Dlaczego lubimy wierzyć w mit o bratniej duszy?

Mit bratniej duszy przetrwa, ponieważ daje nam pociechę i nadzieję. Jednocześnie jednak stanowi problem, ponieważ często prowadzi nas do szukania na zewnątrz czegoś, co naprawdę możemy znaleźć tylko w sobie.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Mit o bratniej duszy przenika naszą kulturę od wieków. Niektórzy z nas są wobec niego sceptyczni. Istnieje jednak również spora część społeczeństwa, która bezpośrednio lub pośrednio potwierdza te słowa. Koncepcję tę po raz pierwszy wprowadził Platon w swojej książce Uczta w roku 385 p.n.e. Oznacza ona formę tęsknoty, zakopane pragnienie odnalezienia tej doskonałej, trwałej i magicznej miłości.

Wydaje się, że wiele osób nadal myśli, że „czegoś brakuje” w ich życiu. Zaspokojenie tego braku utożsamiają z odkryciem swojej tak zwanej „drugiej połówki”, partnera życiowego, z którym będą mogli dzielić się wszystkim.

To idea dzielenia się z drugą osobą wszystkimi naszymi lękami, pragnieniami, marzeniami, myślami, śmiechem, rutyną, a nawet wyzwaniami. Książki i filmy jeszcze bardziej pogłębiły tę potrzebę.

Filmy takie jak Pamiętnik i książki takie jak Jane Eyre sugerowały, że bratnie dusze nie są dokładnie naszymi idealnie równymi połówkami. Historie te sugerują, że kiedy się pojawiają, mają tendencję do zakłócania naszego świata i znacznie go komplikują. Jednak w tej podróży przez życie, pełnej pożegnań i powitań, nieszczęścia i radości, wszystko zawsze kończy się dobrze.

Być może właśnie tego potrzebujemy najbardziej, idei czegoś solidnego i satysfakcjonującego w rzeczywistości, która często jest nadmiernie złożona i niepewna.

Mit o bratniej duszy: co to takiego i dlaczego nas pociąga?

Możliwe, że mit o bratniej duszy został po raz pierwszy spopularyzowany w XIX wieku po liście napisanym przez poetę Samuela Taylora Coleridge’a. Jego życie emocjonalne było wyjątkowo nieprzyjemne i nieszczęśliwe. Został zmuszony do małżeństwa ze względu na presję społeczną i dopóki on i jego żona w końcu nie rozstali się na zawsze, przeszli przez naprawdę nieszczęśliwy czas.

„Aby być szczęśliwym w życiu małżeńskim… trzeba mieć bratnią duszę” – napisał w liście. W tamtych czasach, kiedy relacje były zwykle transakcjami ekonomicznymi, a nie aktami miłości, życie z kimś, kogo się kochało, było niczym więcej niż marzeniem. To był ideał, przywilej dla najodważniejszych.

Brad Wilcox, profesor socjologii i dyrektor National Marriage Project na University of Virginia (USA), twierdzi, że dopiero w latach 70. nastąpiła prawdziwa zmiana w koncepcji małżeństwa. Od tego czasu ludzie, zwłaszcza kobiety, nie byli już tak bardzo zależni od małżeństwa w kwestii wypłacalności finansowej.

Wolność i osobiste spełnienie sprawiły, że idea małżeństwa straciła na aktualności. Jednym z głównych celów stała się potrzeba znalezienia kogoś, z kim można się połączyć emocjonalnie, psychologicznie, a nawet duchowo.

Kilka mitów o bratniej duszy

Jak wspomnieliśmy wcześniej, to Platon wprowadził koncepcję bratniej duszy w dziele Uczta. W tym tekście wyjaśnił, że w pewnym momencie wszyscy mieliśmy cztery ręce, cztery nogi i dwie twarze. Byliśmy jednak zbyt wyniośli i dumni, więc Zeus, zirytowany naszą postawą, ukarał nas, dzieląc nas na dwoje.

Od tego czasu czujemy, że czegoś nam brakuje. Naszym przeznaczeniem tu na Ziemi jest nic innego jak poszukiwanie tej utraconej połowy, osoby, która nas dopełnia i nadaje nam autentyczne znaczenie.

Poza kulturą grecko-rzymską istnieje więcej tradycji i mitów, które odnoszą się do idei bratniej duszy lub osoby dla nas przeznaczonej. Japonia ma swoją legendę o czerwonej nici przeznaczenia. Istnieją również tradycje hinduskie, które mówią o karmicznych związkach z pewnymi ludźmi. Na przykład perski poeta Rumi wskazał, że prawdziwi kochankowie nie spotykają się po raz pierwszy, ale spotykają się ponownie, ponieważ zawsze byli duchowo zjednoczeni.

Prawdziwa miłość daje nam to, czego najbardziej potrzebujemy

Mit o bratniej duszy mówi nie tylko o tym, że dla każdego z nas istnieje przeznaczona osoba. Stwierdza również, że gdy znajdziemy tę postać, wszystko stanie się harmonijne. Jeśli jest jedna rzecz, której my, jako ludzie, pragniemy za wszelką cenę, to czuć się szczęśliwym, kochanym i zrozumianym. Kiedy brakuje któregokolwiek z tych elementów, życie rani i rozdziera naszą „niekompletną” duszę.

Idea duszy, która dopełnia i jest równa naszej, została w nas osadzona jako trwała mentalna narracja. To westchnienie, które czasami wydajemy, gdy sprawy nie układają się dobrze. „Chciałbym znaleźć kogoś, kto by mnie zrozumiał”, mówimy sobie, „Chciałbym, żeby był ktoś, kto widział te same rzeczy, co ja i był tutaj, przy moim boku”.

Mamy nadzieję, że pewnego dnia nasze poszukiwania i niepowodzenia zostaną nagrodzone.

W dzisiejszych czasach miłości poszukuje się w cyfrowym wszechświecie, a porażki i rozczarowania zdarzają się bardzo często. Poszukiwanie partnera to często chaotyczna i bezowocna podróż. Jeśli jednak wierzymy w mit o bratniej duszy, nie tracimy nadziei. Jesteśmy pewni, że prędzej czy później pojawi się osoba, z którą wszystko będzie do siebie pasować, a nasz ból zniknie.

Chcemy spotkać osobę, przy której uwierzymy, że każdy błąd z przeszłości był tego wart, bo nas do nich zaprowadził. Ta osoba to nasz idealny partner, nasza bratnia dusza.

Co nauka mówi o pojęciu pokrewnych dusz?

Każdy może wierzyć, potwierdzać i wzmacniać przekonania, które są dla niego ważne. Niektórzy znaleźli bratnie dusze i są z nimi od kilkudziesięciu lat. Inni mogli znaleźć nie jedną, ale kilka bratnich dusz przez całe życie.

Jak zawsze w przypadku mitów, mit o bratniej duszy jest konstrukcją społeczno-kulturową, która dla jednych zawiera użyteczne, a dla innych bezużyteczne znaczenia symboliczne. Badania przeprowadzone przez Bjarne M. Holmes z Heriot-Watt University w Edynburgu (Wielka Brytania) twierdzą, że wiara w mit bratniej duszy prowadzi do wzmocnienia wypaczonych ideałów dotyczących miłości. Holmes twierdzi, że może to prowadzić do rozpadów małżeństw, ponieważ nikt nie wydaje się dostosowywać do tego „wewnętrznego wyobrażenia”, które jeden z partnerów ma na temat tego, czym (rzekomo) jest idealna miłość.

Jak mówią eksperci, mentalność przeznaczenia lub myśl, że prędzej czy później pojawi się dla nas idealna osoba, nie zawsze przynosi szczęście lub sukces w złożonym świecie emocji.