José Saramago - biografia laureata literackiej Nagrody Nobla

Jednym z najpopularniejszych dzieł José Saramago jest "Miasto ślepców", w którym zachęca on czytelnika do refleksji nad ludzką duszą i nad tym, co jest niewidzialne dla oczu.
José Saramago - biografia laureata literackiej Nagrody Nobla
Valeria Sabater

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

José Saramago był jednym z najciekawszych głosów w portugalskiej  literaturze. Za swoje wybitne prace, m.in. za Miasto ślepców otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Książka ta jest niezwykle inspirująca i skłania do głębokich przemyśleń.

Wiele osób mówi, że Saramago wiecznie wkładał kij w mrowisko. Kiedy tylko zauważył jakiś objaw niesprawiedliwości, składał donos i nie wahał się przed wyrażaniem swojej szczerej opinii na temat bieżących, często problematycznych spraw.

Saramago sam siebie określał jako zapalonego pisarza i osobę dążącą do ujawnienia wszystkich ukrytych drobiazgów. Jego dążenie do prawdy i próba nakłonienia ludzi do refleksji ukształtowały jego unikalny styl. Stosował parabole pełne wyobraźni, ironii i współczucia, aby przedstawić historie, obok których czytelnik nie mógł przejść obojętnie.

Młody Jose Saramago

Obecnie młode pokolenie na nowo odkrywa Saramago i z podziwem przygląda się jego odwadze i niezłomnemu charakterowi. Okazuje się, że jego przemyślenia są dziś równie inspirujące, jak pół wieku temu.

“Słowa płynące z serca nigdy nie zostają wypowiedziane. Stają w gardle i możesz je tylko odczytać w oczach.”

-Jeden z bohaterów powieści autorstwa José Saramago-

José Saramago – mędrzec ze skromnej rodziny

José de Sousa Saramago urodził się 16 listopada 1922 roku w miejscowości Golegã w Portugalii. Jego rodzice, José de Sousa i Maria da Piedade byli skromnymi rolnikami. Kiedy Saramago miał dwa latka, postanowili oni przenieść się do Lizbony, aby powalczyć o stabilizację finansową.

Kiedy już się osiedlili w stolicy, ojciec zaczął pracować jako policjant. Młody José natomiast poszedł o technikum i uczęszczał do niego tak długo, jak jego rodziców było stać na finansowanie jego edukacji. Kiedy pojawiły się kłopoty finansowe w rodzinie, Saramago musiał porzucić szkołę i zaczął pracować jako mechanik samochodowy.

Swój wolny czas poświęcał jednak na edukację. Zawsze czytał, dokształcał się i pisał. W 1947 r., w wieku zaledwie 25 lat, opublikował książkę “Ziemia grzechu”. W tym samym roku, z jego pierwszego małżeństwa urodziła się jego córka Violante.

Pisarz i dziennikarz z powołania

W 1955 r. Saramago zaczął tłumaczyć dzieła Hegla i Tołstoja na portugalski. Jednocześnie pracował nad swoim stylem, aby nadać mu bardziej dojrzały ton i zwiększyć swoją szansę na sukces literacki. Mimo że Saramago miał wielki talent, żaden wydawca nie odważył się w tamtym okresie opublikować żadnej z jego nowych prac.

Kiedy odrzucono jego książkę Clarabóia (Lufcik), Saramago odczekał kilka lat zanim wrócił do pisania. Dopiero w 1966 r. przedstawił wydawcom tomiki wierszy Provavelmente alegria (Prawdopodobnie radość) i O ano de 1993 (Rok 1993), które zostały przyjęte do publikacji.

Jose Saramago

Kiedy Saramago osiągnął sukces, o który walczył, rozpoczął pracę jako dziennikarz. Pracował na stanowisku zastępcy redaktora w dziennikach Diário de Notícias, a potem w Diário de Lisboa, gdzie zdobył posadę zastępcy redaktora naczelnego i został komentatorem życia politycznego.

Dopiero po wydaniu Rewolucji goździków w kwietniu 1974 r., Saramago postanowił poświęcić się w całości pisaniu. W 1976 r. opublikował Os apontamentos (“Notatki”) i Objecto Quase (“Prawie przedmiot”).

Nagroda Nobla i ostatnie dni José Saramago

W latach 80. XX wieku José Saramago był już znanym na całym świecie pisarzem. Zyskał uznanie czytelników dzięki takim dziełom, jak Baltazar i Blimunda, Kamienna tratwa, Ewangelia według Jezusa Chrystusa i Miasto ślepców.

Saramago z czasem wypracował swój niepowtarzalny styl, a jego teksty stały się bardziej odważne. W 1998 r. otrzymał najbardziej prestiżową nagrodę w dziedzinie literatury, czyli Literacką Nagrodę Nobla.

W tamtym okresie jego życie dzieliło się pomiędzy Lizbonę i wyspę Lanzarote, gdzie przebywała jego żona, Maria del Pilar del Rio Sanchez, hiszpańska tłumaczka i dziennikarka.

José Saramago zmarł na białaczkę w czerwcu 2010 roku. Miał 87 lat. Przed śmiercią zdążył jeszcze napisać 30 stron nowej powieści.

José Saramago i jego Miasto ślepców

“Nie oślepliśmy. Jesteśmy ślepi. Jesteśmy ślepcami, którzy patrzą, ludźmi, którzy patrzą, ale nic nie widzą.” Te słowa Saramago stały się jedną z najczęściej przytaczanych metafor tego pisarza. W Mieście ślepców mówi on o tym, że ludzie nie postrzegają siebie nawzajem jako równych sobie. Co więcej, Saramago przedstawia ludzi jako proste stworzenia, które potrzebują wskazówek, aby zrozumieć świat i w nim przetrwać.

Książka Miasto ślepców jest głęboką refleksją nad ludzką duszą. Jest to dystopiczna opowieść i ktokolwiek ja przeczyta, nie jest w stanie dłużej ignorować ślepoty w naszym społeczeństwie, która w książce rozprzestrzenia się niczym epidemia.

Ludzie z zasłoniętymi oczyma

Tylko jedna osoba w opowieści Saramago nie traci wzroku. Jest to kobieta, która postanawia zostać u boku swojego męża mimo jego ślepoty. Kobieta ta staje się oczami, które próbują pomóc reszcie świata, w którym żołnierze strzelają do tych, którzy chcą się zbliżyć do chorych osób. W związku z tym zaczyna się rozwijać chaos i ginie wszelka nadzieja na ratunek.

Miasto ślepców pokazuje, że człowiek nie potrafi patrzeć duszą. Nie potrafimy spojrzeć na druga osobę jako kogoś równego sobie. Prowadzi to do egoizmu, konfliktów i strachu. Po przeczytaniu tej niezwykłej książki zaczynamy patrzeć na świat w zupełnie inny sposób.

To może Cię zainteresować ...
Haruki Murakami – poznaj kulisy stojące za jego sukcesem literackim
Piękno umysłu
Przeczytaj na Piękno umysłu
Haruki Murakami – poznaj kulisy stojące za jego sukcesem literackim

Haruki Murakami jest japońskim pisarzem, który skradł serca milionów czytelników na całym świecie dzięki swojemu wyjątkowemu stylowi literackiemu.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Saramago, José (2001) Ensayo sobre la ceguera. Alfaguara

Treści zawarte na Piękno Umysłu służą wyłącznie celom informacyjnym i edukacyjnym. Nie zastępują one diagnozy, porady ani leczenia u specjalisty. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości najlepiej skonsultować się z zaufanym specjalistą.