Film Ojciec, poruszająca historia o chorobie Alzheimera

Film Ojciec zasłynął nie tylko z powodu Anthony’ego Hopkinsa, który niedawno zdobył Oscara dla najlepszego aktora za swoją rolę starca. To najstarszy aktor w historii kina, który w wieku 83 lat otrzymał Oscara. I kiedy mówimy o Ojcu, właściwie mówimy o jego głównym bohaterze. To Anthony Hopkins „robi” ten film swoim nienagannym wykonaniem.

Film Ojciec pokazuje rzeczywistość Alzheimera z perspektywy pierwszej osoby. Oczami Anthony’ego wkraczamy w świat, którego percepcja oscyluje między niepokojącym a wrogim, a czasami między kochającym a ujmującym.

Widzowie stają się świadkami nieubłaganego pogarszania się stanu demencji starczej głównego bohatera. Obserwują też, jak jego córka, Olivia Colman, czuje się przytłoczona tą sytuacją. Pokazuje nam również dylemat umieszczenia ojca w domu opieki, kiedy kończy się możliwość opieki nad nim we własnym domu.

Film Ojciec pokazuje różne postacie w tej samej scenerii

W całym filmie różne postacie są pokazywane w tej samej scenerii. Dzieje się tak dlatego, że jest to adaptacja dramatu o tym samym tytule, który już wcześniej zrealizował reżyser Florian Zeller. Później zaadaptował go do kina i dlatego wyraźnie widać wpływ teatru w ustawieniu scen.

Ta sceneria jest zwykle taka sama, chociaż widzimy pewne wariacje. Jednak sceny wszystkie mają swoją specyfikę: wszystkie dzieją się we wnętrzach. Zmieniają się także rekwizyty, lustro, które zmienia rozmiar lub drzwi specjalnie wykonane do filmu.

Sceneria wciąga nas w duszną atmosferę Scenografia odgrywa też ważną rolę w pamięci i świadomości postaci.

W ten sposób film pokazuje nam, że świadomość bohatera stopniowo ginie. Dzieje się to w miarę, jak jego osobiste rzeczy i miejsce, w którym się znajduje, giną w labiryntach jego pamięci. Na ogół tym zanikom pamięci towarzyszy uczucie niepokoju i frustracji.

Z drugiej strony w filmie pojawiają się różne postacie, które stanowią dla Anthony’ego wyzwanie. Podają mu bowiem osobiste informacje, których nie zna, na przykład, że jego córka będzie mieszkać w Paryżu. Postacie te wkraczają do filmu w taki sposób, że widz i protagonista łączą się w odbiorze dezinformacji, co wywołuje uczucie niepokoju.

Zespół afazowo-aprakso-agnozyjny

Choroba Antoniego stawia nas w roli świadków jej rozwoju. Poprzez własne postrzeganie świata pokazuje nam syndromiczny obraz choroby Alzheimera.

Część kliniczna przedstawiona jest w filmie w bardzo naturalny sposób, bo przejawia się w sposób rzeczywisty. Zobaczmy trochę bliżej, na czym polega zespół afazowo-aprakso-agnozyjny.

Przedrostek „a” w tym zespole oznacza brak następujących funkcji:

• Afazja. Chodzi o utratę zdolności do wytwarzania lub rozumienia języka z powodu uszkodzeń w obszarach mózgu wyspecjalizowanych w tych funkcjach. Najczęściej pojawiające się trudności dotyczą czytania i pisania.
• Apraksja. Po drugie, występują trudności w wykonywaniu ruchów w określonym celu. W zaawansowanym stadium choroby Anthony wykazuje trudności w ubieraniu się.
• Agnozja. Wreszcie agnozja, brak wiedzy o tożsamości własnej i innych ludzi.

Ogólnie rzecz biorąc, w tej ostatniej fazie ludzie tracą autonomię związaną z utratą świadomości własnej tożsamości. Zespół afazowo-aprakso-agnozyjny jest pokazany w tej kolejności, a ostatni objaw syndromiczny, agnozja, jest najwyższą ekspresją choroby Alzheimera.

Pamięć niejawna i pamięć jawna

Pamięć jawna to taka, która zawiera świadome wspomnienia wydarzeń, miejsc, ludzi lub przedmiotów. Z kolei pamięć utajona lub instrumentalna to taka, w której wcześniejsze doświadczenia pomagają w realizacji zadań. Chodzi tu o nawyki, świadomość, warunkowanie klasyczne, a także zdolności percepcyjne i motoryczne, takie jak jazda na rowerze.

Ogólnie rzecz biorąc, pacjent traci pamięć długotrwałą i pamięć deklaratywną (pamięć epizodyczna – odnosząca się do utraty pamięci o przeszłych wydarzeniach) oraz zasady pamięci semantycznej. Może również później ponieść straty w pamięci proceduralnej.

Ta z kolei uczestniczy w pamięci motorycznej i zdolnościach wykonawczych niezbędnych do wykonania jakiegoś zadania. W rozwoju fabuły możemy zaobserwować, jak protagonista traci pamięć jawną – nie pamięta przedmiotów ani miejsc. Potem traci również tę ukrytą, o swoich przyzwyczajeniach i umiejętnościach.

W fazie agnozji bohatera Film Ojciec skupia się na moralnym dylemacie córki. Co zrobić, gdy ojciec utraci te podstawowe zdolności, a wraz z nimi swoją autonomię? Ponadto Film Ojciec, odzwierciedla sprzeczności, osiągnięcia i niepowodzenia walki o życie w kontekście klinicznym tak wyniszczającym, jak choroba Alzheimera.

Być może najlepszym punktem filmu „Ojciec” jest jego szczerość w pokazaniu bezradności wywołanej chorobą. Ta niestety bezlitośnie postępuje nie dając wytchnienia ani pacjentowi, ani osobom, które się nim opiekują.