Cielesne zaburzenia dysmorficzne i zachowania z tym związane

Zaburzenie dysmorficzne ciała to stan, który powoduje duże dawki dyskomfortu. W efekcie chorzy czują się niekomfortowo we własnym ciele. Wyjaśniamy, jak to wpływa na ich zachowanie.
Cielesne zaburzenia dysmorficzne i zachowania z tym związane

Ostatnia aktualizacja: 01 marca, 2023

Niektórzy bardzo intensywnie dbają o swoją sylwetkę. Do tego stopnia, że wpływa to na ważne aspekty ich życia, takie jak praca czy rodzina. Cielesne zaburzenia dysmorficzne (BDD) pochłania godziny i dni, jak pożar w środku suchego lasu.

Małe problemy urastają do rangi gór nie do pokonania. Cielesne zaburzenia dysmorficzne sprawiają, że wada, która dla większości z nas pozostanie niezauważona, dla tych osób jest widoczna jak wielka czarna plama na białej ścianie. Nie mogą przestać na nią patrzeć. Jest to dla nich ogromny problem.

Kobieta patrząca w lustro ze strachem
Według Amandy Perkins zaburzenie dysmorficzne ciała jest rodzajem zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, które popycha ludzi do poszukiwania doskonałości.

Cielesne zaburzenia dysmorficzne

Według Światowej Organizacji Zdrowia to zaburzenie kliniczne charakteryzuje ludzi, którzy intensywnie martwią się o konkretny defekt w swoim wyglądzie, mimo że jest on ledwo zauważalny dla ich przyjaciół i członków rodziny. Co więcej, osoby z BDD są zwykle bardzo nieśmiałe, co jest cechą charakterystyczną dla tego zaburzenia.

Ponadto chorzy zachowują się w szczególny sposób w obliczu swoich obaw. Wykazują szereg dysmorficznych zachowań, które można określić jako przesadzone. Według Bellocha (2022) odczuwają niepokój, ponieważ czują się brzydcy i nieproporcjonalnie zbudowani. Mogą też czuć się zbyt kobieco lub męsko. Ponadto, jak wspomnieliśmy wcześniej, ma to głęboki wpływ na ich życie akademickie, społeczne i zawodowe.

Cechy zachowań przy dysmorfii ciała (BDD)

Obawy osób chorych często koncentrują się na określonych obszarach ciała. Może to być na przykład twarz, włosy, skóra i oczy. Często martwią się również o okolice narządów płciowych, klatkę piersiową, brzuch, dłonie i stopy. Bardzo cierpią, gdy myślą o tym, jak duża lub mała jest ich wada, jaki ma kształt lub kolor.

Pryszcze związane z trądzikiem i sam trądzik, wraz ze zmarszczkami, to tylko niektóre przykłady problemów dysmorficznych. Stopień skupienia osoby cierpiącej na danej wadzie można nazwać urojeniami.

„Osoby z BDD spędzają dużo czasu skupiając się na dostrzeganych wadach i sposobach ukrywania tych wad”.

-Amanda Perkins-

Zachowania osób cierpiących na dysmorfofobię

Zachowania dysmorficzne ciała charakteryzują się czterema parametrami. Często się powtarzają, są przesadne, niekontrolowane i wykonywane jako rytuały. Chorzy zachowują się w ten sposób, aby odwrócić uwagę od swoich wad.

Ze względu na to, że zachowania typu BDD są czasochłonne, chorzy często odczuwają skrajne zmęczenie. Oto niektóre z nich:

1. Porównanie społeczne

„Hej, myślisz, że mam tyle pryszczy co oni?”. Dziewięciu na dziesięciu pacjentów porównuje się z innymi ludźmi. Porównują własne wady z niedoskonałościami innych i oceniają wynikające z tego różnice. Ci, z którymi się porównują, są zazwyczaj tej samej płci i w podobnym wieku.

2. Intensywne ćwiczenia fizyczne

Odmianą BDD jest dysmorfia ciała. Ten rodzaj dysmorfii jest typowy dla mężczyzn, którzy uważają się za zbyt małych i nieumięśnionych. Z tego powodu szaleńczo ćwiczą, próbując osiągnąć swój ideał doskonałości: muskularne i wyrzeźbione ciało. Jednak w poszukiwaniu tego kształtu ciała rozwijają BDD.

3. Obsesja na punkcie luster

“Lustereczko lustereczko…”. Osoby cierpiące przeglądają się w każdym lustrze i szybie. Wystarczą im witryny sklepowe, lusterka, szyby samochodowe, lusterka wsteczne, telefon komórkowy, a nawet szyba w drzwiach. Konsekwentne przyglądanie się swojemu odbiciu może pomóc w utrzymaniu tego obsesyjnego zaburzenia i utrudnić powrót do zdrowia. Tego rodzaju zachowania wykazuje dziewięciu na dziesięciu cierpiących.

„Czasami patrzą na siebie, ponieważ mają nadzieję, że ich wygląd różni się od tego, czego się obawiali”.

-Amparo Belloch-

4. Wizyty u lekarza

„Potrzebuję umówić się do dermatologa, aby coś sprawdził”. Dermatologia jest zawodem medycznym najczęściej poszukiwanym przez osoby cierpiące na BDD. Prawie siedmiu na dziesięciu chorych jest kierowanych do chirurgów plastycznych lub dermatologów.

Zdarzały się przypadki, w których interwencje były odrzucane z powodów medycznych i etycznych, a chorzy dokonywali samookaleczeń w celu uzyskania pilnej interwencji medycznej (Belloch, 2022).

„Wykonywanie tych procedur, dalekie od łagodzenia objawów, zwiększa niezadowolenie”.

-Amparo Belloch-

5. „Nie chcę, żeby to było widać!”

Ukrywanie niedoskonałości jest jednym z najczęstszych zachowań typu BDD. Cierpiący stosują różne strategie, aby to osiągnąć. Mogą na przykład stosować mocno kryjący makijaż, aby inni nie zauważyli ich wad. Dzieje się tak często w przypadku osób cierpiących na trądzik, których głównym zmartwieniem jest ich cera.

Mogą również używać określonej odzieży, aby ukryć się pod nimi. Na przykład zawsze będą nosić długie spodnie, jeśli martwią się o swoje nogi.

Mężczyzna zakrywający swoje odbicie w lustrze
Osoby z BDD zrobią wszystko, aby ukryć postrzeganą niedoskonałość.

6. Drapanie i skubanie

To zachowanie występuje u jednej osoby na trzy. Jeśli ktoś nadmiernie drapie się lub skubie, należy ocenić, czy cierpi również na dermatillomanię. Ten stan kliniczny polega na ciągłym drapaniu lub skubaniu skóry. Prowadzi to do powstawania ran, pomimo prób zaprzestania zachowania przez osobę cierpiącą.

7. Unikanie

Wreszcie, jeśli poprzednie strategie zawiodły, osoby cierpiące będą miały tendencję do izolowania się. Mogą całkowicie wycofać się z życia publicznego, ponieważ czują, że przyciągają uwagę innych. Rzeczywiście, niepokój, którego doświadczają, gdy czują się obserwowani, może stać się tak intensywny, że decydują się ograniczyć swoje kontakty towarzyskie.

Jak widać, zachowania BDD mogą być niezwykle dezaktywujące. Rodzaj doświadczanego cierpienia oznacza, że obok zaburzenia często pojawiają się objawy lęku społecznego lub depresji. Podobnie częste jest używanie substancji psychoaktywnych. To dlatego, że ostatecznym celem osoby cierpiącej jest złagodzenie uczucia dyskomfortu.

„BDD to bardzo ograniczający stan psychiczny, który budzi obawy dotyczące obrazu ciała”.

-Jose Luis Santos-


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Belloch, A. (2023). Manual De Psicopatologia. Vol. Ii (2.a ed.). MCGRAW HILL EDDUCATION.
  • CIE-11. (s. f.). https://icd.who.int/es
  • First, M. B. (2015). DSM-5. Manual de Diagnóstico Diferencial. Editorial Médica Panamericana.
  • Morocho, J. L. S. (2019). Evaluación, diagnóstico y tratamiento psicológico en un caso de trastorno dismórfico corporal. PsiqueMag, 8(1), 117-137.
  • Perkins, A. (2019). Trastorno dismórfico corporal. La búsqueda de la perfección. Nursing (Ed. española), 36(6), 16-20.

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.