Dysgrafia - jedno z zaburzeń uczenia się

Nieczytelne pismo odręczne, niemożność wyrażania myśli na piśmie lub skurcze podczas pisania to cechy charakterystyczne zaburzeń uczenia się, które zostały szczegółowo opisane w tym artykule.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 24 czerwca, 2023

Frustracja, problemy z wynikami w nauce i stres emocjonalny to tylko niektóre z konsekwencji, jakie niesie ze sobą dysgrafia. Dlatego wczesne rozpoznanie tego problemu powinno być jednym z głównych celów w placówkach edukacyjnych. Wiele dzieci pomimo normalnego lub wyższego ilorazu inteligencji cierpi z powodu niepowodzeń szkolnych z powodu tego zaburzenia.

Ten stan, podobnie jak dysleksja lub dyskalkulia, jest zaburzeniem przetwarzania informacji. Jej objawy nie ustępują, ale pozostają na całe życie, na wiele sposobów wpływając przy tym na jakość życia, dotkniętej nią osoby. Na szczęście istnieją skuteczne strategie, które pozwalają im w pełni wykorzystać swój potencjał i prowadzić normalne życie.

Dysgrafia

Dysgrafia jest zaburzeniem uczenia się pochodzenia neurologicznego, które powoduje trudności w pisaniu ręcznym. Jak dobrze wiemy, podstawowymi umiejętnościami piśmiennictwie i szkolnym rozwoju dziecka jest czytanie i pisanie. Dlatego jeśli ograniczenia w tworzeniu liter i cyfr pojawią się wcześnie, zmiana ta wpłynie na znaczną część szkolnego programu nauczania.

Według badań opublikowanych w Frontiers in Psychology, od 7 do 15 procent dzieci cierpi na zaburzenia rozwoju w zakresie pisania. Mężczyźni są przy tym bardziej dotknięci tym zaburzeniem niż kobiety. Dysgrafia może wpływać na zdolności osoby cierpiącej w kontekście pisania, umiejętności gramatycznych, a nawet obliczeniowych.

Aby mieć jaśniejszy i dokładniejszy obraz tego zaburzenia, konieczne jest jak najszybsze podjęcie działań.

Jak objawia się dysgrafia?

Dysgrafia sprawia, że pisanie jest wyczerpującym, trudnym i powolnym procesem dla dziecka lub dorosłego. Należy zauważyć, że Podręcznik diagnostyczno-statystyczny zaburzeń psychicznych-5 (DSM-5) nie zawiera tego terminu jako stanu jako takiego. Wspomina jednak o istnieniu pewnych zaburzeń neurologicznych, które wpływają na ekspresję pisemną.

Dysgrafia to rzeczywistość kliniczna, której zwykle towarzyszą następujące cechy:

• Wyjątkowo niestaranne pisanie
• Skurcze w dłoniach
• Źle napisane litery
• Pomijanie liter w słowach
• Częste zmęczenie podczas pisania
• Problem z trzymaniem długopisu
• Niepowiązane zdania
• Kopiowanie tekstów bardzo wolno
• Trudności w pisaniu w linii prostej
• Brak możliwości ułożenia puzzli
• Pismo wsteczne (pismo lustrzane)
• Trudności w myśleniu i pisaniu w tym samym czasie
• Trudność w wiązaniu sznurowadeł w butach
• Litery pisane daleko od siebie
• Nieumiejętność odróżnienia wielkich od małych liter w piśmie
• Trudności w pisaniu SMS-ów i pisaniu na klawiaturze
• Brak znaków interpunkcyjnych lub akcentów
• Słabe umiejętności motoryczne
• Trudności w matematyce i pisaniu liczb

Zaburzenie ma znaczący wpływ psychologiczny na cierpiącego. Badania przeprowadzone przez Johns Hopkins University (USA) zauważają, że ten stan neurologiczny może całkowicie warunkować życie akademickie studenta. Rzeczywiście, nie tylko doświadcza on zwiększonego stresu i niepokoju, ale może również napotkać ograniczenia w swoich wyborach zawodowych.

Różne rodzaje dysgrafii

University of California Irvine (USA) rozróżnia dwa podstawowe typy dysgrafii: nabytą i rozwojową. Pierwsza powstaje w wyniku uszkodzeń neurologicznych, takich jak wypadek. Drugi pojawia się u dzieci w wieku szkolnym, jako konsekwencja czynników rozwoju ich własnego mózgu, bez istnienia urazu zewnętrznego.

Te dwie modalności przejawiają się z kolei na trzy konkretne sposoby opisywania dysgrafii, wyszczególnione poniżej:

Dysgrafia przestrzenna

• Wyjątkowo chaotyczne pisanie
• Różnej wielkości litery i cyfry
• Pismo lustrzane (Pisanie z orientacją od prawej do lewej)

Dysortografia lub dysgrafia dyslektyczna

• Problemy z czytaniem
• Problemy z wypowiedziami pisemnymi
• Trudności w mówieniu i wyrażaniu siebie
• Ograniczenia w zrozumieniu czytanego tekstu

Dysgrafia ruchowa

• Trudności w manipulowaniu małymi przedmiotami
• Ograniczenia w rysowaniu linii oraz pisaniu liter i cyfr
• Niemożność trzymania długopisu w dłoni i wykonywania prawidłowych pociągnięć
• Niemożność podnoszenia lub manipulowania małymi lub średnimi przedmiotami
• Trudności w drobnej motoryce

Przyczyny

To zaburzenie uczenia się ma wiele przyczyn etiologicznych i nie pojawia się tylko w środowisku szkolnym. Często wypadek nerwowo-naczyniowy prowadzi do trudności w wypowiedzi pisemnej. Oto jego możliwe źródła:

• Przejście udaru
• Zaburzenia naczyń mózgowych
• Czynniki genetyczne i dziedziczne
• Choroby neurodegeneracyjne
• Zaburzenia neuronu ruchowego
• Opóźnienie w rozwoju obszarów mózgu związanych z umiejętnościami motorycznymi
• Trudności z precyzyjną koordynacją ruchową mózgu i pamięcią roboczą (gdzie przechowywane są informacje o tym, jak coś się robi)
• Uraz czaszkowo-mózgowy. Na przykład w czasopiśmie Language and Cognitive Processes opisano przypadek 24-letniej dziewczynki, u której w wyniku wypadku rozwinęła się dysgrafia

Ocena dysgrafii

Dysgrafia może pojawić się u dzieci, ale także u dorosłych w wyniku choroby neurologicznej lub urazu naczyniowo-mózgowego. W obu przypadkach wskazane jest skorzystanie z pomocy neuropsychologa.

Jest on najbardziej odpowiednim specjalistą do oceny i leczenia pacjenta. Może diagnozować i prowadzić leczenie wszystkich stanów poznawczych, emocjonalnych i / lub behawioralnych, spowodowanych nieprawidłowym funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego z powodu urazów lub problemów rozwojowych.

W środowisku szkolnym psycholog edukacyjny ma fundamentalne znaczenie w początkowym wykrywaniu trudności w uczeniu się, na który cierpią uczniowie. Następnie kierują ich do wyspecjalizowanych specjalistów. Mogą również opracować programowe programy interwencji w celu leczenia ich w szkole.

Jak diagnozuje się dysgrafię?

Tego stanu nie można zdiagnozować jedynie na podstawie oceny pisma danej osoby. Należy przeprowadzić odpowiednią diagnozę, aby ocenić, które mechanizmy rehabilitacji będą najwłaściwsze. Na przykład leczenie nie będzie takie samo w przypadku dziecka, jak w przypadku osoby dorosłej, która doznała udaru.

Testy do postawienia diagnozy

Podczas oceny zaburzeń uczenia się, a dokładniej dysgrafii, przeprowadza się różne rodzaje testów. Pomaga to profesjonalistom odróżnić ją od innych schorzeń, takich jak dysleksja. Badania obejmują między innymi:

• Zadania rysunkowe
• Historię rodzinną
• Historię akademicką studenta
• Ocenę umiejętności fonologicznych
• Historię medyczna
• Ocenę koordynacji grafomotorycznej
• Dyktowanie słów i pseudosłów
• Test do pomiaru ilorazu inteligencji (IQ)
• Ocenę poziomu rozwoju języka mówionego
• Standaryzowany test do oceny pisania
• Ocenę umiejętności planowania prac pisemnych
• Testy neurologiczne, jeśli mają zastosowanie (w przypadku urazu lub wypadku)

Należy zauważyć, że zaburzenie to często współwystępuje z innymi trudnościami w uczeniu się lub innymi stanami neurologicznymi lub psychologicznymi, na przykład ADHD. Dlatego prawidłowa ocena jest najważniejsza.

Leczenie dysgrafii

To zaburzenie nie jest uleczalne. Istnieje jednak rehabilitacja. Chory może mieć udane życie zawodowe, jeśli radzi sobie z chorobą za pomocą odpowiednich strategii. Oto one:

• Terapia w leczeniu zaburzeń koordynacji precyzyjnej. Jej celem jest doskonalenie umiejętności motorycznych. Chory wykonuje ćwiczenia usprawniające ruchy manualne i prawidłową postawę. Wpłynie to nie tylko na jego sposób pisania, ale także na wszelkie interakcje, które wykonuje rękami.
• Indywidualny program nauczania. Dziecko lub dorosły realizuje program dostosowany do jego potrzeb, w szkole lub w poradni rehabilitacyjnej. W tych przestrzeniach przeprowadzane są różne terapie, które oferują strategie nabywania nowych umiejętności i uczenia się, jak radzić sobie z dysgrafią.
• Rehabilitacja poznawcza i interwencja psychologiczna. Rehabilitacja poznawcza ma na celu poprawę koordynacji ręka-oko. W tym celu przeprowadza się ćwiczenia i techniki rozpoznawania wzorców, które koordynują ruch rąk z językiem, wypowiedzią pisemną i ustną itp.

Z psychologicznego punktu widzenia stara się uświadomić dorosłemu lub dziecku konieczność zaangażowania się w te zadania rehabilitacyjne. Właściwe jest zapewnienie im wsparcia w radzeniu sobie ze stresem i frustracją oraz poprawie ich pewności siebie i akademickiej samooceny.

Szacunek, empatia i cierpliwość

Podsumowując, należy pamiętać, że zaburzenia uczenia się i rozwoju umiejętności pisania są powszechne w populacji. Wczesna interwencja, choć ważna, nie jest jedynym działaniem, które pomaga.

Musimy być świadomi tych realiów, aby ci, którzy cierpią, byli traktowani z szacunkiem i empatią. W końcu problemy z pisaniem, liczeniem lub czytaniem nigdy nie powinny ograniczać potencjału człowieka.