Nieświadome poczucie winy - jak się manifestuje

Nieświadome poczucie winy objawia się bardzo często poprzez depresję i lęk. W depresji istnieje poczucie braku porozumienia z samym sobą i ze światem zewnętrznym. W lęku natomiast przeważa oczekiwanie krzywdy lub kary.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 21 lutego, 2020

Poczucie winy jest złożonym uczuciem, na które wpływa wiele czynników. Jest odczuwane jako wyrzuty sumienia, zarzuty wobec samego siebie i brak poczucia osobistej godności. Jednak nie zawsze jesteśmy tego świadomi. Są doświadczenia, które wywołują nieświadome poczucie winy.

To znaczy, że prowadzą do oskarżania samego siebie, co powoduje pewien dyskomfort, ale nie zdajemy sobie z tego sprawy.

Nieświadome poczucie winy jest prawie zawsze związane ze zdarzeniami lub sytuacjami, w których istnieje pewne tabu. Często jest też postrzegane jako ból nie do zniesienia. Czasami ma to związek z działaniami, które zostały przeprowadzone, innym razem jest po prostu związane z myślami lub pragnieniami, które są świadomie odrzucane.

W innych przypadkach nieświadome poczucie winy wiąże się również z agresywnością lub seksualnością. Chodzi o odczucia lub pragnienia, których doświadczamy, ale jednocześnie nie możemy ich znieść. Na przykład pewien rodzaj nienawiści do kogoś, kogo kochamy. Lub pragnienia kazirodcze.

To, co powoduje, że nieświadome poczucie winy wyrządza szkodę, to właśnie fakt, że go nie uznajemy, ale tłumimy. Jednak również w sposób nieświadomy, poczucie winy powraca i objawia się jako sabotaż skierowany wobec samego siebie, lęk, melancholia, a nawet zachowania przestępcze, których celem jest wymierzenie kary.

Nieświadome poczucie winy powoduje dyskomfort w stosunku do samego siebie

Jednym z typowych przejawów nieświadomego poczucia winy jest również ciągły dyskomfort w stosunku do własnej osoby. Psychoanalityk Franz Alexander zaznacza, że ​​podstawowa treść obwiniania się brzmi: „Nie jestem dobry, zasługuję na karę”. Jest to coś więcej niż problem „samooceny”.

Ten rodzaj poczucia winy prowadzi do trwałego odrzucenia własnej osoby przez samego siebie. Nic z tego, co robi nie zadowala jej całkowicie. Taki człowiek jest hiperkrytyczny wobec samego siebie i zniekształca swoje myśli, uczucia i działania. Bardzo często prowadzi to do stanów depresyjnych i życia z niewielką lub szczątkową liczbą osiągnięć.

Kiedy konfiguruje się taki obraz, mówi się o „depresyjnym poczuciu winy”. W skrajnych przypadkach prowadzi to do paraliżu życia. Istnieje tyle poczucia niegodności, że człowiek uważa, że nie zasługuje nawet na samo życie. Może również stać się nadmiernie drażliwy i stale w złym humorze.

Nieświadome poczucie winy a lęk

Jednym z najczęstszych przejawów poczucia winy jest niepokój, a dokładniej lęk. Jest to nieprecyzyjny ale intensywny problem. To tak, jakby miało wydarzyć się coś strasznego, ale nie wiadomo, skąd pochodzi zagrożenie ani dlaczego wydarzy się katastrofa.

Ten rodzaj poczucia winy nazywa się „prześladowczym obwinianiem”. Czasami ma bardzo inwazyjny charakter i dlatego budzi lęk. Zwykle istnieje obiekt, którego się obawia i który staje się źródłem prześladowania. Może to być choroba, starość, bóg lub cokolwiek innego.

W takich przypadkach znaczna część zachowania takiej osoby zaczyna się nastawiać na obłaskawienie tego obiektu lub na obronę przed nim. W skrajnych przypadkach tego rodzaju uczucia prowadzą do przestępstwa. Ta zbrodnia sama w sobie nie ma na celu popełnienia przestępstwa, ale wymierzenie kary.

Fantazja i  obwinianie się

Jak wskazaliśmy na początku, nieświadome poczucie winy jest złożonym uczuciem, które obejmuje wiele zmiennych. Wartości (lub anty wartości) rodzinne, kulturowe, religijne itp. mają duży wpływ. Ktoś z bardzo konserwatywnym wykształceniem może pomyśleć, że doświadczanie pragnień seksualnych jest czymś złym.

Wiele osób odczuwa także nieświadomą winę za epizody, które miały miejsce w dzieciństwie i na które nie miały wpływu. Na przykład z powodu kłótni między rodzicami. Lub z powodu wykorzystywania seksualnego, którego byli ofiarą. Lub jeszcze z powodu doświadczeń seksualnych dzieci.

Czasami ktoś doświadcza się nawet nieświadomego poczucia winy po prostu dlatego, że żyje. „Gdybym się nie urodził, być może moja matka ukończyłaby studia i nie żałowałaby tego dzisiaj”. W innych przypadkach źródłem poczucia wina jest bycie innym niż pozostali. Wiele eksperymentów potwierdza takie sytuacje.

Nieświadome poczucie winy i wzięcie odpowiedzialności za błędy to dwie bardzo różne rzeczywistości. To pierwsze prowadzi tylko do choroby. Rozpoczyna spiralę auto tortury, która prowadzi tylko do wyniszczenia psychicznego. To drugie to świadomy i dorosły sposób oceny własnego zachowania, a przede wszystkim jego akceptacja.