Diazepam: Jak działa i jakie są jego efekty

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 10 grudnia, 2021

Diazepam (bardziej znany pod nazwą “Valium”) to lek należący do grupy środków uspokajających i nasennych. Obecnie ten lek psychotropowy z grupy benzodiazepin jest nadal jednym z najczęściej używanych w leczeniu napadów lękowych, bezsenności, ataków paniki lub jako środek uspokajający przed różnego typu zabiegami.

Diazepam to lek, o którym wszyscy być może słyszeliśmy. Być może dostaliśmy na niego receptę od lekarza lub ktoś z naszych bliskich zawsze ma go w szafce nocnej. Nawet Światowa Organizacja Zdrowia wpisała ten lek na listę „leków niezbędnych” z jednego prostego powodu: jest jedną z najbardziej skutecznych i najczęściej używanych benzodiazepin we współczesnej medycynie.

Jednak należy pamiętać, że tak częste i znormalizowane przyjmowanie tego leku nie znaczy, że mamy do czynienia z czymś nieszkodliwym. Diazepam, podobnie jak reszta benzodiazepin, niesie ze sobą wysokie ryzyko uzależnienia. Jego użycie powinno być pod ścisłą kontrolowaną i ograniczone w czasie.

W dalszej części przedstawimy więcej informacji o tym leku.

Czym jest Diazepam?

Paweł ostatnio przeżywa ciężkie chwile. Ma wrażenie, że świat pędzi zbyt szybko i życie wymyka mu się spod kontroli. Dwa miesiące temu jego ojciec zmarł na zawał, firma, w której pracuje redukuje ilość pracowników i czuje, że jego wydajność spada. Boi się, że zostanie bez pracy. Poziom jego nerwowości, problemy ze snem i niespokojność są tak przytłaczające, że po rozmowie z lekarzem ten od razu przepisał mu diazepam.

Leczenie potrwa 8 tygodni. Następnie oceni się działanie leku i zacznie się stopniowe odstawienie. Jeśli Paweł nie poczuje się lepiej, jego lekarz skieruje go do psychiatry, by rozpocząć leczenie alternatywne i terapię. Nasz bohater zobowiązuje się, że będzie kontynuował leczenie, jednak najpierw musi dowiedzieć się czegoś więcej o tej małej pigułce, która będzie mu towarzyszyć przez najbliższe tygodnie.

Kto wymyślił Diazepam?

Diazepam był drugą w kolejności benzodiazepiną wymyśloną przez Leo Sternbachalrededora w latach sześćdziesiątych. Jest pięć razy silniejsza niż jego poprzednik, chlorodiazepoksyd. Do tego momentu lekarze przepisywali pacjentom klasyczne barbiturany, leki silnie uzależniające i powodujące wiele groźnych skutków ubocznych.

Diazepam przez wiele lat był uważany za „cudowny lek” co sprawiło, że przez długi czas był jednym z najlepiej sprzedających się leków.

Jednak z czasem lekarze zaczęli zdawać sobie sprawę, że te wspaniałe tabletki nie były tak nieszkodliwe jak wcześniej uważano. Dlatego też, w połowie lat 90 sprzedaż spadła o połowę.

W jakich przypadkach stosuje się Diazepam?

Diazepam, dzięki swoim efektom uspokajającym i nasennym ma wiele różnych zastosowań:

• Krótkotrwałe leczenie bezsenności.
• Leczenie ataków lękowych, paniki i nadpobudliwości.
• Leczenie ataków padaczkowych.
• Początkowe leczenie różnych zaburzeń nastrojów, takich jak różnego rodzaju manie. Zazwyczaj stosuje się w połączeniu z litem, walproinianem i neuroleptykami.
• Używa się go również w leczeniu uzależnienia od alkoholu i narkotyków.
• Diazepamu używa się, razem z innymi antydepresantami, w leczeniu pacjentów ze skłonnościami samobójczymi.
• Jest użyteczny w przypadku różnych chorób mięśniowych.
• Używa się go również w leczeniu różnych niedowładów mięśniowych spowodowanych urazami mózgu.
• Zawsze można znaleźć diazepam w szpitalach lub ośrodkach zdrowia, gdzie używa się go jako środek uspokajający przed różnymi zabiegami.

Jak działa Diazepam?

Diazepam, krótko mówiąc, jest lekiem, który działa uspokajająco na nasz system nerwowy. Co to oznacza? Że, czy tego chcemy czy nie, sławne Valium, podobnie jak reszta benzodiazepin, obniża aktywność mózgu. Osiąga to działając w różnych obszarach systemu limbicznego, wzgórza i podwzgórza, wywołując w ten sposób działanie przeciwlękowe.

Neurolodzy uważają, że jego działanie zaczyna się, kiedy łączy się z receptorem GABA. Następnie, funkcjonowanie niektórych obszarów mózgu zwalnia, by doświadczyć stanu długotrwałej senności, obniżenia się uczucia lęku i pojawia się uczucie odprężenia mięśni.

Jakie są skutki uboczne stosowania Diazepamu?

Wspominaliśmy już o tym wcześniej: długość leczenia, nadzorowanego przez naszego lekarza, nie powinna przekraczać 8-12 tygodni i wielkość dawek nie powinna przekroczyć tych wyznaczonych na recepcie. Jeśli zdecydujemy się przekroczyć określony czas terapii lub zwiększyć zalecaną wielkość dawek (lub jeśli sami zdecydujemy zmieszać go z innymi lekami) konsekwencje mogą być bardzo poważne.

Zobaczmy jakie efekty uboczne powoduje Diazepam, które mogą pojawić się również w przypadku przyjmowania innych benzodiazepin.

Najczęstsze efekty uboczne Diazepamu

• Senność.
• Zaburzone funkcje motoryczne.
• Problemy z koordynacją.
• Problemy z równowagą.
• Nudności.
• Suchość w ustach.
• Drobne braki w pamięci.

Pierwsze objawy uzależnienia od Diazepamu

• Drżenia rąk i widoczne problemy z koordynacją.
• Podenerwowanie, irytacja.
• Senność.
• Bóle głowy.
• Skurcze mięśni.
• Problemy z bezpieczną jazdą samochodem.
• Problemy z poprawnym mówieniem.
• Problemy z koncentracją.
• Amnezja tymczasowa.

Poważne objawy uzależnienia

• Zmienne stany świadomości.
• Nieregularny oddech, szybki lub powolny.
• Brak koordynacji.
• Utrata świadomości.
• Osłabienie mięśniowe.
• Ogromna senność.
• Ból mięśni.
• Niebieskawe paznokcie spowodowane brakiem tlenu w krwi.

Podsumowując, należy pamiętać, że spora część społeczeństwa, która jest w trakcie leczenia napadów lękowych zazwyczaj bierze diazepam przez długi okres czasu, co często prowadzi do uzależnień i tolerancji na lek. To oznacza, że z czasem nasze ciało będzie potrzebować coraz wyższych dawek, by osiągnąć ten sam efekt i nasze zdrowie wyjdzie na tym najgorzej.

Leki psychotropowe, chociaż bardzo przydatne w niektórych przypadkach, nie zawsze będą najlepszym rozwiązaniem dla naszych problemów. Chemia usypia, uspokaja i wycisza zmartwienia, ale rzadko kiedy rozwiązuje problemy. To tak, jakbyśmy używali kul, kiedy postrzelili nas w nogę: kule pozwalają ci chodzić, ale kiedy odstawisz je na bok, jeśli nie przeprowadzono żadnego zabiegu, nadal nie będziesz w stanie sam chodzić.

W tym sensie, używajmy kul, ale nie skreślajmy opcji operacji (leczenie psychologiczne). Zróbmy miejsce dla podejścia psychologicznego i dajmy szansę naszemu ciału i zdrowiu na życie bez niepotrzebnych uzależnień.

Bibliografia

-Andrés-Trelles, F. (1993) Leki używane w przypadku napadów lękowych: benzodiazepiny iinne środki uspokajające. Madryt: MacGraw Hill Interamericana.

-Hardman J. G., Goodman L. S., Gilman A. (1996) Farmakologiczne podstawy terapii. Vol. I. Págs. 385-398. Madryt: MacGraw-Hill Interamericana.

-Robert Whitaker, (2015) Anatomia epidemii., Madryt: Capitán Swing

-Sophie Billioti, Yola Moride, Thierry Ducruet (9-09-2014) Benzodiazepine use and risk of Alzheimer’s disease: case-control study. British Medical Journal, 349, strony 205-206