Stres pourazowy u dziennikarzy i reporterów

Dziennikarze są narażeni na wiele sytuacji, które mogą wywołać stres pourazowy. Sposób, w jaki zarządzają nim na poziomie osobistym oraz w środowisku pracy i rodziny, ma kluczowe znaczenie dla zminimalizowania jego wpływu.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 05 listopada, 2022

Kiedy myślimy o skutkach wojny, klęski żywiołowej lub ataku, zwykle skupiamy się na ofiarach i osobach bezpośrednio zaangażowanych. Zapominamy o mężczyznach i kobietach, którzy są świadkami traumatycznych sytuacji, doświadczają naprawdę nieprzyjaznego otoczenia i narażają swoje życie wyłącznie w celu raportowania wydarzeń. Wpływ tych okoliczności na ich zdrowie psychiczne może być niezwykle intensywny. Stres pourazowy u dziennikarzy i reporterów jest powszechnym problemem.

Badania sugerują, że częstość występowania zespołu stresu pourazowego wśród reporterów wojennych wynosi 28,6 procent. Liczby te są podobne do poziomu weteranów wojennych.

Dziennikarze, którzy relacjonowali walkę z handlem narkotykami w Meksyku, wykazują objawy w 35 procentach przypadków. Fotografowie są jeszcze bardziej dotknięci niż reporterzy. Mimo to konsekwencje takiej pracy często nie są rozpoznawane. Brak mediów i zasobów, jakimi dziennikarze dysponują w trakcie swoich relacji, jak również brak późniejszej opieki psychologicznej dodatkowo pogarszają sytuację. Dlatego ważne jest, aby skupić się na złożonej rzeczywistości emocjonalnej, z którą borykają się ci profesjonaliści.

Stres pourazowy u dziennikarzy i reporterów

Zespół stresu pourazowego (PTSD) jest klasyfikowany jako zaburzenie związane z traumą i stresem. Charakteryzuje się zestawem reakcji, które są wyzwalane po doświadczeniu traumatycznego wydarzenia. Innymi słowy, po sytuacji, która miała negatywny wpływ emocjonalny na jednostkę, ponieważ zagrażała jej integralności fizycznej lub psychicznej.

Warto wspomnieć, że to subiektywna interpretacja decyduje o tym, czy u danej osoby wystąpi PTSD. Innymi słowy, zależy to od stopnia, w jakim dana osoba czuła się zagrożona. Oznacza to, że to samo zdarzenie niekoniecznie wywoła zaburzenie u wszystkich. Są jednak sytuacje, które dla większości można uznać za wyjątkowo groźne.

Trauma pojawia się w obliczu doświadczenia, które naraża jednostkę na ryzyko. W przypadku dziennikarzy i reporterów może to być sytuacja wojny lub konfliktu zbrojnego. Zaburzenie może również wystąpić pośrednio, poprzez obserwację krzywd u innych lub słuchanie o traumatycznych doświadczeniach innych osób.

Dziennikarze i reporterzy są świadkami ataków, wypadków i wszelkiego rodzaju nienaturalnych zgonów. Przeprowadzają wywiady z ofiarami i zbierają ich zeznania. Żyją w bardzo napiętych sytuacjach osobistych. Nic dziwnego, że pozostawia to ślad na ich psychice i może mieć silny wpływ na ich zdrowie psychiczne.

Główne objawy

Symptomatologia, którą prezentują ci specjaliści podczas rozwoju PTSD, jest taka sama jak jej kryteria diagnostyczne:

• Doświadczają natrętnych, niepokojących i powracających wspomnień traumy, której doświadczyli. Pojawiają się one w postaci retrospekcji lub naprawdę realistycznych koszmarów.
• Mogą pojawić się reakcje dysocjacyjne, w których osoby czują i zachowują się tak, jakby przeżywali traumatyczne wydarzenie na nowo. Mogą nawet stracić świadomość swojego otoczenia.
• Doświadczają intensywnego dyskomfortu psychicznego, gdy są narażeni na bodźce, które przypominają lub są związane z doświadczeniem. Może to wywołać ważne reakcje fizjologiczne.
• Unikają wszelkich myśli, ludzi, miejsc, przedmiotów lub czynności związanych z doświadczeniem.
• Ich stan emocjonalny ulega zmianie. Mogą wystąpić uczucia strachu, winy, wstydu, drażliwości, złości lub apatii. Co więcej, osoby te mogą stracić zainteresowanie zajęciami, które wcześniej wykonywali, i izolować się od innych. Mogą również czuć się oderwane lub wyobcowane ze swojego otoczenia.
• Wykazują nadmierną czujność i przesadne reakcje zaskoczenia.

Poza tym stresowi pourazowemu u dziennikarzy często towarzyszą objawy depresji, bezsenność, myśli samobójcze i poważne trudności w powrocie do normalnego życia. Doniesiono również, że 15 procent korespondentów wojennych nadużywa alkoholu i innych substancji.

Profilaktyka i opieka nad zdrowiem psychicznym

Zespół stresu pourazowego u dziennikarzy i reporterów może być naprawdę upośledzający, wpływając nie tylko na ich samopoczucie emocjonalne, ale także na ich zdrowie, wyniki w pracy i relacje osobiste. Z tego powodu ważne jest podnoszenie świadomości oraz zapobieganie i oferowanie zasobów, aby zminimalizować jego wpływ. Niektóre z najważniejszych środków obejmują:

• Przełamanie tabu zdrowia psychicznego w celu ułatwienia dostępu do profesjonalnej pomocy. Niestety, często uważa się, że tylko słabi reporterzy są dotknięci tym, czego doświadczyli, a wytrwałość i obiektywność to cechy dobrego profesjonalisty. Jednak reakcje pourazowe są powszechne i należy się ich spodziewać.
• Edukacja dotycząca zaburzenia i jego objawów, aby ułatwić identyfikację. Ponieważ objawy mogą pojawić się dopiero po pewnym czasie, nie zawsze wiadomo, jakie konkretne zdarzenie wywołało traumę lub czy dostępne są skuteczne metody leczenia.
• Minimalizowanie narażenia na traumę jest ważne jako forma samoopieki. Jeśli osoba wykryje, że praca zaczyna wpływać na jej zdrowie psychiczne, powinna ona ustalić określone granice. Na przykład nie wystawianie się nadmiernie na pewne szczegóły, świadectwa lub wydarzenia i zatrzymanie się, gdy jest to konieczne.
• Promowanie ekspresji emocjonalnej i wsparcia ze strony otoczenia. Biorąc pod uwagę, że pacjenci znajdują się w bardzo trudnej sytuacji, ważne jest, aby dziennikarze i reporterzy mieli regularny kontakt z bliskimi im osobami. Mogą oni udzielać wsparcia i zachęcać ich do wyrażania tego, co myślą o swoich doświadczeniach.

Profesjonalna pomoc

Jeśli kontakt z tymi traumatycznymi sytuacjami zaczyna wpływać na zdrowie emocjonalne lub życie prywatne dziennikarzy, niezwykle ważne jest, aby szukali oni profesjonalnej pomocy. Oczywiście wsparcie ze strony środowiska pracy i rodziny może być czynnikiem ochronnym. Jednak interwencja psychologiczna jest zawsze niezbędna w przypadkach, gdy zaburzenie jest już widoczne.