Zbiorowa siła: niebezpieczeństwa zaniedbywania obowiązków

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Gema Sánchez Cuevas.

Ostatnia aktualizacja: 29 lipca, 2020

Każdy ma grupę osób, z którą dzieli zainteresowania, pracę i inne pasje. Jest to niezbędne dla naszego osobistego rozwoju. Zbiorowa siła zapewnia nam bezpieczeństwo i siłę oraz pomaga nam czuć się dobrze. Jednak to również nas warunkuje. Ile razy nie byliśmy pewni decyzji ale ulegliśmy społecznej presji pocieszając się mówiąc, że inni ludzie podjęli taką samą decyzję?

Grupy kierują naszymi myślami i zachowaniem. Wtórna socjalizacja pomaga nam nauczyć się norm społecznych. Grupy pomagają nam stawić czoła trudom ale są też tarczami, których używamy aby chronić się przed naszymi złymi działaniami. Problem polega na tym, że usprawiedliwiamy nasze działania ponieważ “inni też to robią”.

Zbiorowa siła daje nam bezpieczeństwo, ale także nas warunkuje.

Grupa i tożsamość

Od momentu narodzin jesteśmy już częścią zbiorowości: społeczeństwa. Jesteśmy członkami społeczności, która obejmuje ogromną liczbę osób. Jednak wraz z rozwojem nie identyfikujemy społeczeństwa jako naszej grupy. Po prostu zaczynamy postrzegać siebie jako inną osobę. Dlatego spędzamy dużą część naszego życia szukając ludzi z którymi czujemy się dobrze.

W naszym rozwoju osobistym i moralnym zbiorowość społeczna tworzy naszą tożsamość i jest szczególnie ważna w okresie dojrzewania. Rodzice przestają być naszymi przewodnikami i stają się częścią tła. Szukamy innych źródeł wiedzy i w ten sposób trafiamy do grupy rówieśników, aby umacniać naszą osobowość.

Zbiorowa siła i rozdzielenie

Kontynuując to co stwierdziliśmy powyżej, nasza indywidualna tożsamość przekształca się w zbiorową tożsamość. Już nie postrzegamy siebie jako jednostki z własnym sumieniem, ale jako część różnych grup. Innymi słowy, tracimy część naszej samoświadomości i pozwalamy sobie iść z nurtem, czasem kierując się tym co robią inni. Jest to wynik zbiorowej siły.

Jest to niedogodne, ponieważ delegujemy kryteria i odpowiedzialność za nasze działania na innych. I staje się problemem to, gdy nasze działania są antyspołeczne i są sprzeczne z normami wspólnotowymi.

Rozdzielenie pojawia się jako utrata takiej samoświadomości, w której jednostki unikają swojej niepowtarzalnej tożsamości. Odpowiedzialność nie spada na ich działania jako jednostek ale jako część zbiorowości, do której należą.

Odpowiedzialność spoczywa wówczas na wszystkich członkach tej zbiorowości społecznej. “Zachowałem się źle ale wszyscy inni tak też zrobili”. Dlatego nasze działania stają się mniej obraźliwe dla nas, ponieważ my sami jako jednostki nie spowodowaliśmy konsekwencji, ale również inni w tym uczestniczyli.

Zjawisko to nasila się, gdy jesteśmy otoczeni innymi. Anonimowość fizyczna pomaga nam utrzymać stan niewidzialności dla reszty świata. W związku z tym odpowiedzialność osłabnie i trudniej jest poczuć się winnym naszych działań. W końcu i tak nikt nie wie kim jesteśmy.

Siła sytuacji

Siła sytuacji obejmuje pierwszą zasadę wyjaśnienia zmian zachowań, pomimo indywidualnych myśli w tej sprawie. Kontekst w tym czasie poprowadzi wtedy sposób, w jaki się zachowamy.

Eksperyment Ascha jest tego doskonałym przykładem. Polegało to na wystawieniu grupy ludzi na test, w którym musieli rozwiązać konkretny problem. W eksperymencie wielu uczestników było “razem” i musiało dać rozwiązanie, które wydawałoby się poprawne dla reszty grupy. Duży odsetek uczestników, którzy nie należeli do żadnej grupy podał nieprawidłową odpowiedź aby nie było rozbieżności między nimi i tymi, którzy byli razem.

To pokazuje, że to co inni myślą o nas ma znaczenie i dostosowujemy nasze zachowanie do pragnień grupy. Działamy zgodnie z tym, czego oczekujemy od naszej grupy rówieśników. Na przykład w eksperymencie Asch wielu uczestników było przekonanych, że udzielona przez nich odpowiedź nie była poprawna ale preferowali akceptację zamiast poprawności.

Grupy są częścią nas, modyfikują nas i my również na nie wpływamy. Dzielimy się interesami i poprawiamy nasze możliwości nawiązywania relacji z innymi w grupach. Jednak presja rówieśników osłabia postrzeganie naszych złych działań. Czasami zbiorowa siła to doktryna, która pojawia się w takich sytuacjach, brzmiąc: “Jeśli jeden upadnie, wszyscy pójdziemy na dno”.