Cierpienie emocjonalne i cyberprzemoc - jaki jest między nimi związek?

Obecnie rośnie liczba dzieci i młodzieży, które są ofiarami cyberprzemocy. Jakie jednak rodzaje cyberprzemocy istnieją? I jakie są objawy emocjonalne, które pojawiają się w wyniku tego zachowania?

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gorka Jiménez Pajares.

Ostatnia aktualizacja: 14 maja, 2023

Cyberprzemoc to akt, który może głęboko ranić ludzi. Ofiary tego zachowania w konsekwencji rozwijają objawy cierpienia emocjonalnego, takie jak lęk, depresja lub stres pourazowy. Co więcej, zaobserwowano, że blisko 60 procent nastolatków może być ofiarami cyberprzemocy. Wzrost rozpowszechnienia się tego zjawiska skłonił naukowców do przeanalizowania tej sytuacji.

Może Ci się wydawać, że koncepcja zastraszania innych jest nowa. Jednak termin ten pojawił się po raz pierwszy ponad 50 lat temu. Zostało to opisane jako „rodzaj wrogiego i gwałtownego zachowania, które powtarza się w czasie i którego celem jest wyrządzenie krzywdy ofierze, która jest postrzegana jako słabsza” (Olweus, 1978).

Cyberprzemoc

Fakt, że postęp techniczny i technologiczny doprowadził do powstania nowych sposobów interakcji na poziomie społecznym, jest niezaprzeczalny. Oznacza to również, że tradycyjne zastraszanie (twarzą w twarz) przeszło transformację.

Te nowe formy nękania są znane jako cyberprzemoc. Odbywa się ona w cyfrowym świecie i pozwala napastnikowi ukryć się za anonimowością, jaką zapewniają media społecznościowe. Powoduje to u ofiar większe poczucie bezradności.

Cyberprzemoc jest nową formą nękania i różni się w niektórych aspektach od tradycyjnego zastraszania (Moleroa i in., 2020):

• Tradycyjne zastraszanie jest wyraźnie związane z różnicami w statusie i władzy między sprawcą a jego ofiarą. Z drugiej strony cybernękanie jest zwykle powiązane z anonimowością. Ponadto ofierze może być trudniej się bronić.
• W przypadku tradycyjnego zastraszania ofiara może zdecydować się na opuszczenie sytuacji lub przynajmniej unikanie jej w jak największym stopniu. Jednak w przypadku cybernękania jest to trudniejsze, ponieważ ofiary są stale narażone w mediach społecznościowych.

Te dwa elementy składają się na różnicę między tradycyjnym i cyfrowym zastraszaniem. To skłoniło niektórych badaczy do zagłębienia się w zjawisko cyberprzemocy. Według raportu Save The Children (2019), prawie 80 procent nastolatków w wieku do 20 lat padło ofiarą cyberprzemocy w pewnym momencie swojego życia.

Różne rodzaje cyberprzemocy

Istnieje wiele rodzajów cyberprzemocy (Álvarez-García i in., 2017):

• Przemoc w formie pisemnej. Na przykład poprzez wulgarne wyrażenia, obelgi, obrazy, przekleństwa lub anonimowe telefony, których celem jest zastraszenie.
• Rodzaj wizualny. Na przykład poprzez kradzież intymnych zdjęć lub filmów jednostki. Są one później udostępniane w mediach społecznościowych i mają ogromny wpływ na życie społeczne ofiar.
• Przemoc domyślna. Sprawca cyberprzemocy celowo i złośliwie wyklucza ofiarę ze spotkań towarzyskich i sytuacji społecznych. Co więcej, wyśmiewa się z niej przed rówieśnikami.
• Rodzaj, który wiąże się z kradzieżą tożsamości (Moleroa i in., 2022). Jest to niezwykle powszechne w dziedzinie cyfrowego wszechświata.

Wydaje się, że cyberprzemoc sprawowana słownie oraz ta, który przejawia się w wyniku pominięcia lub wykluczenia ofiary w interakcjach społecznych, to dwa najpowszechniejsze typy.

Co więcej, przypadki wizualnej cyberprzemocy stają się coraz częstsze. Charakteryzują się zmuszaniem ofiary do oglądania wyjątkowo upokarzających scen, filmów i zdjęć (Barragan i in., 2021).

Cierpienie emocjonalne i cyberprzemoc u nastolatków

Wśród ofiar cyberprzemocy często zgłaszany jest brak silnej i ugruntowanej samooceny lub emocjonalne objawy cierpienia, takie jak strach i wstyd. Ponadto ofiary odczuwają silny niepokój z powodu otwarcia się na otaczających ich ludzi. W rezultacie doświadczają samotności, która ich paraliżuje i zamraża.

Depresja jest jedną z częstych konsekwencji cyberprzemocy. Obserwujemy rosnącą liczbę przypadków młodych ofiar cyfrowego nękania cierpiących na tę chorobę. Cyberprzemoc zwiększa ryzyko zarówno depresji, jak i zaburzeń lękowych. Jednocześnie sprawia, że ofiary izolują się od otoczenia i czują się samotne.

Odkryto, że konsekwencje cyberprzemocy zależą od umiejętności ofiary w zakresie radzenia sobie z negatywnymi skutkami tego zachowania. Na przykład istotne jest to, jak ofiary postrzegają poczucie własnej skuteczności lub strategie adaptacyjne w zakresie regulacji emocjonalnej. Wsparcie społeczne (to, w jaki sposób ofiara wykorzystuje swoich przyjaciół i rodzinę, jeśli chodzi o rozładowanie presji) jest zmienną, która pomaga zmniejszyć emocjonalne objawy cyberprzemocy.

Utrata sensu życia

Często w wyniku cyberprzemocy młodzież traci sens życia. Myśli o samobójstwie są powszechnym zjawiskiem. Jest to aspekt, który zaniepokoił badaczy. Ponadto określone emocje, takie jak złość, dezorientacja lub ciągłe napięcie, wiążą się z większym prawdopodobieństwem bycia ofiarą cyberprzemocy.

W rezultacie różni eksperci zasugerowali, że powinniśmy opracowywać interwencje ukierunkowane na promowanie lepszego zarządzania emocjami wśród nastolatków (Pasquale i in., 2021). Niewątpliwie przyniosłoby to korzyści zdrowiu psychicznemu młodych ludzi narażonych na tego rodzaju cyfrowe nękanie.