Motywacja wewnętrzna - szansa na wykorzystanie czasu dla siebie
Jako ludzie jesteśmy w naturalny sposób ciekawi świata. Szukamy różnego rodzaju lub uczuć i mamy różne cele. Wszyscy mamy gdzieś w głębi nas pewien mechanizm, który nosi nazwę motywacja. To właśnie ten mechanizm stymuluje w nas pragnienie pokonywania przeszkód (czasem tych, które tworzymy sami dla siebie, a czasami tych, które stawiają przed nami inni).
Dzięki temu ciągle się czegoś uczymy lub uzyskujemy chęć rozwoju osobistego poprzez drażnienie naszej ambicji i osiągamy wspaniałe nagrody lub nasze wymarzone cele. Tak, motywacja napędza nas do działania jako istoty ludzkie. A przynajmniej to stwierdzenie dotyczy większości z nas.
Ale co nas tak wyróżnia od innych ludzi, a nawet gatunków? Dlaczego szukamy ciągle nowych celów? Skąd czerpiemy siłę, by do nich dotrzeć? Dlaczego udaje tam się te niektóre zrealizować, a z kolei inne zostawiamy gdzieś za sobą i lekceważymy je? Dlaczego niektórzy ludzie wciąż rwą się do działania, podczas gdy inni od razu mówią „pas“ i nawet nie podejmują żadnej próby zakładając z góry, że i tak się nic im nie uda?
Możemy również zadać sobie pytanie, dlaczego niektórzy ludzie wspinają się na szczyt Mount Everestu, mimo tego, że ryzykują przecież mocno swoim własnym życiem.
A może rozwiązanie zagadki jest podobne do sytuacji, w której kiedy czytamy powieść kryminalną, a główny bohater – detektyw przesłuchuje kolejnych świadków i podejrzanych o popełnienie przestępstwa? I w ten sposób idąc po nitce do kłębka?
W takim przypadku większość z pytań, na które należy odpowiedzieć pozwoli mu ustalić, kto popełnił przestępstwo. A także jakie były przyczyny tej zbrodni oraz dlaczego morderca działał w ten sposób. Odpowiedzi na te kluczowe pytania doprowadzą nas do “motywu zbrodni”, jakim kierował się złoczyńca. Czyli mówiąc krótko, jaka była jego motywacja do działania.
Bo właśnie jednym z kluczy do uzyskania wyczerpującej odpowiedzi na zadane powyżej przykładowe pytania jest motywacja. To naprawdę fascynujące, nie sądzisz?
A teraz z kolei zastanów się, w jaki sposób motywacja, dobra motywacja może być po prostu właściwym narzędziem, jakiego Ci potrzeba do przysłowiowego przenoszenia gór. To po prostu wszystko, co daje lub zabiera Ci odwagę, wszystko, co pozwoli Cię zaklasyfikować jako tchórza lub bohatera. Czyli motywacja do działania.
Czym tak naprawdę jest motywacja?
Możemy zdefiniować to, czym jest motywacja w oparciu o zasadnicze trzy czynniki. Będą to kolejno posiadanie celu, decydowanie o osiągnięciu go i utrzymanie wszelkich wysiłków niezbędnych do tego, aby go osiągnąć.
Motywacja jest impulsem, który popycha nas do podjęcia decyzji, następnie do wszelkich niezbędnych czynności i kieruje przy tym działaniami danej osoby, aby pomóc jej osiągnąć określone cele.
Mamy wiele różnych nazw dla tego impulsu. Oczywiście pierwszą z nich jest motywacja. Ale kolejne są z pewnością także dobrze Ci znane. Są to miłość do samego siebie, duch walki i siła woli. Może to być także energia zdolna Cię poruszyć z miejsca lub kotwica, która jest w stanie utrzymać Cię w miejscu.
Tak więc motywacja jest wewnętrznym stanem bytu, który uruchamia, kieruje i utrzymuje Twoje zachowanie na odpowiednim poziomie dla osiągnięcia celu, jaki postawiłeś sobie przed sobą.
Jakie są właściwości, którymi cechuje się motywacja?
Motywacja jest konstrukcją psychologiczną, której nie możemy zobaczyć, ale możemy ją rozpoznać poprzez jej zewnętrzne objawy. Jest to proces, który wyjaśnia całą intensywność, kierunek działań i wytrwałość związaną z wysiłkami podejmowanymi przez daną osobę, aby osiągnąć określony cel.
Wyróżnić można trzy charakterystyczne zachowania, za które odpowiada przeze wszystkim wewnętrzna motywacja. Są to kolejno:
- Proaktywne postępowanie. Dana osoba ma przed sobą określony cel, do którego chce dotrzeć za wszelką cenę.
- Siła, wytrwałość i niezłomność. Ludzie zużywają spore ilości energii próbując osiągnąć cel, który sobie przed sobą postawili. Wykorzystują ją do pokonywania wszystkich przeszkód, jakie napotkają na swej drodze.
- Motywy i cele są zorganizowane hierarchicznie. Istnieją pewne cechy związane z przetrwaniem i inne, które mają więcej wspólnego z rozwojem osobistym. Motywy te mogą być jasne lub niewytłumaczalne, świadome lub nieświadome. Nie zawsze jesteśmy świadomi rodzaju motywacja, która kryje się za naszym zachowaniem.
Ogólnie rzecz biorąc należy stwierdzić, że motywacja może być zewnętrzna lub wewnętrzna. Ktoś, kto pracuje w fabryce samochodów, może być zmotywowany zarabiając pieniądze lub poprawiając swoją reputację u swojego szefa. To zachowanie związane jest z motywacją zewnętrzną. W
ynika to z tego w lepszym wykonywaniu zadań pomagają temu komuś w znacznej mierzy czynniki zewnętrzne. W tym konkretnym przykładzie będą to pieniądze i uznanie w oczach przełożonego.
Z kolei motywacja wewnętrzna oznacza, że robisz coś z zainteresowaniem lub przyjemnością. Cel, jaki Ci przyświeca to Twoje własne dobro lub poprawa samopoczucia. W przypadku pracownika fabryki samochodów takim rodzajem motywacji wewnętrznej może to być poczucie mistrzostwa w swojej branży lub satysfakcja z dobrze wykonanej pracy.
Motywacja zewnętrzna
Zachowanie motywowane czynnikami zewnętrznymi nie dzieje się w takim przypadku samoistnie. Jego realizacja lub przebieg wiąże się przede wszystkim z zewnętrzną nagrodą z nim związaną. Załóżmy, że rodzice dziecka w wieku szkolnym obiecują mu prezent, jeśli uzyska ono określoną ocenę z danego przedmiotu. To będzie właśnie klasyczna motywacja zewnętrzna.
Motywacja wewnętrzna ma natomiast miejsce wtedy, gdy dana osoba chce zrobić coś dla własnego dobra. Osoba z silną wewnętrzną motywacją ma w sobie swoją własną wewnętrzną energię, która popycha ją do przejęcia kontroli nad swoimi poczynaniami i zamiany jej w usilne dążenie do osiągnięcia sukcesu.
Pomyśl o uczniu, który postrzega czekający go egzamin jako sposób na sprawdzenie własnych umiejętności i poznanie tego, czego się już nauczył.
“Ludzkie potrzeby są niesklasyfikowane, ponieważ ludzie są w stanie potrzebować wszystkiego, łącznie z rzeczami, które istnieją tylko w naszej wyobraźni”.
-Jose Luis Pinillos-
Wewnętrzna motywacja
Motywacja wewnętrzna została zdefiniowana w bardzo prosty sposób, jako motywacja naturalnie związana z określonym zachowaniem. A zatem zachęta jest nieodłączna dla samej działalności. Oznacza to, że jest to po prostu sam akt robienia tego, co Cię popycha do działania.
Motywy prowadzące do wykonania danej czynności lub zadania są wbudowane w Ciebie i samą czynność, jaką wykonujesz. Właśnie dlatego ten rodzaj zachowania jest uważany za nieodłącznie związany z osobistą motywacją każdego i wszystkich. Na przykład, gdy poświęcasz czas na określone hobby lub gdy wykonujesz jakąś czynność, aby dać sobie wyzwanie.
Zwykle widzimy to najwyraźniej na przykładzie motywacji istniejącej w sporcie. Ale możemy to również zobaczyć, gdy powstanie w nas osobista motywacja do zrealizowania jakiegoś projektu, który jest dla nas bardzo cenny. Nawet jeśli mogłoby się wydawać, że inni ludzie nie mają takiego samego celu. Lub coś nawet więcej – jest dla nich bez znaczenia.
Pomyśl na przykład o tych wszystkich ludziach, którzy lubią gotować sami dla własnej przyjemności. To dobry przykład.
Trzy najlepsze źródła wewnętrznej motywacji
Istnieje wiele różnych źródeł motywacji wewnętrznej. Właśnie dlatego skupimy się na trzech najważniejszych z nich. Będą to kolejno:
Potrzeba osiągnięcia celu
Wewnętrzna motywacja do osiągnięcia celu ma wiele wspólnego z impulsem do pokonania przeszkód i wykonania jakichś czynności. Jest to skłonność do wykonania zadania dla samej tylko przyjemności robienia tego. A na dodatek robiąc to zyskujesz lub doskonalisz określone umiejętności lub zdolności. W ten sposób robisz sobie miejsce dla poczucia kompetencji.
Ludzie o wysokiej motywacji do osiągnięć mają w sobie następujące cechy:
- Są innowacyjni i przedsiębiorczy.
- Wciąż szukają doskonałości lub sukcesu zawodowego i ufają swoim staraniom.
- Nieustannie gonią za swoimi celami.
Potrzeba przynależności
Jest to zainteresowanie nawiązaniem lub utrzymaniem pozytywnych relacji emocjonalnych z wieloma ludźmi. Osoby o takiej motywacji zwykle szukają kontaktów towarzyskich. Zazwyczaj także uczestniczą aktywnie w dużych lub małych grupach i nie lubią być sami.
Osoby o wysokiej motywacji związanej z potrzebą przynależności mają następujące cechy:
- Ich relacje są zazwyczaj lepsze i bardziej emocjonalnie pozytywne niż w przypadku osób, które mają niską potrzebę przynależności.
- Są to ludzie, którzy potrzebują stałego zainteresowania i uczucia, które sprawia, że poczują się wyjątkowo.
- Zazwyczaj obawiają się społecznego odrzucenia i nieustannie szukają akceptacji w swojej grupie. Oznacza to, że osoby takie mają tendencję do robienia rzeczy, które według nich spodobają się grupie, do której przynależą.
- Przez cały czas mają tendencję do unikania chwil i sytuacji konfliktowych.
- Wolą środowiska kooperatywne od konkurencyjnych.
- Zwykle nie odnoszą wielkich sukcesów na stanowiskach kierowniczych, które wymagają zdolności dowodzenia.
Potrzeba samorealizacji
Psycholog Abraham Maslow był pierwszą osobą, która zdefiniowała tę potrzebę lub grupę potrzeb. Samorealizacja jego zdaniem to idealny cel, do którego wszyscy ludzie chcą dotrzeć.
Możesz zaspokoić tę potrzebę poprzez możliwości pełnego rozwinięcia swojego talentu i potencjału oraz wyrażania wiedzy i pomysłów. Możesz też „dorosnąć” we wszystkich aspektach i rozwinąć się w wspaniałą osobę, którą każda istota ludzka oceni jako wyjątkową. Maslow uważał, że ludzie mogą osiągnąć całkowitą samorealizację, jeśli poczują się spełnieni.
Niezależnie od tego, czy dodamy kolejny podtyp, czy też nie do naszych rozważań, wiemy teraz doskonale, że wewnętrzna motywacja jest zazwyczaj bardzo spójna w czasie. Wynika to z tego, że ma ona więcej wspólnego z cechami osobowymi niż z różnymi okolicznościami.
Motywacja wewnętrzna jest bardziej ogólna niż motywacja zewnętrzna, ponieważ możemy ją zaspokoić na wiele różnych sposobów.
Bibliografia
Bandura, A. y Walters, R. (1963) Społeczne uczenie się i rozwój osobowości. Nowy Jork. Holt, Rhinehart i Winston.