Skąd bierze się dystans emocjonalny w rodzinie

Dystans emocjonalny w rodzinie nie pojawia się z dnia na dzień. Ogólnie rzecz biorąc, stopniowo kumuluje się w nadmiarze rozczarowań, cichych urazów, ostrych słów i milczenia. Tego rodzaju dynamika może wystąpić u każdego członka rodziny, pozostawiając rany.

Rodzice, dzieci, bracia, wujkowie, kuzyni, dziadkowie… z każdym z nich można doświadczyć tego rodzaju problemów. Co więcej, dystans emocjonalny występuje częściej niż myślisz. Wiele gospodarstw domowych ma członka rodziny, który już nie przychodzi z wizytą lub nawet nie dzwoni, aby dowiedzieć się, co słychać.

Dla wielu jest to naturalne. Nigdy nie jest łatwo dogadać się ze wszystkimi członkami rodziny. Sytuacja staje się jednak nieco bardziej problematyczna, gdy napięcie pojawia się między rodzicami a dziećmi. Oczywiście więzy krwi nie gwarantują uczucia, ani nie są nakazem utrzymania więzi. Niemniej jednak tego typu sytuacje często łączą się z ogromnym smutkiem.

Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Dystans emocjonalny w rodzinie: jakie są przyczyny?

Według badań przeprowadzonych przez neuropsychiatrów Richarda Conti z Kean University w New Jersey (USA), dystans emocjonalny w rodzinie jest dość zaniedbanym tematem w dziedzinie badań. Twierdzi się, że takie sytuacje zdarzają się dość często i że w większym stopniu dotyczą kuzynów, ciotek i wujków oraz siostrzenic i siostrzeńców. Jednak największe uczucie udręki i psychicznego wyczerpania pojawia się w rodzinie nuklearnej (rodzice i dzieci).

Obecnie temat ten jest coraz częściej poruszany. Może to wynikać z tego, że widzimy osoby publiczne, które to praktykują lub o tym mówią. Na przykład książę i księżna Sussex opuszczają brytyjską rodzinę królewską, aby rozpocząć życie w innym kraju. Anthony Hopkins również wielokrotnie mówił o tym, że nie rozmawiał ze swoją córką od prawie dwóch dekad.

Z zewnątrz taka sytuacja może wydawać się smutna, a nawet niezrozumiała. Jednak dynamika utkana w domu i między grupą ludzi jest niezwykle złożona. Salvador Minuchin, psychiatra i wybitny terapeuta rodzinny, mawiał, że dorastanie i dojrzewanie to nauka separacji. Niestety, niektóre separacje zachodzą w bolesny, a nawet zniekształcony sposób, tworząc rany na zawsze.

Przyjrzyjmy się głównym przyczynom dystansu emocjonalnego w rodzinie.

Różne oczekiwania i wartości

Jak pojmujesz swoje życie? Czego od siebie oczekujesz? Jakie są Twoje wartości? Często odpowiadając na te pytania, odkrywasz, że Twoi bliscy mają poglądy diametralnie odmienne od Twoich, ale nie powinno to stanowić problemu. Przecież najlepsze rodziny to nie te, które zgadzają się we wszystkim, ale te, które pomimo dzielących ich różnic, szanują się nawzajem.

Niemniej niestety nie zdarza się to zbyt często. W wielu przypadkach źródłem emocjonalnego dystansu jest zderzenie nie dających się pogodzić wartości i oczekiwań. Na przykład niektórzy rodzice stawiają swoim dzieciom nadmiernie wysokie wymagania i nie pasują do nich.

Zachowania, które niszczą relacje

Emocjonalnie zimne matki, autorytarni ojcowie, samolubne dzieci, dzieci z agresywną komunikacją i impulsywnymi zachowaniami… W domu może istnieć nieskończona kombinacja niezdrowej dynamiki. Wiele z nich jest często spowodowanych niezdiagnozowanymi zaburzeniami psychicznymi. Inne mogą być spowodowane konfliktami osobowości, które ścierają się ze sobą od dziesięcioleci.

Ta ogromna różnorodność postaci powoduje, że często powstają otwarte rany. Rany, które się nie goją i sprawiają, że współistnienie jest nie do zniesienia. Stopniowo emocjonalne dystansowanie się w rodzinie staje się bardziej oczywiste. Dzieci wyprowadzają się z domu i odwiedzają rodziców od czasu do czasu, wizyty stają się coraz bardziej sporadyczne, aż w końcu zanikają zupełnie. W związku z tym więź się urywa.

Czasami powoduje to pewną ulgę, ponieważ bolesne i kłopotliwe sytuacje już nie mają miejsca. Jednak pomimo braku komunikacji często pozostaje cień smutku i rozczarowania.

Partnerzy dzieci, rozwód lub śmierć jednego z rodziców

Inną przyczynę zdystansowania emocjonalnego w rodzinie można wyjaśnić obecnością nowych postaci w jednostce rodzinnej. Ewentualnie przez nieobecność jednego z nich.

• Czasami partnerzy dzieci powodują, że więź rodzinna zostaje całkowicie przeformułowana.
• To samo dzieje się w przypadku separacji lub rozwodu rodziców. Jeśli któryś z rodziców ma nowego partnera, może nastąpić zmiana w relacji.
• Kiedy umiera jedno z rodziców, stosunki z drugim rodzicem również mogą się ochłodzić. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy dzieci mają dobre relacje z ojcem, a nie z matką lub odwrotnie.
• Utrata najbardziej ukochanej postaci może mieć niezwykle złożony wpływ. Dzieje się tak dlatego, że dziecko musi radzić sobie z drugim rodzicem, z którym nigdy się nie dogadywało.

Sytuacje traumatyczne i dystans emocjonalny w rodzinie

Jest jeszcze jeden czynnik decydujący o pochodzeniu emocjonalnego dystansu w rodzinie: traumy. Znęcanie się fizyczne lub psychiczne, maltretowanie, używanie alkoholu lub narkotyków, a także dynamika, która powstaje w takich sytuacjach, nadaje kształt ranom, których często nie da się przezwyciężyć. Przyczyniają się do stopniowego rozpadu więzi.

Wreszcie, istnieje wiele czynników wyzwalających rozpad związku między członkami rodziny. Należy jednak zauważyć, że dystans ten jest zwykle uzasadniony konfliktami nie do przezwyciężenia, cierpieniem i przemocą domową. Niestety, mimo że dystans jest często konieczny, społeczeństwo nadal patrzy na ten fakt z dezaprobatą.

Rodzina nadal jest pojmowana jako instytucja święta. Niemniej jednak czasami może być sceną i źródłem ogromnego nieszczęścia.