Kultura diet i jej konsekwencje dla zdrowia psychicznego

Zdrowe ciało może mieć różną wagę, ale kultura diet sprawiła, że zdrowie, urodę i dobre samopoczucie kojarzymy z utratą kilogramów. Mówimy o ogromnym źródle psychicznej i fizycznej presji dla wielu ludzi.
Kultura diet i jej konsekwencje dla zdrowia psychicznego
Cristina Roda Rivera

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Cristina Roda Rivera.

Ostatnia aktualizacja: 19 października, 2022

Są pewne idee, które towarzyszą nam przez całe życie. Jedną z nich jest niewątpliwie kultura diet. Nasza dieta, to, ile ważymy lub jak szczupło wyglądamy, są tematami tak wszechobecnymi, jak to, ile mamy pieniędzy, gdzie pracujemy lub ile dzieci chcemy mieć.

Kultura diet jest tak zakorzeniona w świecie zachodnim, że jej atakowanie lub obalenie może zniszczyć nie tylko niektóre z najpotężniejszych firm na świecie, ale także autentyczny styl życia wielu osób i ideały piękna.

Poza tym, że kultura odżywiania może być szkodliwa dla organizmu, od wielu lat istnieje relacja między dietami a zdrowiem psychicznym. Jest to często pierwszy krok w kierunku rozwoju toksycznych zachowań żywieniowych.

Prześladowanie naszych ciał

Prawdopodobnie spędzasz dużo czasu myśląc o tym, jak wygląda Twoje ciało i co mogłabyś zrobić, aby wyglądało lepiej. Odkąd byłaś mała, mogłaś zastanawiać się nad zmianą pewnych aspektów siebie, aby wyglądać jak obrazy, które widzisz w mediach społecznościowych. Chcesz zmienić swoje ciało, aby było „ładniejsze”. W ten sposób koncepcja diety zostaje zintegrowana z Twoim życiem, z Twoją potrzebą lepszego wyglądu i samopoczucia.

Kiedy widzisz coraz więcej wiadomości w mediach, które nawołują do odrzucenia swojego ciała i słuchasz rad dotyczących odchudzania, które mają zapewnić Ci lepsze życie, możesz zadać sobie pytanie: Dlaczego uważam, że pewne zmiany w moim ciele sprawią, że będę szczęśliwsza? Poza tym, dlaczego widzisz tak wyraźny związek między wagą a zdrowiem, a jednocześnie wykluczasz inne, równie ważne zmienne?

kobieta przed lustrem

Kultura diet nie dba o Twoje zdrowie – dba tylko o Twoją wagę

Kultura żywieniowa i zgubny ideał społeczeństwa, które cierpi na poważną fobię, kontroluje Cię od dzieciństwa. Zarówno presja na bycie szczupłą, jak i niebezpieczeństwo zaburzeń odżywiania to kwestie, które dotyczą niemal wyłącznie kobiet. Przynajmniej do niedawna tak było.

Idea utraty wagi jest wszędzie. Czujesz się zobowiązana do przejścia na dietę, jeśli tylko przytyjesz kilka dodatkowych kilogramów. Jednak chcesz to zrobić nie ze względów zdrowotnych, ale estetycznych. Kontrolowanie swojego życia ma wiele wspólnego z kontrolowaniem swojej wagi.

We wszystkich wypowiedziach, które opowiadają się za szczupłością jako uosobieniem piękna i zdrowia, tych, które akceptowałaś, a nawet uwewnętrzniałaś przez długi czas, jest idea, że nie masz kontroli. Niemniej jednak Twoje ciało mówi znacznie bogatszym językiem niż kaloryczna matematyka.

Komunikat „niższa waga, więcej szczęścia” jest tak dobrze podtrzymywany, że wszyscy w to wierzymy. Stwierdzenie to jest wszędzie. W kinie, w telewizji, w dyskusjach i słowach naszych najbliższych. Niezależnie od tego, czy wyrażona subtelnie czy jasno i wyraźne, wiadomość ta jest znormalizowana i prawie niezaprzeczalna: aby być piękną, musisz być chuda!

Prawda o niespełnionych obietnicach kultury diet

Kultura diet podsyca wstyd i dyskryminację ciała. Promuje również zaburzenia odżywiania. Wpaja w nas fałszywe przekonanie, że spożywanie pewnych pokarmów i życie w szczuplejszym ciele zwiększa Twoją wartość.

Istniejące badania szacują, że około jedna trzecia populacji Stanów Zjednoczonych zna kogoś, kto doświadczył problemów związanych z obrazem ciała. Ponadto około 85 procent ludzi uważa stygmatyzację nadwagi za poważny problem. Statystyki te podkreślają znaczenie doradców żywieniowych, którzy mogą przyczynić się do obalenia kultury diet.

Zniekształcony obraz ideału stawia białe cisgenderowe kobiety jako główny cel presji i kłamstw związanych z kulturą odżywiania. Problem ten dotyczy to również wielu innych populacji i osób.

Przyjrzyjmy się niektórym głównym założeniom, najbardziej rozpowszechnionym przez kulturę diet.

Jeśli schudniesz, będziesz zdrowsza, szczęśliwsza i odniesiesz większe sukcesy

Większość obietnic, które projektują diety, opiera się na powyższym stwierdzeniu. Jeśli nie kwestionujesz głównej obietnicy diety, możesz zaakceptować tego typu kłamstwa dla siebie i swojego kręgu społecznego.

W większości przypadków, jeśli komuś zależy na utracie wagi, diety zawodzą. Badania sugerują, że 80 procent diet na dłuższą metę nie działa.

Zasadniczo dieta negatywnie wpływa na metabolizm, ponieważ Twoja biologia nie jest zaprogramowana na przejście w tryb głodu. Co więcej, dieta zwiększa prawdopodobieństwo objadania się, co jest sposobem dla naszego organizmu by powiedzieć nam: „Hej, ty! Głoduję tutaj! Nakarm mnie, teraz!”. Chociaż kultura diet twierdzi inaczej, ważne jest, abyśmy słuchali naszego ciała.

Diety tworzą bardziej harmonijne ciała

Dążenie do dostosowania się do społecznej reprezentacji idealnego kształtu i rozmiaru ciała zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się wstydu. Wiąże się to również z zaburzeniami odżywiania lub zaburzeniami dysmorfii ciała.

Zaburzenia odżywiania dotykają ludzi wszystkich rozmiarów ciała, nie tylko tych, które uznalibyśmy za osoby „z nadwagą”. Korelują ujemnie z miarami szczęścia i zdrowia.

Zaburzenia odżywiania korelują z wieloma niekorzystnymi skutkami zdrowotnymi. Są to, między innymi, problemy żołądkowo-jelitowe, nieregularne miesiączki, nieprawidłowości serca, osteoporoza, powikłania jamy ustnej/dentystyczne i współistniejące zaburzenia psychiczne.

jabłko z metrem krawieckim

Obalenie kultury diet

Biorąc pod uwagę szkodliwe implikacje kultury żywienia, jak możemy doprowadzić do jej obalenia? Z drugiej strony kultura diet nie jest zakorzeniona w naszej biologii. Jak wszystkie aspekty kultury, jest wyuczona, co oznacza, że można się jej oduczyć.

Jednak to oduczanie zachodzi różnie u różnych osób. W końcu wszyscy zmagamy się z naszą tożsamością, z której czasami czerpiemy przywileje, a czasami czujemy jej niekorzystne efekty w świecie zarażonym kulturą diet.

Zdrowie nie jest równoznaczne z taką czy inną wagą. Wszystkie ciała się liczą. Jeśli jednak chcesz schudnąć, powinnaś udać się do dietetyka. Nie po to, by schudnąć, ale aby Twój organizm, poprzez sposób odżywiania, mógł lepiej wykonywać swoje funkcje życiowe. Abyś poczuła się swobodniej.

Gdyby ludzie, a zwłaszcza kobiety, nie byli ciągłymi ofiarami swojego ciała, wagi, skóry lub rozmiaru, zyskaliby cenny czas, który mogliby poświęcić na swoje zainteresowania.

Kultura diety zamienia nas wszystkich w ciała, które mają wartość, tylko jeśli nadana jest im przez innych. Większość ludności wpada w tę pułapkę. Ten, kto tego nie robi, jest szczęśliwszy, zdrowszy i bardziej beztroski. Tego typu osoby są również odporne na kłamsta diet.


Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.


  • Garner, D.M., Garner, M.V. & Van Egeren, L.F. (1992). Body dissatisfaction adjusted for weight: The body illusion index. International Jour – nal of Eating Disorders, 11, 263-271.
  • Raich, R. M. (2011). Una perspectiva desde la psicología de la salud de la imagen corporal. Avances En Psicología Latinoamericana 22(1), 15-27. Recuperado a partir de https://revistas.urosario.edu.co/index.php/apl/article/view/1261

Ten tekst jest oferowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie zastępuje konsultacji z profesjonalistą. W przypadku wątpliwości skonsultuj się ze swoim specjalistą.