Na czym polega efekt diabelski? Dowiedz się więcej!

Na czym polega efekt diabelski? Dowiedz się więcej!
Gema Sánchez Cuevas

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 16 maja, 2021

Chociaż mogłeś nie słyszeć o efekcie diabelskim, to zapewne doświadczyłeś go w którymś momencie swojego życia. Efekt diabelski, podobnie jak efekt anielski, pojawia się, gdy przypisujesz komuś jakieś cechy na podstawie bardzo ograniczonych informacji.

Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat tego efektu oraz zobaczyć, co możesz zrobić, aby uniknąć związanych z nim negatywnych konsekwencji.

Efekt diabelski pojawia się, gdy oceniasz osobę i przypisujesz jej negatywne cechy bazując na jednej znanej kwestii. Ludzie mają na przykład tendencję do myślenia, że ludzie z nadwagą są leniwi. Ten efekt jest mocno związany z efektem anielskim, w którym przypisujesz komuś pozytywne cechy zamiast negatywnych.

Efekt diabelski odgrywa ważną rolę w procesie zatrudnienia. Może prowadzić do tworzenia założeń na temat potencjalnego kandydata i podejmowania decyzji na ich podstawie. To z kolei zwiększa prawdopodobieństwo, że firma wykluczy potencjalnie idealnego kandydata i zatrudni zamiast niego złą osobę.

Efekt diabelski i jego pochodzenie

Psycholog Edward L. Thorndike odkrył ten ciekawy fenomen w 192o r., gdy badał żołnierzy i zauważył, że kiedy odkryli coś dobrego na temat swoich przełożonych, automatycznie zaczynali przypisywać im inne pozytywne cechy. Jednak jeśli pierwsza rzecz, jaką odkryli na temat swoich przełożonych była negatywna, przypisywali im inne negatywne cechy.

Białe pinezki i jedna czerwona

Lata później badacze Nisbett i Wilson z Uniwersytetu w Michigan podzielili 118 studentów na dwie grupy. Następnie pokazali każdej grupie różnych film przedstawiający tego samego profesora. Na jednym filmie profesor wydawał się być miły, zaś na drugim wydawał się być nieprzyjazny i autorytarny.

Po pokazie naukowcy poprosili studentów, aby opisali profesora. Co ciekawe, studenci, którzy zobaczyli film przedstawiający “miłego” profesora, opisali go jako atrakcyjnego mężczyznę. Z kolei druga grupa stwierdziła, że miał nieprzyjemny wygląd.

Ten interesujący eksperyment pokazuje w jaki sposób postrzeganie drugiej osoby wpływa na Twoją ocenę w niespodziewanym zakresie. Kolejna ciekawa kwestia związana z efektem diabelskim to fakt, że gdy przypisałeś już komuś jakąś cechę, będzie Ci bardzo trudno mienić zdanie na jego temat.

Jeśli pierwsza rzecz, jaką zauważysz, będzie pozytywna, łatwiej będzie Ci ignorować wszystkie jego negatywne aspekty i na odwrót.

Efekt diabelski podczas procesu zatrudniania

Jak już zauważyliśmy wcześniej, jedno uprzedzenie może sprawić, że uwierzysz, że dana osoba posiada mnóstwo negatywnych cech. Z oczywistych powodów jest to bardzo niebezpieczne podczas procesu zatrudniania.

Jeśli osoba przeprowadzająca rozmowę kwalifikacyjną dozna złego pierwszego wrażenia podczas rozmowy z danym kandydatem, może go przekreślić i wybrać zamiast niego kogoś, kto nie nadaje się na dane stanowisko.

Jak uniknąć efektu diabelskiego?

Jeśli chcesz uniknąć efektu diabelskiego podczas procesu zatrudniania, przestrzegaj następujących sugestii:

  • Zachowaj czujność. Wykonałeś już pierwszy krok. Wiesz, że taki efekt istnieje i może w znaczący sposób wpływać na Twoją ocenę. Dlatego też załóż, że każdy ma swoje uprzedzenia, ale umiej je rozpoznać i nie pozwól, aby zaburzały rzeczywistość. Należy mieć świadomość reakcji emocjonalnych, jakie mogą pojawić się u Ciebie podczas rozmowy kwalifikacyjnej i odstawić je na bok, aby zachowywać się w bardziej profesjonalny sposób.
  • Zachowaj strukturę rozmowy. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej nie możesz pozwolić ponieść się pierwszemu wrażeniu. Postaraj się zrobić krok do tyłu i przeanalizować każdego potencjalnego pracownika w jak najbardziej obiektywny sposób.
  • Analizuj to, co musisz analizować. Stwórz rozmowę kwalifikacyjną, która analizuje możliwości kandydata do pokonywania potencjalnych wyzwań i sklasyfikuj jego umiejętności zgodnie z ich znaczeniem dla danego stanowiska.
Pionek w zagrodzie

Te pomysły powinny pomóc Ci zyskać większą świadomość na temat efektu diabelskiego w życiu codziennym oraz podczas procesu zatrudniania. Dzięki temu będziesz bardziej obiektywny podczas procesu rekrutacji. Skorzysta na tym również Twoja firma, ponieważ zyska bardziej wykwalifikowanych kandydatów.

Możesz również wykorzystać tą wiedzę na swoją korzyść, jeśli to Ty jesteś kandydatem na dane stanowisko. Postaraj się odpowiadać na pytania w taki sposób, aby podkreślać swoje osiągnięcia i najlepsze cechy.

Świadomość istnienia efektu diabelskiego w życiu osobistym może pomóc Ci uniknąć uprzedzeń, gdy będziesz poznawał nowe osoby. Zdecydowanie się na większą otwartość i obiektywność może pomóc Ci zbudować wiele nowych relacji.


Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.