Metafora nauczyciela matematyki - poznaj tę metodę terapii

Metafora nauczyciela matematyki jest ćwiczeniem wykorzystywanym przez terapię poznawczą opartą na uważności (MBCT), które pokazuje, w jaki sposób nasza skłonność do wyciągania wniosków bez uzyskiwania wszystkich kluczowych informacji może mieć naprawdę straszne niekiedy konsekwencje.

W wielu przypadkach Twoje myśli działają bardziej przeciwko Tobie niż na Twoją korzyść. Problemem nie jest to, czego dotyczą Twoje myśli, ale sposób, w jaki do nich podchodzisz. Często są to typowe błędy poznawcze, które wynikają ze szkodliwych i złych struktur dobrze zakorzenionych w Twoim umyśle. Taki stan rzeczy może na przykład powodować liczne problemy w życiu codziennym. Ale terapia określana jako ”metafora nauczyciela matematyki” może Ci pomóc uporać się z tym problemem.

Jednym z przykładów tych problematycznych ram poznawczych jest mechanizm, który nosi nazwę wnioskowania arbitralnego. Zasadniczo oznacza on, że dochodzisz do wniosków pomimo braku znajomości jakichkolwiek faktycznych dowodów na jego poparcie. W niektórych przypadkach mogą nawet istnieć dowody podważające Twoją tezę, a Ty jednak nie bierzesz ich w ogóle pod uwagę.

Metafora nauczyciela matematyki to świetny sposób, który pozwoli Ci zrozumieć ten mechanizm i jego negatywny wpływ na Twój proces wnioskowania.

I chociaż wyciąganie wniosków z własnych doświadczeń może być bardzo przydatną metodą, to jednak nie jest jedynym skutecznym rozwiązaniem. Wynika to z tego, że proces ten może również doprowadzić do wyciągnięcia bardzo nieistotnych konkluzji na temat otaczającego Cię świata, opartych o z gruntu rzeczy fałszywe przesłanki. Przyjrzyjmy się temu zagadnieniu nieco bliżej w naszym dzisiejszym artykule. Zapraszamy zatem do lektury!

Metafora nauczyciela matematyki, czyli jak wyciąganie właściwych wniosków może nam się przydać.

Metafora nauczyciela matematyki jest ćwiczeniem wykorzystywanym przez terapię poznawczą opartą na uważności (oryg. Mindfulness-based cognitive therapy – MBCT). Pokazuje ono, w jaki sposób nasza skłonność do wyciągania wniosków bez uzyskiwania wszystkich kluczowych informacji może mieć naprawdę straszne niekiedy konsekwencje.

Szczerze mówiąc, wyciąganie wniosków na podstawie jednego charakterystycznego lub konkretnego faktu może zaoszczędzić nam sporo czasu i wysiłku. Jeśli na przykład ktoś powie Aleksandrze, że Grzegorz lubi wszelkiego rodzaju prace domowe i tego typu zajęcia, nic dziwnego, że pomyślałaby ona od razu, że on uwielbia gotować.

Dlatego też następnym razem, gdy się spotkają, Aleksandra może zasugerować Grzegorzowi wspólną kolację, na którą każde z nich przyniesie danie własnoręcznie przyrządzone przez siebie.

Ale w praktyce może się okazać, że Grzegorz może nie mieć bladego pojęcia o sztuce gotowania. Możesz powiedzieć w takim przypadku, że tego typu pomyłka jest czyś w pełni zrozumiałym. Jednak taki punkt widzenia stanowi jedynie część większego problemu. To „normalne” dla Ciebie doświadczenie, które Twoim zdaniem występuje w wielu różnych sytuacjach, może tak naprawdę doprowadzić do uzyskania zupełnie niewłaściwego, w pełni wypaczonego spojrzenia na wiele różnych zagadnień.

I w tym momencie z pomocą może przyjść pewne specyficzne ćwiczenie wchodzące w skład terapii poznawczej opartej na uważności (MBCT). Ma ono nawet swoją odrębną nazwę, którą jest „metafora nauczyciela matematyki”. Przyjrzymy się jej bliżej już za chwilę.

Terapia poznawcza oparta na uważności

Terapia poznawcza oparta na uważności (MBCT) to model, który łączy w spójną całość dwie odrębne praktyki lecznicze. Są to terapia poznawcza i oparty na uważności program redukcji stresu oparty na zasadach uważności opracowanych przez Jona Kabata-Zinna. Pierwotnym celem połączenia tych dwóch metod było zapobieganie częstym nawrotom choroby po zakończeniu leczenia depresji u pacjenta.

Do tej pory przeprowadzono wiele różnego rodzaju badań dotyczących objawów resztkowych i nawrotów choroby u pacjentów z depresją po zakończeniu pełnego cyklu terapii. Uzyskane na ich podstawie wyniki były ze wszech miar niepokojące. Około 70% osób wykazywało poznawcze objawy depresji już po zakończeniu terapii. A ponadto nawet 75% osób, które dobrze zareagowały na ogólne leczenie, wykazywało co najmniej pięć lub więcej objawów resztkowych.

Ogólnie rzecz biorąc tymi objawami resztkowymi były przede wszystkim: niezdolność do skoncentrowania się, brak zdolności skupienia się na konkretnym zadaniu, trudności ze znalezieniem odpowiednich słów, ogólna ospałość umysłowa i problemy z podejmowaniem decyzji.

Właśnie dlatego terapia poznawcza oparta na uważności (MBCT), opracowana przez Segala, Williamsa i Teasdale’a w 2002 roku, jest teraz tak potrzebna. A konkretniej jeden z jej kluczowych składników, jakim jest metafora nauczyciela matematyki. Ci trzej naukowcy stworzyli tę formę terapii jako coś, co należy koniecznie przeprowadzić podczas sesji grupowych. Podczas tych właśnie sesji będziesz pracował kolejno nad medytacją, uczuciami i emocjami jako sposobem zapobiegania nawrotowi depresji.

Terapia poznawcza oparta na uważności – MBCT pomaga pacjentowi nauczyć się przekierowywać uwagę na te sposoby myślenia, które pomogą mu wydostać się z sieci depresji. Jest ona szczególnie przydatna w sytuacji, gdy znajdzie się on w niej ponownie.

Terapia poznawcza oparta na uważności i wszelkiego rodzaju modele, jak metafora nauczyciela matematyki

Metafora nauczyciela matematyki i kilka innych użytecznych metod tego typu są powszechnym narzędziem stosowanym w terapii poznawczej opartej na uważności (MBCT). Celem tego rozwiązania jest pomoc ludziom w zmianie ich procesów poznawczych i pokazanie im, jak rozpoznać myśl o charakterze irracjonalnym. Dzięki temu mogą oni nauczyć się radzić sobie z takimi myślami we właściwy sposób.

Jedną z podstawowych metod wykorzystywanych w ramach w terapii poznawczej opartej na uważności (MBCT) jest metafora nauczyciela matematyki. Obejmuje ona między innymi zamknięcie oczu tak, abyś był w pełni świadomy myśli, wrażeń i emocji wywołanych przez historię prezentowaną przez terapeutę. Oto jak działa metafora nauczyciela matematyki w praktyce:

Budowanie świadomości: metafora nauczyciela matematyki

Oto podstawowa struktura tej konkretnej historii stanowiącej podstawę metafory nauczyciela matematyki:

Gdy opowiesz pacjentowi tę właśnie historię, powinieneś zostawić mu trochę czasu na zastanowienie się nad jej treścią. Następnie możesz zapytać pacjenta lub całą grupę, co się tak naprawdę stało w tej opowieści. W większości przypadków zobaczysz, że osoby odpytywane popełniają błędy w odpowiedzi, ponieważ wyciągnęły z niej zbyt szybko płynące wnioski.

Najprawdopodobniej zaczną oni uważać, że Klara, czyli bohaterka tej historii, jest uczennicą. Potem pomyślą, że jest nauczycielką, by w końcu dowiedzieć się, że jest tak naprawdę szkolną sekretarką.

Niebezpieczeństwo związane ze wyciąganiem zbyt szybkich wniosków

Metafora nauczyciela matematyki pokazuje, że mamy tendencję do szybkiego wyciągania wniosków i zmieniania ich w miarę uzyskiwania dodatkowych informacji. W tej historii prawda wyszła na jaw po tym, jak pacjent uzyskał więcej informacji. Ale w prawdziwym życiu nie zawsze tak jest. Nic i nikt nie ma powodu, aby pomóc Ci wyjaśnić wyciągnięte przez Ciebie błędne wnioski.

Ostatecznie to właśnie Twoim obowiązkiem jest zmienić ten sposób, w jaki widzisz różne rzeczy i swój własny sposób myślenia. To nie powinno być coś, co ktoś musi zrobić za Ciebie lub dla Ciebie.

Oczywiście przyjęcie stanowiska, że bohaterka opowieści z poprzedniej części naszego dzisiejszego artykułu, Klara, jest nauczycielką, a nie sekretarką, nie jest niebezpiecznym błędem. Ale możesz zastosować ten sam mechanizm do wielu różnych aspektów swojego życia. Na przykład, jeśli Klara jest w rzeczywistości Beatą, Twoją przyjaciółką na całe życie i widzisz ją idącą w oddali, ale ona nie macha Ci na powitanie, możesz zacząć wyciągać różne, niekoniecznie właściwe wnioski.

Kolejny przykład praktyczny

Na przykład: Beata się o coś obraziła, Beata naprawdę zadziera nosa, Beata jest zła na mnie, Beata już mnie nie lubi, albo coś w ten deseń. Te wnioski mogą w końcu mieć istotny wpływ na Twój nastrój, nawet jeśli w przypadku Beaty nic takiego się tak naprawdę nie dzieje. Jest po prostu osobą krótkowzroczną i najzwyczajniej w świecie nie mogła Cię po prostu dostrzec z oddali.

W ten sam sposób możesz wyobrażać sobie, że Roman mówi Ci, że nie będzie w stanie dołożyć się do prezentu dla Klaudii, mimo tego, że się wcześniej na to zgodził, a Ty już kupiłeś ten podarunek z własnych pieniędzy. Reszta Twoich przyjaciół może pomyśleć wtedy, że jest on samolubny, skąpy lub nie dotrzymuje słowa. Albo też, że po prostu nie lubi Klaudii.

Ale są to wnioski, do których dochodzimy bez posiadania wielu istotnych dla tej sprawy informacji. Innymi słowy, możemy się wszyscy mylić. Roman przecież faktycznie może mieć problemy z pieniędzmi lub po prostu zaliczył sprzeczkę ze swoją zazdrosną dziewczyną i zadziałał dosyć impulsywnie. A może po prostu jest w konflikcie z Klaudią bez Waszej wiedzy?

Czy to Ty jesteś odpowiedzialny za wpływanie na innych ludzi?

Ten sposób myślenia jest nie tylko niebezpieczny w tym sensie, że może wpływać na Twój nastrój. Pamiętaj o tym, że Twoje myśli wpływają znacząco na Twoje zachowanie. Wnioski, które wyciągniesz, mogą również skłonić Cię do działania w określony sposób. Ale niekoniecznie są one słuszne. Ponadto może się okazać, że zachowujesz się w określony sposób w oparciu o coś, co nawet nie jest prawdą.

Jeśli przestaniesz rozmawiać z Beatą, ponieważ „Cię zlekceważyła” lub grupa przyjaciół kłóci się i gniewa na Romana za „bycie samolubnym skąpiradłem”, nawet jeśli to nieprawda, robisz w zasadzie coś, czego tak naprawdę nie chcesz. Co więcej, żadna z tych postaw i zachowań nie ma żadnych podstaw w rzeczywistości. Wszystko tkwi po prostu w Twojej głowie.

Dlatego też tak ważne jest to, aby naprawdę przyswoić sobie znaczenie, jakie kryje w sobie metafora nauczyciela matematyki i zapamiętać ją za każdym razem, gdy masz wrażenie, że wyciągnąłeś zbyt wygodny dla siebie wniosek. Nie tylko poprawi to Twoje umiejętności racjonalnego myślenia, ale także rzadziej będziesz brał za pewnik zupełnie niewłaściwą stronę danego zagadnienia.