi problem? Odpowiedź na to pytanie tkwi w jednym z najwcześniejszych etapów naszego życia, w dzieciństwie.
Jeżeli od wczesnego dzieciństwa otrzymywaliśmy kiepską edukację emocjonalną, to później bardzo trudno o zdrowe podejście do samego siebie, o umiejętność asertywnego dbania o własne granice. Nie rozwija się wtedy również umiejętność samoobrony i pozwalamy, by nas nadużywano.
Asertywność pomaga kształcić cierpliwość i żyć w sposób o wiele bardziej zrównoważony i spokojny.
Asertywność, a zaniedbania emocjonalne we wczesnym dzieciństwie
Zaniedbania emocjonalne. Co przez to rozumiemy? Do zaniedbań dochodzi, gdy rodzice przeoczają fakt, że każde dziecko posiada potrzeby emocjonalne. Przykładem sytuacji, w której można to zauważyć jest chwila, w której dziecko płacze z powodu zgubionej zabawki, a oni się z niego śmieją.
Przeczytaj również podobny artykuł: Szacunek i wszystko to, co powinieneś o nim wiedzieć
Takie zachowania ze strony rodziców sprawiają, że ze względu na strach i lęk przed kolejnym ośmieszeniem dziecko bardzo szybko nauczy się ukrywać swoje emocje.
Wyrażenia w rodzaju: “nic wielkiego się nie stało”, czy “płaczesz z powodu głupot” wskazują, że rodzice, w wielu wypadkach zupełnie nieświadomie, burzą w dziecku fundament, który jest niezwykle ważny, by mogło ono w przyszłości wyrosnąć na asertywnego człowieka.
Problem polega na tym, że za każdym kolejnym razem, gdy rodzice lekceważą jego potrzeby emocjonalne, dziecko coraz bardziej rozumie, że musi ukrywać swoje emocje. Te z kolei nie znajdując ujścia kumulują się i wywołują narastającą frustrację.
Przeczytaj również podobny artykuł: Tłumaczenie się – niczego nie zmienia na lepsze
Inne niepożądane skutki tego procesu dadzą o sobie znać znacznie później, gdy dziecko osiągnie już dorosłość.
Rezultaty widoczne w dorosłym życiu
W dalszym rozwoju, kiedy takie osoby stają się dorosłe, nadal nie potrafią rozpoznawać swoich emocji, które dawno temu nauczyły się skutecznie wyciszać i ignorować. Jako dorośli już ludzie będą czuli frustrację, ale nie będą w stanie ocenić z jakiego powodu.
Przeczytaj również podobny artykuł: Dzieciństwo i jego wartości, które możesz jeszcze odzyskać
Tak dochodzimy do dalekosiężnych skutków sytuacji, w której już od dzieciństwa, rodzice zaniedbywali sferę emocjonalną dziecka. Jak będzie to wyglądać w praktyce? Osoba z brakami emocjonalnymi, zamiast przejawiać asertywność, będzie pozwalać na to, by inni ją wykorzystywali.
Nieuzewnętrznione z kolei emocje, które będą powstawały w takich sytuacjach doprowadzą do kumulacji jeszcze większej niechęci wobec tych, którzy ich wykorzystują.
Nigdy nie potrafiłem wyrazić tego, co czuję odpowiednimi słowami. Być może właśnie to stanowi przyczynę, dla której staram się to robić za pośrednictwem muzyki i obrazów.
-Arnold Schönberg-
Tyle o rezultacie zaniedbywania potrzeb emocjonalnych dzieci. Ale powinniśmy wiedzieć, że u podstaw wszystkich tych zachowań stoi coś znacznie większego i ważniejszego. Chodzi o długo rozwijany brak poczucia własnej wartości.
Przeczytaj również podobny artykuł: Dzieci a nauka kontrolowania nieprzyjemnych dla nich emocji
Zaniedbane emocjonalnie dziecko dorasta w przeświadczeniu, że nie zasługuje na to, by być kochane. To w poważnym stopniu rzutuje na jakość nawiązywanych przez takie osoby relacji w życiu dorosłym. Uważają, że w tworzonych związkach, na nic nie zasługują, czują się nieszczęśliwe i zawsze cierpią.
Asertywność potrzebuje dobrze przygotowanego fundamentu
Aby nie wyrządzić dziecku emocjonalnej krzywdy, powinniśmy dokładnie wiedzieć jak powinien wyglądać zdrowy fundament, który jest niezbędny do tego, aby wytworzyła się w nim asertywność.
W tym celu należy okazywać dziecku należną mu uwagę i nie dawać mu odczuć, że jego emocje i to co czuje nie mają dla nas znaczenia. Warto w tym celu wziąć sobie do serca kilka czynników, o których możesz przeczytać w dalszej części tego artykułu.
Przeczytaj również podobny artykuł: Toksyczne dzieciństwo i konsekwencje jakie z niego wynikają
Jedną z podstaw tworzenia dobrego fundamentu, na którym buduje się asertywność jest okazywanie jak ważne są dla nas uczucia dziecka, a także to, co ono czuje. Nie powinniśmy oceniać jako głupotę lub mało znaczący fakt, że dziecko płacze z powodu kłótni choćby z kolegą z piaskownicy.
Kilka ważnych czynników
Bardzo ważnym czynnikiem jest słuchanie dziecka, okazywanie mu zrozumienia i nie śmianie się z problemu. Jeżeli nawet, dla nas dziecięcy problem nie jest jakąś przeszkodą nie do przejścia, to tak właśnie wygląda on w oczach dziecka.
Przeczytaj również podobny artykuł: Korygowanie dzieci na osobności szanowaniem ich godności
Inną podstawą, z której powinniśmy sobie zdawać sprawę jest nauczenie dzieci, by potrafiły określać, co czują, a także by umiały odczuwane emocje klasyfikować.
To pomoże mu lepiej rozumieć, co właściwie czuje. Takie przygotowanie pozwoli uniknąć sytuacji, w której, gdy dorośnie, nie będzie umiało wyrazić tego, co czuje.
Przeczytaj również podobny artykuł: Osobowość zależy od kolejności, w której przychodzisz na świat
Trzecią ważną sprawą jest utrzymywanie z naszym dzieckiem odpowiedniej komunikacji. W tym celu zadawaj mu dobrze przemyślane pytania, które utwierdzą w nim poczucie bezpieczeństwa.
Przykładem takich pytań mogą być następujące: “co myślisz…?”, “co czujesz?”, “jak się czujesz?”, “czego potrzebujesz?” czy “co chcesz przez to powiedzieć?”.
Rozwijanie zdrowej asertywności pozwoli Ci być świadomym swoich praw i rozumieć, że zasługujesz na to, by traktowano Cię z szacunkiem.
Należyte dbanie o potrzeby emocjonalne dziecka pomoże mu odkryć, co czują i czego potrzebują. Ponadto pomoże mu być świadomym, że jego emocje są ważne, że nikt nie ma prawa ich deptać, a także, że ma prawo otwarcie wyrażać to, co czuje, ponieważ zasługuje na to, by inni je szanowali.
Przeczytaj również podobny artykuł: Inteligencja emocjonalna – klucz do wychowania dzieci
Jeżeli nie nauczy się tego już w dzieciństwie od rodziców, to jako dorosły będzie miało poważne problemy zarówno w odczuwaniu własnej wartości, poczucia bezpieczeństwa, jak i w stosowaniu w życiu wszystkiego tego, co niesie za sobą asertywność.
Nie uzna za pewnik tego, że zasługuje na odpowiednie traktowanie ze strony innych, a to może sprawić, że podejmie działania autodestrukcyjne, które będą się uwidaczniać w całej jego życiowej drodze.