Sensoryczna niechęć do jedzenia

Czy wiesz, czym jest sensoryczna niechęć do jedzenia? Wyjaśniamy to w dzisiejszym artykule. Wspominamy również, z czym to schorzenie jest często mylone.

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Elena Sanz.

Ostatnia aktualizacja: 02 grudnia, 2022

Od dzieciństwa mówi się nam, że powinniśmy jeść wszystko. Jesteśmy zachęcani, aby spróbować włączyć wszystkie rodzaje żywności do naszej diety, aby być zdrowszym. Z reguły, chociaż mogą wystąpić pewne drobne trudności, jako dzieci ostatecznie akceptujemy całą gamę produktów spożywczych. Istnieje jednak niewielka grupa osób, dla której jest to przytłaczające wyzwanie, nie tylko w dzieciństwie, ale także w wieku dorosłym. Ten problem jest znany jako sensoryczna niechęć do jedzenia.

Wiele dzieci doświadcza pewnych trudności z jedzeniem, zwłaszcza w określonych okresach. Mogą mieć słaby apetyt, odmawiać próbowania nowych potraw, odrzucać niektóre grupy żywności lub mieć silne preferencje. Są to jednak stany przejściowe, które przy dobrym działaniu opiekunów można bez większych trudności przywrócić do normy.

Z drugiej strony sprawa selektywności pokarmowej jest znacznie bardziej złożona. To nie jest kwestia czasu ani sposobu, w jaki rodzice oferują jedzenie. Osoby z tym schorzeniem mogą osiągnąć dorosłość bez prawie żadnego postępu w zakresie różnorodności spożywanych pokarmów. Dlaczego tak się dzieje i skąd bierze się sensoryczna niechęć do jedzenia? Wyjaśnimy to poniżej.

Sensoryczna niechęć do jedzenia

Sensoryczna niechęć do jedzenia to stan, który powoduje, że jednostka odczuwa wielką niechęć do pokarmów w oparciu o ich cechy sensoryczne. Odrzucenie może być spowodowane kolorem, zapachem, konsystencją lub temperaturą jedzenia. Jego smak nie jest jedynym czynnikiem.

Niechęć do jedzenia jest cechą charakterystyczną aspektu neurologicznego znanego jako wysoka wrażliwość. Osoby wysoko wrażliwe (HSP) częściej wykazują ten stan. Często zdarza się również, że występuje u osób ze spektrum autyzmu.

Ponieważ jest to cecha genetyczna i dziedziczna, stan ten nie wynika z faktu, że rodzice zrobili coś nie tak w wychowaniu dziecka, ani z tego, że maluch jest wybredny lub rozpieszczony. Jest to raczej instynkt, mechanizm obronny, który jest wyzwalany przez niezdolność mózgu do przetwarzania bodźców zmysłowych.

Integracja sensoryczna to proces, w którym odbieramy i porządkujemy informacje pochodzące z naszych zmysłów. Może to pochodzić z zewnątrz, ze środowiska lub z naszych własnych ciał. Osoby o wysokiej wrażliwości postrzegają i przetwarzają więcej informacji niż zwykle i ze znacznie większą siłą. Może to utrudniać integrację sensoryczną.

Jeśli chodzi o jedzenie, osoby te postrzegają wiele aspektów w ułamku sekundy. Czując się przytłoczeni, decydują się odrzucić niektóre produkty jako formę ochrony.

Symptomy i oznaki niechęci do żywności

Jak widać, sensoryczna niechęć do jedzenia nie oznacza po prostu bycia wybrednym. To nie kwestia gustu, ale instynktu. Nie jest to też faza przejściowa, ale cecha, która towarzyszy jednostce przez całe życie. Oto symptomy sensorycznej niechęci do jedzenia.

• Chorzy odrzucają więcej produktów, niż akceptują. Ich niechęć może sprawić, że będą tolerować tylko około dziesięciu do piętnastu pokarmów.
• Różnorodność pokarmów, które odrzucają, nie zmienia się, bez względu na to, ile razy ich spróbują.
• Ich jedzenie musi być zawsze takie samo, tej samej marki i przyrządzone w ten sam sposób. Nie tolerują nawet najmniejszych zmian.
• Preferują pokarmy suche, chrupiące i jednorodne, na przykład tosty lub frytki. To dlatego, że zwykle są one takie same i osoba cierpiąca na to schorzenie wie, czego się po nich spodziewać. Na przykład kawałek owocu może być większy lub mniejszy, słodki lub kwaśny, soczysty lub bardziej suchy. To działa na ich zmysły.
• Nie tylko doświadczają dużej wrażliwości w stosunku do jedzenia, ale obejmuje to również inne aspekty ich życia. Mogą im przeszkadzać na przykład jasne punkty światła lub głośne dźwięki, a także niewygodne szwy i metki na ubraniach. Ponadto przeżywają emocje głębiej i wyrażają je naprawdę intensywnie.
• Ich niechęć do jedzenia jest tak silna, że nie tylko powoduje odrzucenie danego pokarmu. Może również sprawić, że osoby te poczują się naprawdę nieswojo na myśl o konieczności zjedzenia tego produktu lub nawet o problematycznym jedzeniu w ich otoczeniu.

Jak radzić sobie z sensoryczną awersją do żywności

Dla rodziców dzieci z sensoryczną awersją do żywności może być naprawdę niepokojące, że ich dzieci odmawiają przyjęcia zdecydowanej większości pokarmów. Jednak nie jest to również łatwe dla samych dzieci (i dorosłych, którymi się stają).

Z reguły są przez całe życie krytykowani i osądzani za swoje zachowania żywieniowe i doświadczają ciągłej presji ze strony otoczenia. To powoduje, że rozwijają bardzo negatywny pogląd na jedzenie. Co więcej, jedzenie z innymi generuje uczucie ogromnego niepokoju, dyskomfortu i strachu.

Nie ma jednego sposobu na wyeliminowanie sensorycznej niechęci do jedzenia, jeśli jest ona częścią cechy neurologicznej. Psychologia, terapia zajęciowa lub jakakolwiek inna interwencja po prostu nie może tego odwrócić. Istnieją jednak pewne wytyczne dotyczące radzenia sobie z tym problemem i zarządzania jego konsekwencjami.

Postęp w tym aspekcie jest ściśle związany z rozwojem kory przedczołowej. Rozwój tego obszaru mózgu pozwala jednostce przestać kierować się swoimi impulsami i być w stanie podejmować racjonalne decyzje. Na tym etapie jednostka może świadomie zdecydować się na wprowadzenie określonych pokarmów do swojej diety, nawet jeśli jest to sprzeczne z jej instynktem. Jednak to prawie niemożliwe, aby stało się to przed ukończeniem dziesiątego roku życia. Dlatego zmuszanie lub próba przekonania młodszego dziecka do jedzenia problematycznego jedzenia będzie bezskuteczna.

Nie naciskaj

Jak wspomnieliśmy wcześniej, schorzenie to sprawia, że ciało chorego pozostaje w stanie napięcia podczas jedzenia. Dlatego ważne jest, aby nie naciskać, nie osądzać ani nie grozić dziecku cierpiącemu na sensoryczną niechęć do jedzenia. Tego rodzaju działania doprowadziłyby jedynie do całkowitego braku postępu. Wywołałyby u nich również silne poczucie emocjonalnego dyskomfortu.

Jedną z wytycznych, których można przestrzegać, aby spróbować wprowadzić zdrowszą dietę, jest trzymanie się bezpiecznych pokarmów dziecka (takich, które akceptuje) i stopniowe wprowadzanie w nich niewielkich zmian. Na przykład zaoferuj pieczone ziemniaki zamiast smażonych lub dodaj do soku owocowego słodkie warzywo, które maluch toleruje.

Sensoryczna niechęć do jedzenia jest złożona. Najlepszym sposobem, w jaki możesz pomóc cierpiącemu, jest zrozumienie go. Ponadto terapeuci mogą zaoferować wskazówki dotyczące promowania integracji sensorycznej, pomagając pacjentom podejmować racjonalne decyzje i poprawiać inne przejawy wysokiej wrażliwości. Chorzy nie powinni wahać się szukać pomocy.