Psychoza - jak powstaje i co warto wiedzieć?

Co to jest zwykła psychoza? Dlaczego tak trudno to wykryć? Jakie to ma konsekwencje? W tym artykule odpowiemy na te i inne pytania.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Cristina Roda Rivera.

Ostatnia aktualizacja: 10 listopada, 2022

W tym artykule porozmawiamy o psychozie. Jest to koncepcja, która nie pojawia się w DSM V ani ICD, ale jest często stosowana w praktyce psychoanalitycznej. Dobrze znane jest rozróżnienie między psychozą a nerwicą. Proces psychoanalizy pomógł również zidentyfikować pewne kategorie pośrednie. Najbardziej znana jest graniczna struktura osobowości. Te pośrednie kategorie są o wiele bardziej interesujące na poziomie klinicznym. To dlatego, że używają wymiarowego i mniej strukturalnego modelu do wyjaśnienia ludzkiego zachowania.

Psychozę zdefiniował Jacques-Alain Miller. Zwrócił uwagę, że gdy nie ma wyraźnych oznak nerwicy, może wystąpić psychoza ukryta, psychoza zawoalowana. Wyznacza sposób funkcjonowania typowy dla osób o strukturze psychotycznej, które nie prezentują jawnych klinicznych objawów psychozy, dzięki czemu zachowują zdolność adaptacji społecznej.

Psychoza

U wielu pacjentów występuje „osłabiona forma psychozy”. Pozostaje w zakresie zaburzeń ze spektrum psychotycznego. W rzeczywistości omawiana psychoza nie przedstawia klasycznych objawów psychozy (urojeń lub halucynacji), ale aspekt psychotyczny jest widoczny w innych przejawach.

Pojęcie to zmusza nas do porzucenia zwykłych kategorii nozologicznych, uporządkowanych według dużych syndromów, które wskazują na logikę „wszystko albo nic”, aby zamiast tego skupić się na wymiarach zachowania. Wiele przypadków psychozy pozostaje uśpionych, ale pojawia się w konsultacji psychologicznej. Rzeczywiście, jednostka może żyć z podstawową strukturą psychotyczną bez szczególnie uderzających objawów.

Według psychoanalityka i pisarza Gustavo Dessala ten typ psychozy prezentuje różne fenomenologie. Może wahać się od nadmiaru normalności do pojawienia się poważnych nerwic charakteropatycznych. Jednak otoczone urojeniem jądro jest zawsze obecne. Niemniej jednak pacjent tylko ukradkiem się do tego przyznaje lub ukrywa ją za pomocą omówień lub elipsy mowy.

Jak się manifestuje?

Psychoza objawia się raczej subtelnymi objawami. Na przykład ekstrawagancje, szczególne użycie języka, zaburzenia myśli lub ataki udręki.

Poszkodowany może również znaleźć się społecznie przemieszczony. To dlatego, że stan przedstawia przeszkody w związkach. Na przykład może nagle odrzucić innych bez wyraźnego powodu. Objawy nie są spektakularne, są dyskretne. Z tego powodu można to nazwać szaleństwem znormalizowanym.

Objawy

Gustavo Dessal szczegółowo opisuje różne zjawiska kliniczne, które wskazują na istnienie psychozy:

• Cierpiący zwykle brakuje dyskursu dotyczącego ich historii, z brakiem subiektywnej implikacji.
• Życie seksualne często nie istnieje lub osoby takie wykazują oznaki nietrwałego związku w odniesieniu do swojej tożsamości seksualnej.
• Często więź społeczna jest w różnym stopniu przesiąknięta oznakami agresywności i paranoidalnej nieufności. Z reguły są dyskretne, ale wykazują jednoznaczne punkty wykluczenia.
• Spontanicznie przejawiają niezwykłą tendencję do odtwarzania w swojej mowie dyskursu typu „edypalnego”, mało przefiltrowanego przez cenzurę.
• Doświadczają niezrozumiałych trudności w wykonywaniu czynności, które powinny mieścić się w ich możliwościach. W rzeczywistości czynności, które wykonywali normalnie w przeszłości, ale nie są już w stanie wykonać, mogą być oznaką incydentu psychotycznego. Na przykład nastolatka może nie być już w stanie uczęszczać na zajęcia.
• Zmienił się ich stosunek do języka. Często mówią przysłowiami, aby ukryć swoją niezdolność do regularnego wyrażania się. Eric Laurent zwrócił uwagę, że wykazują one „prawie neologiczne użycie popularnych słów”.

Psychotycy kamuflują swoją kondycję w codziennym krajobrazie, podczas gdy psychotycy niezwykli mają znacznie więcej ograniczeń. Dlatego zwykły psychotyk wydaje się być całkiem otwarty dla przypadkowego obserwatora.

Pochodzenie

Wzrasta zainteresowanie nowymi formami psychozy, wolnymi od urojeń i halucynacji. W konsultacjach przedstawianych jest coraz więcej przypadków. Są to jednostki, których funkcjonowanie społeczne jest postrzegane jako akceptowalne. Mają jednak całkowicie nieustrukturyzowany system symbolicznej reprezentacji świata.

Marie-Hélène Brousse w artykule zatytułowanym Zwykła psychoza w świetle teorii dyskursu Lacana dowodziła, że dziedzina psychozy wydaje się dziś zmieniać. Odnosi to do upadku ojcowskiej roli i twierdzi, że władzy Imienia Ojca towarzyszy pluralizacja jego funkcji. Wraz z wyparowaniem ojca pojawiają się normy społeczne. W obliczu upadku prawa mnożą się normy i (zwykły) zdrowy rozsądek. W tym przypadku, oznacza to bezwzględne poddanie się.

Symboliczna niepewność, która charakteryzuje dzisiejsze życie, ma określone skutki. Algorytmy prezentacji informacji oparte na lajkach są niezwykle ujednolicające (normalizujące). Co jednak, jeśli ta normalność okaże się pusta? Rzeczywiście, jeśli jednostka nie ma nic do przeciwstawienia się, jej osobowość nie jest w stanie dokończyć formowania. Osiąga „zwyczajność”. W połączeniu z samotnością może to stać się nie do zniesienia.

Kiedy mówimy o „normalnej” osobie, zawsze pojawia się rodzaj pustki. Podobnie, w tych zwyczajnych formach szaleństwa obecna jest pustka, która nie jest wyzwalana publicznie, ale jest ukryta w myślach i sposobie zachowania jednostki.