Co dzieje się z mózgiem przed śmiercią?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Paula Villasante.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

W 2018 r. naukowcy zaczęli badać co dzieje się z mózgiem przed śmiercią. Czytaj dalej, aby zdobyć więcej informacji na ten fascynujący temat!

Jedna z największych tajemnic ludzkości wiąże się z tym, co dzieje się z mózgiem człowieka przed  śmiercią. Naukowcy z całego świata starają się poznać odpowiedź na to pytanie, jednak jak dotąd nikt nie umie przedstawić jednoznacznej odpowiedzi.

W 2018 r. naukowcy z Charité Berlin, szpitala akademickiego w Niemczech, oraz University of Cincinnati w Ohio w Stanach Zjednoczonych próbowali znaleźć odpowiedź na to odwieczne pytanie. Za cel postawili sobie odkrycie co dzieje się z mózgiem, który zużył całą swoją energię i przestał otrzymywać dostawy krwi.

Aby to zbadać, wykorzystali elektrody dekodujące aktywność mózgu pacjentów, którzy doznali niezwykle ciężkiego i rozległego urazu mózgu, na przykład udaru. Informacje uzyskane w ten sposób pozwoliły rzucić odrobinę światła na skutki udarów oraz zapewniły kluczowy wgląd w neurobiologię śmierci.

Co dzieje się z mózgiem przed śmiercią z punktu widzenia neurobiologii

Mózg to organ, który jest najbardziej podatny na niedotlenienie oraz niedokrwienie ze wszystkich organów w naszych ciałach. Niedotlenienie, inaczej hipoksja, pojawia się, gdy organ nie otrzymuje wystarczająco dużo tlenu w krwi. Z kolei niedokrwienie to zatrzymanie lub zmniejszenie krążenia krwi w określonym obszarze organizmu. Brak tlenu wywołuje uszkodzenia na poziomie komórkowym.

Komórki, które są najbardziej narażone na niedotlenienie i niedokrwienie to:

• Neurony piramidowe w korze nowej w warstwach II, IV i V,
• Komórki Purkinjego.
• Neurony piramidowe CA1 hipokampu,
• Neurony ciała prążkowanego,

Przerwy w krążeniu krwi w mózgu wywołują nieodwracalne uszkodzenia w neuronach w okresie krótszym niż dziesięć minut. Może do tego dojść na przykład podczas nagłego zatrzymania krążenia krwi.

Co dzieje się z mózgiem przed śmiercią?

Do momentu, w którym Jens Dreier przeprowadził badania, naukowcy mogli jedynie bazować swoje hipotezy na informacjach pochodzących z zapisów EEG (elektroencefalogramów), na przykład:

• Do śmierci mózgu dochodzi, gdy linia EEG jest płaska.
• Neurony w korze mózgowej mogą pozostać spolaryzowane przez kilka minut podczas “ciszy elektrycznej”.

Eksperyment

Podczas badania naukowcy przeanalizowali co dzieje się z fizjopatologią pacjentów podczas nagłego niedotlenienia lub niedokrwienia, do którego doszło po odłączeniu sprzętu podtrzymującego życie.

Podczas pobytu na oddziale intensywnej terapii pacjenci, którzy brali udział w badaniu byli poddani neuromonitoringowi z wykorzystaniem elektrod wewnątrzczaszkowych. Cierpieli na jedną z niżej wymienionych przypadłości:

• Krwotok podpajęczynówkowy (SAH),
• Martwica niedokrwienna półkuli mózgu,
• Pourazowe uszkodzenie mózgu.

Naukowcy przeprowadzali neuromonitoring również podczas śmierci pacjenta. Wszyscy pacjenci, którzy brali udział w badaniach, mieli podpisany dokument DNR (polecenie mówiące, żeby nie podejmować resuscytacji w przypadku zatrzymania akcji serca).

Podsumowanie

U pacjentów z poważnymi uszkodzeniami mózgu eksperyment wykazał, że długie okresy ciszy elektrycznej w korze mózgowej są często wywoływane przez przedłużoną depolaryzację neuronów.

Przedłużona depolaryzacja to praktycznie kompletna fala depolaryzacji komórek neuronowych i neuroglejowych połączona ze zwężeniem naczyń i ich rozszerzeniem. Taki rodzaj depolaryzacji może pojawić się podczas:

• Migreny ocznej,
• Krwotoku podpajęczynówkowego,
• Krwotoku śródmózgowego,
• Urazu czaszki,
• Udaru niedokrwiennego.

To z kolei wywołuje rozprzestrzenianie się, podczas którego depolaryzacja może przenieść się do tkanek. Wydaje się, że taka depolaryzacja jest widoczna podczas neuromonitoringu, w którym wykorzystuje się neuroobrazowanie.

Kiedy mózg przestaje otrzymywać natlenioną krew, neurony w pierwszej kolejności starają się zebrać zasoby, które jeszcze posiadają. Dochodzi do nierozprzestrzenionej depresji, po której następuje rozprzestrzenianie się depolaryzacji, nazywane czasem “mózgowym tsunami”.

W takim razie co dzieje się z mózgiem przed śmiercią? Podsumowując, rozszerzająca się depolaryzacja to znak rozpoczęcia toksycznych zmian w komórkach, które prowadzą do śmierci. Jednak sama depolaryzacja nie jest sygnałem pewnej śmierci, bo można ją odwrócić. Nadal pozostaje wiele nieznanych obszarów związanych ze śmiercią mózgu, które należy dokładanie zbadać.