Często jest tak, że nie musimy popełniać dużego błędu, by stracić lub oddalić od siebie coś, co kochamy i pragniemy najbardziej. Często jest to po prostu strach przed utratą tego, czego mocno potrzebujemy i co w tym samym czasie powoduje, że, nieświadomie, niszczymy przedmiot naszych dążeń. Strach, który nie pozwala nam w pełni żyć.
Wydaje się to być ironiczne, że, po ciężkiej pracy nad osiągnięciem celu czy po wygraniu walki z chorobą lub kryzysem, tak często ulegamy. I, chociaż “Uciekająca panna młoda” to tylko film, ta sytuacja jest o wiele bardziej realistyczna niż możemy sobie wyobrazić.
W kilku następnych akapitach omówimy biologiczne oraz psychiczne powody tego zjawiska. Wreszcie, postaramy się znaleźć odpowiedź na pytanie, jak zwalczyć to poprzez pielęgnację pozytywnych emocji w miejscu, gdzie obecnie zamieszkuje strach.
Czym jest strach?
Strach jest jednym z sześciu naszych podstawowych emocji: szczęście, smutek, złość, odraza, zdziwienie i właśnie strach. Te emocje są klasyfikowane jako bazowe, ponieważ można je wyraźnie zidentyfikować we wszystkich badanych kulturach. Poza tym też dlatego, że pozwalają nam przystosować się do wszystkich strachów wokół nas.
W jaki sposób lęk nam pomaga? Wszystkie emocje odgrywają kluczową rolę, jeśli chodzi o pchanie nas w kierunku osiągnięcia celów lub trzymaniu się z dala od nich. Na przykład, szczęście pomaga nam połączyć się z innymi, a jednocześnie ulepsza umiejętność naszej adaptacji społecznej , jak również stan zdrowia.
Z drugiej strony, rola strachu polega na ochronie nas przed poważnym zranieniem lub na bohaterskiemu stawianiu czoła nękaniu i dlatego jego obecność w naszym życiu codziennym jest konieczna.
Strach przed porażką: “A co jeśli nie poradzę sobie z tym?”
Lęk jest skutkiem negatywnej oceny sytuacji. Oznacza to, że zagrożenie może w ogóle nie być prawdziwe. Strach często wynika z uczucia, że naszych zdolności zabraknie, by pokonać tą sytuację.
To zjawisko jest klasyfikowane jako przewidywanie własnej skuteczności. Definiuje się jako “percepcja lub ocena swoich zdolności oraz zasobów osobistych potrzebnych do zmierzenia się z obcą sytuacją”.
Z drugiej strony, gdy zachodzi reakcja strachu, odczuwalne są następujące reakcje fizjologiczne, które ułatwiają trzy podstawowe odpowiedzi motoryczne: walka, ucieczka i paraliż:
- Wzrost częstotliwości uderzeń rytmu serca oraz ciśnienia krwi w celu dostarczenia paliwa do naszego mózgu
- Przyspieszenie oddychania w celu dotlenienia mięśni, aby przygotować je do ucieczki
- Segregacja węglowodanów i tłuszczów we krwi w celu zapewnienia energii w przypadku walki
- Zatrzymuje niezbędne procesy fizyczne, takie jak procesy dokonywane przez układ odpornościowy i system trawienny, w celu zwiększenia przepływu krwi do serca oraz mózgu.
- Mięśnie zaczynają się napinać na rzecz przygotowania do działania.
Dlaczego strach przed utratą sprawia, że tracimy?
To się zdarza, gdy mamy do czynienia z problemem, korzystną lub neutralną sytuacją, która postrzegana jest jako zagrożenie. Jest to model poprzedzający pojawienie się fobii, co powoduje utratę tego, co kochamy najbardziej.
Zatem, gdy kwalifikujemy sytuację jako stresującą lub groźną, wiadomość ta zostaje przekazana do ciała migdałowatego i uruchamia reakcję strachu. Ciało migdałowate z kolei jest powiązane z wieloma procesami pamięci, w tym przechowywanie naszych wspomnień, i z tego powodu wspomnienia o lęku pozostają ciągle z nami.
Z drugiej strony, ocenianie sytuacji, niebezpieczna czy nie, zależy od naszej osobowości oraz stymulacji zdolności, na które polegamy. Oto właśnie dlaczego między innymi są ludzie, którzy kochają psy, i osoby, które panikują na ich widok.
“Szaleństwem jest nienawidzić róże tylko dlatego, że jedna Cię podrapała. Tak samo jak odrzucić wszystkie swoje marzenia, ponieważ jedno się nie spełniło…”
-Mały Książę-
Ta sama reakcja zachodzi we wszystkich sytuacjach, w których się wysilamy lub czujemy, że mamy wiele do stracenia, więc angażujemy wszystkie swoje narzędzia do walki czy w celu przetrwania.
Uruchamiając nasze reakcje w celu walki, ucieczki lub zostania sparaliżowanym w wyniku zaczynamy uciekać od rzeczy, które dają nam szczęście. Aby uniknąć porażki, którą niepotrzebnie wymyśliliśmy w swoim własnym mózgu.
Więc nie zdarza się to tylko w filmach. To również może się przytrafić rodzicom, uciekającej pannie młodej czy gdy sprzeczamy się z przyjacielem przed ukończeniem pracy, gdy zostajemy sparaliżowani strachem podczas wystąpienia, niezależnie od tego, jak dobrze znamy temat.
Jak możemy kontrolować strach przed porażką?
Prawie każdy z nas oglądał film romantyczny, w którym bohater odpuszcza “miłość swego życia”. A potem, nagle, zdaje sobie sprawę, co stracił i biegnie za nią, by udowodnić swoją miłość, lecz… Pociąg już odjechał.
I pod koniec z rozczarowaniem mówi: “Idiota, miałeś wszystko. Dlaczego pozwoliłeś jej odejść?” Więc, dlaczego nie możesz zachować się dokładnie, jak w tym filmie, tylko że wcześniej?
Działaj. Żyj. W grze o nazwie “Życie” jesteś głównym bohaterem.
Ale razem z tym przede wszystkim musimy zrozumieć, że strach jest niezbędną emocją i jako taki musi zostać regulowany, a nie ignorowany lub zaprzeczany. Krótko mówiąc, należy go zidentyfikować i przydzielić mu odpowiednie miejsce.
To, że źle się czujesz przed rozmową, nie oznacza, że nie zasługujesz na to stanowisko czy że jesteś tchórzem. Gdy tylko stwierdzisz, że lęk jest normalną reakcją, będziesz w stanie oczyścić swój umysł, aby jak najlepiej przejść przez tą stresującą sytuację.
1. Zwalcz irracjonalne idee powodujące strach
Wiele razy, gdy nadchodzi sytuacja, w której strach nie zawaha się zawładnąć nami, nasze myśli stają się “zaplątane i psychicznie niekompetentne”. Mianowicie, strach jest jak “pragnienie wody na pustyni”, które powoduje mocną odpowiedź psychologiczną, w skutek czego “widzimy miraż tam, gdzie go nie ma”.
W ten sposób zaczynamy myśleć o takich rzeczach, jak “mój szef źle mnie traktuje; zamierza mnie zwolnić?”, “Na pewno śmieją się ze mnie”, itd. Ale tak naprawdę Twój szef raczej po prostu miał złą noc lub boli go brzuch, a inni śmieją się z jakiegoś żartu.
Przestań myśleć o sobie jakbyś był centrum świata. Bo, nie chcę Ci mówić, ale nie jesteś.
2. Zniszcz ten schemat porażki
Jeśli nie zdążysz na pociąg o nazwie “Życie”, nie będzie na Ciebie czekał. Zmień kształt tych zdarzeń, które ostatnio doprowadziły Cię do porażki. Jeśli poprzednio spóźniłeś się na ważne spotkanie, następnego razu zostaw sobie dość na czasu na nieoczekiwane wydarzenia, aby teraz zdążyć na czas.
To stworzy precedens, dzięki czemu nie będziesz już w stanie nawet po prostu wyobrazić sobie ponownej porażki, ponieważ nie zostanie w Twojej pamięci żadnych podobnych wydarzeń, z którymi można byłoby porównać obecną sytuację.
“Sama wiedza to za mało, musi ona jeszcze znaleźć zastosowanie. Sama wola to za mało, należy ją jeszcze zamienić w czyn.”
-Goethe-
Użyj wszystkich środków, które sprawiają, że czujesz się bezpiecznie. Miej wiarę, wierz, wierz w siebie, a jeżeli nie potrafisz, skup się na przeszkodzie i poradź sobie z nią, zamiast niepotrzebnie się martwić.
I wreszcie, co niemniej ważne, oddychaj! To pomoże Ci zrozumieć swoje myśli i aktywować przywspółczulny układ nerwowy, który odpowiada za “relaks naszych narządów”. W ten sposób zabijesz stres i właśnie strach.
“To nieprawda, że ludzie przestają marzyć, bo się starzeją. Właściwie starzeją, bo przestają marzyć.”
-Gabriel Garcia Marquez-
3. Żyj chwilą, a zobaczysz, że wszystko się ułoży jak najlepiej
Jedyną pewnością w tym chaotycznym świecie jest to, że to właśnie Ty jesteś Panem swego czasu. Tak więc, zanim zaczniesz się przejmować tym, czego nie zrobiłeś z powodu strachu lub się martwiąc o to co ludzie powiedzą albo dlatego, że było już za późno… Pomyśl o tym, że jesteś jedyną osobą, która decyduje, że jest za poźno.
“Znowu poczułem ogromną chęć życia, gdy odkryłem, że celem mojego istnienia może być cokolwiek zechcę.”
-Paulo Coelho-
Osobiście powiem, że ani ci, którzy krytykują Ciebie, ani ci, którzy Twoim zdaniem mogą to zrobić, nie mogą wrócić Ci tych lat straconych w próbach ucieczki przed swoimi marzeniami. Dlatego żyj! Doświadcz wszystkiego. A jeśli koniec świata jednak przyjdzie, przywitaj go z uśmiechem na twarzy.
“Przyszłość ma wiele imion: dla słabych oznacza nieosiągalność, dla strachliwych nieznane, a dla odważnych oznacza możliwość.”
-Victor Hugo-