Wszystko wszędzie naraz: refleksja nad egzystencją

Evelyn Wang jest właścicielką pralni. Jest bardzo zestresowana z powodu problemów rodzinnych i wyzwań z IRS. Nagle zostaje pogrążona w kosmicznym chaosie. Takim, który skrywa fascynujące metafory. Tutaj możesz dowiedzieć się więcej o tym nagrodzonym Oscarem filmie.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 06 maja, 2023

Chaotyczny, cudowny, kinowy absurd, twórcza symfonia, a nawet galaktyczno-mózgowy koszmar. Film Wszystko wszędzie naraz, zwycięzca ceremonii wręczenia Oscarów w 2023 roku, został zdefiniowany na wiele sposobów. Jednak za pozornym surrealizmem najnowszej produkcji Daniela Kwana i Daniela Scheinerta kryje się solidny fundament psychologiczny i moralny.

Film opowiada słodko-gorzką historię kobiety, która nie spełniła swoich marzeń. Przedstawia walkę rodziny imigrantów o przetrwanie w chaotycznym świecie XXI wieku. To także refleksja nad związkami, depresją i egzystencją. Ta audiowizualna przygoda z metafizyką z pewnością jest formą treningu dla naszych neuronów. To film, nad którym warto się zastanowić.

Wszystko wszędzie naraz: historia Evelyn Wang

Film, który ku zaskoczeniu wielu osób triumfował na ostatniej gali oscarowej, powstał w niezależnym studiu A24. Podczas jej premiery w 2022 roku na festiwalu South by Southwest w Stanach Zjednoczonych, nikt nie zwrócił zbytniej uwagi na tę zwariowaną komedię, która miesza nieskończoną liczbę gatunków i poddaje widza intensywnej nadmiernej stymulacji.

Jednak produkcja nadal gromadziła nagrody (The Critics’ Choice, The Producers, Directors, Screenwriters i Actors Guilds, a później siedem Oscarów). Historia koncentruje się na Evelyn Wang (Michelle Yeoh), chińsko-amerykańskiej imigrantce, która prowadzi pralnię i której życie jest nękane problemami. Poza tym w jej życiu brakuje pasji i przytłaczają ją niespełnione marzenia.

Stara się sprostać wymaganiom ojca, ma męża, z którym wiecznie się kłóci, i córkę, której nie rozumie. Ten ostatni aspekt, brak harmonii między matką a córką, to niewątpliwie problem, który dręczy ją najbardziej. Wszystko zaczyna się komplikować, gdy Evelyn musi spotkać się z Deirdre (Jamie Lee-Curtis), pracowniczką urzędu skarbowego.

Jakie lekcje możemy wyciągnąć z filmu?

Film wkracza do świata niemożliwości, gdy Evelyn Wang udaje się do urzędu skarbowego. Nagle równowaga czasoprzestrzenna zostaje zachwiana, a ona odkrywa, że jej nieśmiały mąż jest tak naprawdę mistrzem sztuk walki. Namawia ją do starcia z rzekomym demonem, Jobu Tupaki. Jej otoczenie nagle zamienia się w scenę jak rodem z filmu. A to dopiero początek.

W filmie Wszystko wszędzie naraz wszystkie gatunki i emocje łączą się ze sobą. Główna bohaterka skacze z jednego uniwersum do drugiego, doświadczając dziesiątek różnych sytuacji. Evelyn trafia do różnych rzeczywistości. Wiele z nich przypomina jej, kim kiedyś chciała być: gwiazdą filmową, piosenkarką czy szefem kuchni.

To skrzyżowanie tego, co surrealistyczne i transcendentne, profanum i głębi, generuje kilka metafor, ale tylko jedna naprawdę się wyróżnia spośród innych. Łączy się ona również ze zdrowiem psychicznym. Poniżej szczegółowo ją omówimy.

1. Życie składa się z opcji: niektóre wybieramy, a innym pozwalamy odejść

Wokół głównej bohaterki krąży idea, że jako ludzie jesteśmy konsekwencją decyzji, które w danym momencie możemy podjąć. Jednak nie wszystkie ścieżki, które wybieramy, dają nam szczęście. Dostrzegamy to w rozczarowaniu, jakiego doświadczyła Evelyn, świetnie zagrana przez Michelle Yeoh.

Evelyn nie spełniła „amerykańskiego snu”, za którym tęskni tak wielu chińskich imigrantów, kiedy przybywają do Stanów Zjednoczonych. W oczach jej ojca, kobieta jest niczym więcej niż porażką. Jej małżeństwo również jest bliskie rozpadu, podobnie jak więź z córką.

2. Potwór depresji

Wszystko wszędzie naraz znacząco rezonuje w świecie zdrowia psychicznego. W każdym wszechświecie postać grana przez Evelyn musi stawić czoła demonowi, Jobu Tupakiemu. Stwór grozi zniszczeniem znanej i istniejącej rzeczywistości. Co ciekawe, pod postacią potwora kryje się ktoś, kogo Evelyn zna.

Okazuje się, że demonem jest jej córka, Joy (Stephanie Hsu). Grozi jej upadek w otchłań depresji, a być może nawet samobójstwo. Jest to niezwykle powszechne zjawisko wśród populacji chińskich imigrantów w Stanach Zjednoczonych. Badania przeprowadzone przez Harvard Medical School (USA) w 2021 roku pokazały, że tej grupie często brakuje słownictwa, aby wyrazić swoje trudne emocje.

Ten film to sensacyjna metafora. Nawiązuje do tego, że pod warstwą stresu i chaosu codzienności kryje się cierpienie, którego często nie potrafimy rozpoznać. To rodzaj bólu, którego matka nie widzi nawet u własnej córki, ponieważ zmaga się z własnym egzystencjalnym dyskomfortem.

3. Traumy międzypokoleniowe

Widz jest świadkiem ciągłej dezaprobaty Evelyn wobec Joy. Krytykuje jej życie, decyzje, a nawet orientację seksualną. Ale sposób, w jaki traktuje swoją córkę, jest powiązany z tym, jak traktował ją jej ojciec. W konsekwencji trauma międzypokoleniowa jest jeszcze jedną zmienną w tej grze multiwersów.

Ojciec Evelyn jest postacią wymagającą i autorytatywną. Wyparł się jej, kiedy kobieta zdecydowała się poślubić Waymonda (Ke Huy Quan) i przenieść się do Stanów Zjednoczonych. Fakt, że nie odniosła — najwyraźniej — sukcesu w życiu, wywołuje u Evelyn złe samopoczucie, które teraz przenosi na własną córkę.

Z badań przeprowadzonych przez Mount Sinai School of Medicine (USA) wynika, że traumatyczne przeżycia, na jakie narażeni są rodzice, mogą dotknąć także ich dzieci. Film traktuje tę ideę jako metaforę.

4. Miłość i radykalna akceptacja

Metafizyczne zabawy i wirowanie w przestrzeni wreszcie dobiegają końca, a harmonia zostaje przywrócona, gdy Evelyn obejmuje potwora (swoją córkę). W ten sposób powstrzymuje zniszczenie wszystkich równoległych rzeczywistości. Ratuje ją z pustki, akceptuje i okazuje jej miłość, którą do niej czuje. Pokazuje nam to, że życie jest pełne opcji. W środku tej mieszanki wszyscy mamy moc decydowania, czego chcemy i podtrzymywania tego, co daje nam sens i siłę. Jak na przykład rodzina.

Tło filmu

Film Wszystko wszędzie naraz może być nieco przesadzony, jeśli chodzi o techniczne rozwiązania i szaleństwo narracyjne. Wielu widzów, zachęconych licznymi nagrodami i wyróżnieniami decyduje się go obejrzeć, by po kilku minutach poczuć rozczarowanie. Warto jednak uzbroić się w cierpliwość i docenić inspirujące tło filmu. Musimy tylko znaleźć punkt spokoju pośród chaosu. Podobnie jak w życiu.