Techniki stoicyzmu do pokonywania stresu
Wiele poradników życiowych podąża obecnie tropem stoicyzmu. Jest coś pociągającego w tym sposobie życia stworzonym przez Zenona de Citio, którego przestrzegał również Seneka i oczywiście cesarz Marek Aureliusz. Co więcej, część psychologii poznawczo-behawioralnej również bazuje na tym podejściu filozoficznym. Dziś omówimy pewne techniki stoicyzmu do pokonywania stresu.
Choć co prawda minęło ponad dwa tysiące lat od czasu, gdy Chryzyp z Soloi czy Epiktet pozostawili po sobie wkład w tej dziedzinie, wydaje się, że właśnie teraz filozofia ta jest nam najbardziej potrzebna. Wiele osób ostrzega, że trend stoicyzmu jest nieco przesadzony. Ma on jednak swoją rację bytu. Zwłaszcza mając na uwadze, że żyjemy w czasach wielkiej niepewności, zmian i zamieszania.
Kiedy Twój świat jest pełen chaosu, Twój umysł też. Nie wiesz, czego się trzymać. Powoduje to pojawienie się stresu i niepokoju. Bardziej niż przyjemności potrzebujesz bezpieczeństwa. Podczas gdy epikureizm wychwalał hedonizm, dziś potrzebujemy umiejętności radzenia sobie i odporności. Stoicyzm może nam w tym pomóc.
„Dobrze jest też spacerować na świeżym powietrzu, aby to świeże powietrze i świeża bryza podniosły nas na duchu…”
-Seneka-
Techniki stoicyzmu, które pomogą Ci radzić sobie ze strachem i zmartwieniami
Stoicyzm uczy, że wszyscy możemy osiągnąć dobre samopoczucie poprzez kontrolę umysłu. Twierdzi, że możemy złagodzić aspekty takie jak ból i niepokój, akceptując fakt, że niektóre rzeczy są poza naszą kontrolą. Osiąga się to również poprzez przyjęcie podejścia nastawionego na kontemplację i zmianę nastawienia.
Być może zastanawiasz się, czy naprawdę możesz osiągnąć coś konkretnego i obiektywnego, odkurzając to antyczne podejście filozoficzne. Zastanawiasz się, czy techniki stoicyzmu są naprawdę ważne i skuteczne w radzeniu sobie ze stresem, lękiem i nieszczęściem. Naukowcy z Birkbeck Cognitive and Affective Neuroscience Laboratory (Wielka Brytania) zadali to samo pytanie.
Chcieli dowiedzieć się, czy to podejście, zapoczątkowane w okresie hellenistycznym, przynosi istotne korzyści osobom podatnym na nadmierne zamartwianie się. Odkryli, że jest to narzędzie o dużej wartości poznawczej, godne współczesnych terapii psychologicznych. Dlaczego więc nie zastosować go w praktyce? Dlaczego nie skorzystać z narzędzi stoików do radzenia sobie ze stresem?
„Masz władzę nad swoim umysłem, a nie wydarzeniami zewnętrznymi. Uświadom sobie to, a znajdziesz siłę”.
-Marek Aureliusz-
1. Przeformułuj siebie: nie jesteś tym, co myślisz
Stoicy twierdzili, że wstrzemięźliwość i pogoda ducha pomagają zachować kontrolę w niesprzyjających sytuacjach. Muszą zdominować Twój umysł i to, co się tam dzieje.
Podłoże stresu i niepokoju często leży w Twojej obsesji na punkcie nadawania wartości wszystkiemu, o czym myślisz. Mówisz sobie takie rzeczy jak: „Jestem niezdarny. Wszystko pójdzie nie tak. Jestem bezwartościowy. Nic nie ma sensu. Jestem porażką”.
Nadszedł czas, aby zrozumieć, że nie jesteś tym, co czujesz lub myślisz, że jesteś. Jesteś po prostu naczyniem zawierającym te szkodliwe idee. Jedyną osobą, która ma moc zmiany tej niekorzystnej i wyczerpującej dynamiki, jesteś Ty. Przestań więc przywiązywać wagę do pomysłów swojego negatywnego i okrutnego wewnętrznego sędziego. To właśnie on sprawia, że jesteś więźniem strachu i porażki.
2. Zabierz się do pracy: jeśli coś Cię niepokoi… zadbaj o siebie
Wyznawcy stoicyzmu mówili, że zamiast wpadać w nieskończony labirynt zmartwień, powinniśmy opracować strategie rozwiązywania tego, co nas martwi. Jeśli na to pozwolisz, Twój umysł będzie jak czarna dziura, pochłaniająca wszelką nadzieję i wartość i wciągająca Cię w ciemność.
Nie daj się ponieść bezwładności tej siły grawitacji, bo się w niej zgubisz. Unikaj karmienia negatywności i katastrofizmu. Znajdź oryginalne rozwiązania tego, co Cię martwi.
3. Dziel i rządź
Czy potrafisz odróżnić to, co ważne od tego, co jest priorytetem? Czy wiesz, jak odróżnić to, co możesz, a czego nie możesz kontrolować? Stoicy zdefiniowali dychotomię kontroli jako główną strategię dla dobra człowieka.
Polega ona na oddzieleniu wszystkiego, na co masz wpływ, od tego, na co nie masz wpływu, i zaakceptowaniu tego faktu.
Ponadto, aby zmniejszyć przytłaczający ciężar stresu, musisz wiedzieć, jak ustalać priorytety. Istnieje wiele zadań, rzekomych obowiązków, a nawet ludzi, którzy są nadmiarem w Twoim życiu i generują przeciążenie. Czas pozbyć się tych ciężarów z codziennej rutyny.
4. Przeanalizuj swój umysł
Kiedy jesz jabłka, wiśnie lub brzoskwinie, zawsze masz świadomość, że zawierają one jakąś niejadalną część. Otwierasz te owoce, aby usunąć kamienie lub pestki. Mówiąc metaforycznie, powinieneś zrobić to samo ze swoim umysłem.
Wiele rzeczy, którymi się martwisz, jest bezużytecznych, a nawet może być raniących, zwłaszcza gdy ciągle odgrywasz w swoim umyśle. Powinieneś przeanalizować swoje myśli i wyeliminować z nich wszystko, co nie jest przydatne, wszystko, co nie odżywia Twojego nastawienia, nadziei ani powodu do istnienia.
5. Dystans poznawczy
Jest to jedna z najbardziej użytecznych technik stoicyzmu do regulowania stresu. Jak powiedział kiedyś Epiktet, nie rzeczy nas niepokoją, ale nasze opinie na ich temat. Rzeczywiście, sposób, w jaki interpretujesz to, co się z Tobą dzieje, jest określony przez Twój stan umysłu.
Marek Aureliusz mówił o konieczności oddzielenia sądów od zdarzeń zewnętrznych. Ta idea jest teraz przekładana na zasób określany jako dystans poznawczy. Sugeruje, abyś spróbował spojrzeć na swoją rzeczywistość z mniejszym uprzedzeniem i z większym emocjonalnym dystansem. Dopiero gdy spojrzysz na swoje otoczenie z większej perspektywy, odkryjesz, że nic nie jest tak groźne, jak mogłoby się wydawać.
„Jeśli martwi Cię coś zewnętrznego, ból nie jest spowodowany samą tą rzeczą, ale Twoją oceną; i masz prawo zmienić to w każdej chwili”.
-Marek Aureliusz-
6. Trzymaj się teraźniejszości
Jest jeszcze jedna nauka, którą Marek Aureliusz zawarł w swoim dziele pod tytułem Medytacje. Odnosi się do znaczenia skupienia umysłu na teraźniejszości, aby zmniejszyć ciężar zmartwień. Jako ludzie mamy nieświadomą tendencję do prawie ciągłego zamieszkiwania w przyszłości.
W tak niepewnym świecie często karmisz swoje lęki, zmartwienia i najbardziej dręczące wyobrażenia o tym, co przyniesie jutro. Unikaj tego. Przyjmij bardziej stoicką perspektywę i skup się na tu i teraz, jedynej rzeczy, którą możesz kontrolować i gdzie możesz zastosować bardziej spokojną, pewną siebie i bezpieczną postawę.
7. Znajdź hobby i bądź aktywny
Ćwicz ciało i umysł, ruszaj się, zdobywaj nowe hobby i pasje oraz daj swojemu mózgowi trochę motywacji. Coś tak prostego, jak codzienny spacer, może zmniejszyć niekończący się stres. Nowa przyjaźń, odkrywanie nowej wiedzy lub wzbogacające praktyki to również oczyszczające sposoby na lepsze samopoczucie.
Stoicy pozostawili model życia, który możesz wykorzystać na swoją korzyść. Ich celem życiowym było osiągnięcie odpowiedniej równowagi wewnętrznej, w której cnotliwie kierowali swoją energią. Aby to zrobić, kontrolowali swoje umysły i regulowali emocje, aby mogli zaakceptować wszystko, co może im przynieść los, czy to dobre, czy złe.
Ich mądrość jest zarówno użyteczna, jak i inspirująca we współczesnym życiu. Techniki stoicyzmu i wdrożenie ich w życie mogą spowodować naprawdę ogromne zmiany.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Brown, M.E.L., MacLellan, A., Laughey, W. et al. Can stoic training develop medical student empathy and resilience? A mixed-methods study. BMC Med Educ 22, 340 (2022). https://doi.org/10.1186/s12909-022-03391-x
- Maclellan, Alexander and Derakhshan, Nazanin (2021) The effects of Stoic training and Adaptive Cognitive Training on emotional vulnerability in high worriers. Cognitive Therapy and Research 45 , pp. 730-744. ISSN 0147-5916.
- Murray, Greg & Judd, Fiona & Jackson, Henry & Fraser, Caitlin & Komiti, Angela & Pattison, Pip & Wearing, Alex & Robins, Garry. (2008). Big boys don’t cry: An investigation of stoicism and its mental health outcomes. Personality and Individual Differences. 44. 1369-1381. 10.1016/j.paid.2007.12.005.