Film bezsenność: Wewnętrzne demony, które nie pozwalają Ci spać

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Beatriz Caballero.

Ostatnia aktualizacja: 22 grudnia, 2022

W 2002 roku Christopher Nolan wyreżyserował thriller “Bezsenność” o dość dziwnym morderstwie na Alasce. Głównym bohaterem jest Will Dormer (Al Pacino), wpływowy policjant z Los Angeles. Podróżuje tam ze swoim kolegą Donovanem, aby zbadać brutalną zbrodnię z udziałem nastolatka.

Gdy już mają złapać mordercę, Donovan zostaje zastrzelony, a morderca (Robin Williams) ucieka we mgle. Will nie może zaakceptować tego, co się stało i zmienia swój opis wydarzeń, używając nawet dowodów z miejsca zbrodni.

Morderca nawiązuje kontakt z Willem i zaczyna go szantażować. Świetny detektyw cierpi z powodu śmierci przyjaciela i czuje się winny. W dodatku do ciągłych telefonów od mordercy, zaczyna cierpieć na bezsenność.

Kiedy poczucie winy zamienia się w bezsenność

Al Pacino, grając w Willa Dormera, nie może zaakceptować wypadku, w którym brał udział. Odrzuca od siebie to, co się stało gdy jest z innymi ludźmi i nie może się do tego przyznać. To uniemożliwia mu przystosowanie się do życia. Nie chce identyfikować się z wydarzeniem ani ponosić za to żadnej winy. Jednakże jego sumienie zarejestrowało wszystko to, co się wydarzyło.

Kiedy ktoś doświadcza czegoś tak traumatycznego, musi dokładnie przetworzyć to, co się stało. To jedyny sposób, w jaki można spróbować zrozumieć sens tego wszystkiego. W przypadku Willa, jego odrzucenie i zaprzeczenie zabiera jego podstawowe umiejętności, zarówno mentalne, jak i fizyczne.

Bezsenność nie pozwala Ci żyć

Po wypadku Will zaczyna przekonywać samego siebie, że to nie była jego wina. Takie mentalne unikanie tego co się właściwie wydarzyło, prowadzi do tego, że uświadamia sobie nieprzyjemne rzeczy dotyczące siebie samego, innych ludzi i świata w którym żyje.

Al Pacino pokazuje bardzo wyraźnie, w jaki sposób może wystąpić PTSD (zespół stresu pourazowego) i jak ludzie przez niego przechodzą. Will przeżył niezwykle traumatyczne wydarzenie i reaguje na nie lękiem, bezradnością i przerażeniem. Po tragedii przeżył to na nowo poprzez sny, niepokojące wspomnienia i retrospekcje.

Will wiedział, że jedynym sposobem rozwiązania tego problemu jest powiedzenie prawdy, a tym samym uwolnienie się od poczucia winy. Wolał jednak nie myśleć o tym co się stało i próbował zmienić te wydarzenia poprzez kłamstwa.

Zbudował nową historię o tym, jak doszło do wypadku. Zrobił to, tworząc zniekształcone wspomnienia dotyczące przyczyny i konsekwencji traumatycznego zdarzenia, próbując nawet przenieść winę na inną osobę.

Aby utrzymać kłamstwo i ukryć swoją winę, zaczął dystansować się od innych ludzi. Jego zdolność do odczuwania jakichkolwiek pozytywnych emocji powoli zanikała. Jednak jego koleżanka to zauważyła. Nietrudno było dostrzec, jak jego zakres uwagi i koncentracja były znacznie osłabione, a przyczyną tego była bezsenność.

Osobowość i trauma

Kiedy doświadczamy jakiejkolwiek traumy, osobowość dzieli się na dwa lub więcej podsystemów psychobiologicznych. Są bardzo sztywne w swoich funkcjach i utrudniają przystosowywanie się. Mogą ewoluować na różne sposoby i stać się EP i APN.

• Część emocjonalna (EP): Ta część zawiera wysoce naładowane emocje z traumatycznych przeżyć, które przywrócono na poziomie zmysłów motorycznych. Część ta mimowolnie kieruje uwagę na możliwe zagrożenia. Zagrożenia te mogą wydawać się większe aniżeli są naprawdę przez przeżycia z poprzednich traum.
• Pozornie normalna część (APN): ta część unika traumatycznych wspomnień i skupia się na funkcjach codziennego życia. Chociaż osoba wydaje się zachowywać “normalnie”, prawdą jest, że będą miały negatywne objawy. Mogą to być zdystansowanie, otępienie i częściowa lub całkowita amnezja związana z traumatycznym doświadczeniem.

Kiedy te dwa elementy osobowości się rozdzielają, powstaje coś takiego jak zespół stresu pourazowego. Zapobiega integracji traumatycznych wspomnień. Zatrzymuje również wydarzenia przed przekształceniem w autobiograficzne wspomnienia narracyjne. Osoba dotknięta traumą musi jednak być w stanie porozmawiać o tym wydarzeniu i zrozumieć je samodzielnie.

Nasze życie jest sceną, w której odgrywamy nasze role. Skrypt nieustannie zmienia postać główną w taki czy inny sposób. Bezsenność odzwierciedla, w jaki sposób doświadczenie może zostawić ślad przed i po. Wszystko w zależności od tego, jak dana osoba wciela je w swój życiorys.