Gdy dominuje Cię uczucie wewnętrznej pustki

Strategie, których używasz, aby poradzić sobie z żałobą, pomogą Ci lub utrudnią stawienie czoła stracie. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej!

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 26 czerwca, 2023

Kiedy ktoś mówi, że dominuje go uczucie wewnętrznej pustki, tak naprawdę prosi o pomoc. W rzeczywistości próbuje przekazać, że stracił motywację, entuzjazm i zdolność do odczuwania przyjemności lub zainteresowania codziennymi sprawami.

Dla takich osób życie staje się rutynowym ciągiem chwil bez wyraźnego celu. Zgasła iskierka chęci poprawy, która kiedyś ich motywowała. Co się stało? Jak można poprawić tę sytuację?

Nie byłoby właściwe od razu zakładać, że osoba taka cierpi na jakieś zaburzenie psychiczne, ponieważ należy wziąć pod uwagę kilka zmiennych. Na przykład ważne jest, aby zrozumieć, że nastroje się zmieniają i to nie jest naturalne, aby zawsze być szczęśliwym. Jednak doświadczanie apatii przez długi czas może być oznaką choroby podstawowej. W takim przypadku warto poszukać wsparcia.

Uczucie wewnętrznej pustki

To doświadczenie wewnętrznej pustki u każdej osoby może być odmienne. Niektórzy doświadczają go w sposób podobny do głębokiego smutku, podczas gdy inni doświadczają emocji podobnych do udręki. Są też tacy, którzy nie czują niczego.

Oto kilka znaków, które pomogą Ci zidentyfikować stan, w którym dominuje Cię uczucie wewnętrznej pustki:

• Czujesz, że nie masz celu. Czujesz, że utknąłeś.
• Życie wydaje Ci się puste i bez znaczenia. Co więcej, często zastanawiasz się, dlaczego w ogóle tu jesteś i nie możesz znaleźć przekonującej odpowiedzi.
• Wydajesz się być oddzielony od siebie. Zaczynasz zdawać sobie sprawę, że nie znasz ani nie rozumiesz samego siebie. Nie wiesz, czego chcesz i potrzebujesz.
• Straciłeś motywację i zdolność do odczuwania przyjemności. Nic nie wzbudza w Tobie zainteresowania, nawet czynności, które kiedyś lubiłeś lub takie, które sprawiały Ci przyjemność.
• Czujesz się głęboko samotny i odłączony od innych. Nawet jeśli otaczają Cię ludzie, nie jesteś w stanie nawiązać głębokich i znaczących więzi. Inaczej mówiąc, nie czujesz się rozumiany ani wspierany w swoich związkach. Nie możesz też łączyć się z emocjami i doświadczeniami innych.
• Nie możesz doświadczać własnych emocji ani się z nimi łączyć. Czujesz się odrętwiały na poziomie emocjonalnym, co uniemożliwia Ci odczuwanie radości, smutku, złości lub radości z czegokolwiek, co dzieje się w Twoim życiu. Z tego samego powodu trudno Ci wyrażać emocje, werbalizować je i dzielić się nimi.

Dlaczego czujesz się tak źle

Istnieje wiele sytuacji (niektóre są patologiczne), które mogą powodować uczucie wewnętrznej pustki na dłużej lub krócej. Najczęstsze są szczegółowo opisane poniżej.

Doznałeś ciężkiego emocjonalnego ciosu

Po przejściu przez bolesne i szokujące doświadczenie uczucia wydają się zamarzać. Dlatego jeśli się smucisz, jest wysoce prawdopodobne, że odczuwasz wewnętrzną pustkę. Pamiętaj, że żałoba to nie tylko strata bliskiej osoby. Możesz ją również przechodzić na przykład z powodu zwolnienia z pracy, końca przyjaźni lub zmiany w życiu.

Uczucie pustki i otępienia towarzyszą również opóźnionej żałobie, która ma miejsce, gdy nie reagujesz od razu na zdarzenie, tłumisz emocje i „zamrażasz” swoje cierpienie na później.

Nie wiesz, jak zarządzać emocjami

Twoje poczucie emocjonalnego rozłączenia może być mechanizmem, którego używasz nieświadomie, aby uniknąć bólu. W rzeczywistości jest to jedna z głównych strategii radzenia sobie. Oznacza to, że skupiasz się na tłumieniu, zaprzeczaniu lub unikaniu bolesnych i niewygodnych emocji, z którymi nie wiesz, jak sobie poradzić.

Według badania opublikowanego w Revista de Psicoterapia powyższe stanowi czynnik ryzyka doświadczania skomplikowanej żałoby.

Brak wsparcia społecznego

Izolacja społeczna jest nie tylko konsekwencją apatii, ale może być również jej przyczyną. Pamiętaj, że jesteśmy istotami społecznymi i potrzebujemy innych, aby wzajemnie dzielić się doświadczeniami, wspierać się i tworzyć poczucie przynależności.

Według badań opublikowanych w Harvard Review of Psychiatry brak znaczących więzi i związana z tym samotność jest jednym z głównych składników poczucia pustki.

Stoisz w obliczu kryzysu egzystencjalnego.

Kryzys egzystencjalny to okres wewnętrznego kwestionowania sensu życia. Kiedy masz do czynienia z tak wieloma pytaniami bez odpowiedzi, uczucia bierności, zaniedbania i beznadziejności mogą się w tobie osiedlić. Kryzysy te są bardziej powszechne na pewnych etapach życia (takich jak okres dojrzewania) i zaczynają generować negatywną perspektywę nas samych, innych i przyszłości.

Doświadczasz dysocjacji

Dysocjacja oznacza rozłączenie między umysłem a Twoją obecną rzeczywistością. Może to sprawić, że poczujesz się oderwanym od otaczającego Cię świata.

Artykuł opublikowany w czasopiśmie Clínica y Salud twierdzi, że uczucie oderwania może być przejściowe i codzienne (wywołane stresującym wydarzeniem). Alternatywnie, może stać się chroniczne i przekształcić się w sztywny i uporczywy wzorzec odpowiedzi, prowadząc tym samym do zaburzenia.

Otępienie emocjonalne

Jeśli dominuje Cię uczucie wewnętrznej pustki, możesz doświadczać zjawiska zwanego otępieniem emocjonalnym. Polega ono na obojętności lub braku reakcji na wydarzenia, które powinny wywoływać reakcję emocjonalną. Może pojawić się jako izolowany objaw lub jako część bardziej złożonego stanu, takiego jak zespół stresu pourazowego (PTSD).

Artykuł opublikowany w European Journal of Psychotraumatology stwierdza, że uczucie wewnętrznej pustki jest jednym z doświadczeń najczęściej zgłaszanych przez osoby cierpiące na zespół stresu pourazowego.

Cierpisz na zaburzenie psychiczne

Oprócz zaburzeń związanych z traumą, głębokie uczucie wewnętrznej pustki jest również związane z innymi stanami. Według wspomnianego artykułu w Harvard Review of Psychiatry mogą się one pojawiać w kontekście depresji lub innych zaburzeń afektywnych, takich jak schizofrenia czy narcystyczne zaburzenie osobowości.

Jest ono również jednym z najczęstszych i charakterystycznych doświadczeń zaburzenia osobowości typu borderline. Uwzględnia się je nawet jako jedno z kryteriów diagnostycznych wymienionych w DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) dla tego stanu.

Wewnętrzna pustka – jak sobie poradzić

Przezwyciężenie tego stanu w dużej mierze zależy od jego przyczyn. Oto kilka ogólnych wskazówek:

• Zastanów się nad najważniejszymi doświadczeniami życiowymi. W nich znajdziesz źródło swoich uczuć pustki i odłączenia. Zastosuj narzędzia, takie jak Lifeline.
• Spróbuj ponownie połączyć się ze swoimi emocjami. Może to być dla ciebie niewygodne, ale połączenie się ze swoimi uczuciami jest jedynym sposobem na uwolnienie zalegającego ładunku emocjonalnego. Pomocne mogą być metody, takie jak pisanie terapeutyczne.
• Daj sobie czas. Kiedy przeżywasz żałobę, dochodzisz do siebie po trudnym wydarzeniu lub przechodzisz poważną zmianę, potrzebujesz czasu, aby się przystosować. Pozwól sobie czuć i nie zmuszaj się do bycia szczęśliwym na siłę.
• Przeanalizuj swoje strategie radzenia sobie. Są to zasoby i sposoby radzenia sobie z trudnymi lub stresującymi sytuacjami. Jeśli masz tendencję do tłumienia bólu, rozważ wypróbowanie innych technik.
• Twórz sieci wsparcia. Kiedy jesteś uwięziony przez brak motywacji, trudno jest zbliżyć się do innych, ale dzielenie się z nimi swoim czasem i doświadczeniami da Ci zachętę i wzmocnienie, które sam uwolnisz.
• Ćwicz aktywację behawioralną. Jest to technika szeroko stosowana w leczeniu depresji. Polega na angażowaniu się w czynności, które dostarczają przyjemności lub wzmocnienia. Będziesz musiał podjąć dodatkowy wysiłek, aby zaprogramować i dostosować się do tej dynamiki (która w tej chwili nie wydaje się atrakcyjna), dopóki nie zaczniesz się aktywować.

Uczucie wewnętrznej pustki – szukanie pomocy

Jeśli Twoje wewnętrzne uczucia apatii, odłączenia lub beznadziejności są intensywne lub długotrwałe, albo jeśli przeszkadzają w codziennym życiu, ważne jest, aby szukać profesjonalnego wsparcia. Jak wspomnieliśmy wcześniej, możesz cierpieć na podstawowe zaburzenie psychiczne, które wymaga odpowiedniej interwencji. Co więcej, Twój stan może się pogorszyć, jeśli problem nie zostanie rozwiązany u podstaw.

Uczucie wewnętrznej pustki może być trudne do pokonania na własną rękę. Psycholog lub terapeuta pomoże Ci zrozumieć, co się dzieje. Dostarczy Ci też wskazówek i narzędzi, które pozwolą Ci iść naprzód.