Carl Jung i jego 11 najlepszych książek

Napisane i zweryfikowane przez psycholog Valeria Sabater.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Książki Carla Junga wykraczają poza zwykłą analizę ludzkich zachowań. Był pionierem psychologii głębi oraz bardzo płodnym autorem. Jego prace łączą w sobie cudowną alchemię psychoanalizy, duchowości, religii, filozofii i świata marzeń. Niewiele osobowości wzbudza tak duże zainteresowanie jak Carl Jung – wielki analityk ludzkiej psychiki.

Graham Collier powiedział, że Carl Jung potrzebował tylko trochę ponad pięć minut, aby zaimponować dowolnej osobie. Collier był pilotem RAF w czasie II wojny światowej i profesorem filozofii na Uniwersytecie w Georgii. Miał okazję poznać słynnego szwajcarskiego psychoanalityka, gdy miał on 75 lat.

Collier był pod wrażeniem ironicznego i niemal łobuzerskiego wyglądu Junga oraz jego pełnego szacunku milczenia, gdy słuchał czyjejś odpowiedzi.

Doktor Collier wyjaśnił również, że w pewnym okresie swego życia Jung czuł się odrzucony przez część społeczności naukowej. Miało to miejsce po opublikowaniu więcej niż jednej książki o badaniach dotyczących sumienia, które zagłębiało się bardziej w koncepcje duchowe niż analityczne.

Mimo to, jego teorie wzbudziły tak wielkie zainteresowanie, że telewizja BBC, chcąc spełnić ówczesne życzenie społeczeństwa, zaprosiła Junga do debaty z członkiem Partii Pracy w programie nadawanym na żywo o nazwie Face to Face (Twarzą w twarz). Zaproszony polityk był dość krytycznie nastawiony do teorii Junga.

Rezultat spotkania okazał się niesamowity. Opanowanie Junga, spontaniczność, przekonanie i urok osobisty były tak silne, że “wywiad” okazał się raczej improwizowaną konferencją.

Polityk, John Freeman, który uczestniczył w programie z zamiarem krytyki teorii Junga, był tak urzeczony jego podejściem, że później rozwinęła się z tego długotrwała przyjaźń. W rzeczywistości Freeman był tym, który zachęcił Junga do napisania jednej z jego najbardziej znanych książek, Man and His Symbols (Człowiek i jego symbole).

Istnieje wiele anegdot, które można by opowiedzieć o Jungu. Moglibyśmy napisać o jego licznych podróżach, skomplikowanych relacjach z Freudem lub jego wpływie na film i ogólnie na naszą kulturę. Jednak jednym ze sposobów zrozumienia Junga są jego książki. Warto zanurzyć się w tę niewiarygodną spuściznę i zgłębić jego teorie, symbole, osobiste refleksje i poznać postać, która pozostawiła niezatarty ślad w historii psychologii.

Carl Jung -najlepsze książki

Dzieła Junga są obszerne oraz czerpią wiele materiału z jego autobiografii, w tym esejów oraz osobistych refleksji. Możemy nawet znaleźć korespondencję z lat 1906-1913 między Jungiem i Freudem. Listy te wnikają głębiej w rozwój ruchu psychoanalitycznego i relacji między tymi dwiema postaciami.

W naszym artykule o najlepszych książkach Carla Junga, priorytetem jest zacytowanie jego najbardziej reprezentatywnych prac. Wymienimy pozycje, które zachwycą każdego, od nowicjusza po eksperta “Jungowskiego” wraz z ich koncepcjami, teoriami i pomysłami.

1. Człowiek i jego symbole

Na początku tego artykułu wyjaśniliśmy pochodzenie powyższej książki. Po wywiadzie dla BBC znany polityk poprosił Junga, by podzielił się swoimi teoretycznymi koncepcjami z ogółem społeczeństwa w możliwie najprostszy i jak najbardziej edukacyjny sposób. W ten sposób powstała ostatnia praca Carla Junga, którą napisał przed śmiercią w 1961 roku.

W “Człowieku i jego symbolach” uwagę zwraca przede wszystkim ponad 500 ilustracji. Te obrazy w pełni zanurzają nas w teorii symboliki i znaczeniu symboli w naszych snach, w sztuce a nawet w codziennym zachowaniu.

2. Archetypy i nieświadomość zbiorowa

Literatura obowiązkowa. To jedna z najciekawszych książek Junga, która definiuje jeden z jego najbardziej kontrowersyjnych tematów: archetypy.

Przed nami zbiór esejów, które z jednej strony zgłębiają pojęcie zbiorowej nieświadomości, z drugiej zaś – naturę archetypu. Ta psychiczna ekspresja struktur odziedziczonych po naszych bliźnich jest bez wątpienia tym, co stanowi kamień węgielny wielu prac Junga.

3. Związki miedzy ego a podświadomością

Jak już wiemy, Carl Jung był założycielem szkoły psychologii analitycznej. Ta książka jest bez wątpienia najlepszą reprezentacją tego podejścia. Jest to również odzwierciedlenie niewielkiej części historii psychologii.

Na tych stronach, Jung pokazuje znacznie bardziej oryginalny pomysł niż to, co zaproponował nam w tym czasie odnośnie ludzkiej psychiki Freud. Jego nieustanne badania przedmiotu dają nam pełniejsze zrozumienie tego czym jest podświadomość. Jung ustanawia dwoistość pomiędzy zbiorową nieświadomością a jej wpływem na indywidualną podświadomość.

4. Synchroniczność jako zasada związków akauzalnych

Synchroniczność jako zasada związków akauzalnych to mały klejnot, który Carl Gustav Jung napisał wraz z Wolfgangiem Pauli, zdobywcą nagrody Nobla i jednym z ojców mechaniki kwantowej. W tej książce możemy zagłębić się w jedną z najciekawszych i najbardziej znanych koncepcji jungowskich. Chodzi oczywiście o synchroniczność.

Jung po raz pierwszy przedstawił ten pomysł na spotkaniach Eranos organizowanych każdego roku w Asconie w Szwajcarii. Podczas tych spotkań zawsze powstawały artykuły, eseje lub książki.

Było to w latach pięćdziesiątych, a szwajcarski psychiatra przedstawił coś zarówno polemizującego, jak i niezwykle atrakcyjnego dla kolegów po fachu i reszty akademickiego świata: to, co rozumiemy jako zbieg okoliczności, nie wynika z prostej okazji, ale z czegoś, co nazwał synchronicznością…

Książka szczegółowo omawia związek między tym pojęciem a innym równie ważnym pojęciem w jego pracy: intuicją.

5. Współczesny człowiek w poszukiwaniu duszy

Jest to jedna z książek Carla Junga, która najlepiej odzwierciedla jego pracę. Jednocześnie jest to wspaniała wycieczka w świat podświadomości. Pomimo faktu, że większość książki dotyczy snów, właśnie tutaj możemy “prześledzić” część naszych kompleksów i ograniczających nas zachowań, do których mamy tendencję wykazywania w naszym świadomym życiu. Carl Jung trafia w sendo sprawy.

Cel Junga w interpretowaniu snów był inny niż Freuda. Nie usiłował identyfikować klasycznych fiksacji seksualnych rozwiniętych w dzieciństwie. Przeciwnie, chciał prześledzić “mapę teraźniejszości” i kontekst, w którym żyli jego pacjenci, aby zrozumieć przyczynę ich zachowania i emocjonalnego cierpienia.

Bez wątpienia jest to jedna z najbardziej niezbędnych książek mogących pomóc w zrozumieniu dziedzictwa Carla Junga.

6. Konflikty w duszy dziecka

Niektórzy z naszych czytelników mogą być zaskoczeni tym, że termin “dusza” pojawia się w książce o psychologii. Ważne jest, aby pamiętać, że w dziele Carla Junga ta idea, koncepcja, jest zawsze obecna.

W rzeczywistości, jak wyjaśnił Jung w swojej autobiografii, żaden lekarz nie mógłby wyleczyć pacjenta bez uprzedniego kontaktu z jego duszą.

Ten pogląd daje nam wskazówkę na temat holistycznego podejścia Junga do ludzi. Uważał, że dzieciństwo i młodość są najważniejszymi fazami życia człowieka, na które powinniśmy zwracać większą uwagę. W ten sposób możliwe konflikty, braki i uprzedzenia, których dziecko doświadcza w kontekście rodzinnym, a także osobowość rodziców, niewątpliwie determinują dobrostan lub potencjalne problemy psychiczne w późniejszym życiu.

Co ciekawe, córka Sigmunda Freuda poświęciła swoje życie temu celowi. Udzielała pomocy psychologicznej dzieciom z traumą. Sam Freud nie poświęcił zbyt wiele uwagi tej dziedzinie i nie rozwinął jej w pełni w swojej pracy. Carl Jung poszedł innym tokiem myślenia.

7. Psychologia przeniesienia

Mówiliśmy już na tym blogu o interesującej koncepcji przeniesienia. Jest to myśl, która zawsze jest obecna w psychoanalitycznej lub psychodynamicznej szkole myślenia.

Powyższa pozycja jest jedną z najbardziej reprezentatywnych książek Carla Junga na ten temat. Nakreśla także interesującą paralelę między alchemią a przeniesieniem między pacjentem a terapeutą. Jak już wiemy, w codziennej praktyce psychoterapia może wywołać zjawisko, w którym pacjent zaczyna przerzucać swoje doświadczenia i emocje na terapeutę, co komplikuje proces leczenia.

W książce tej Jung ponownie wykorzystuje swoje symboliczne figury, aby wyjaśnić dynamikę i związki, które czasami tworzą się między lekarzem a pacjentem.

8. Energia psychiczna i istota snów

Ta książka składa się z sześciu interesujących esejów. Zapoznajemy się w nich z tym, co wiąże się z pojęciem t. zw. “psychologii głębi”. Ta koncepcja stanowi prawdziwy kamień węgielny teorii Junga. Ważne jest, aby pamiętać, że dla szwajcarskiego psychiatry wszystkie zjawiska mentalne są tak naprawdę formami energii.

W pierwszym eseju zatytułowanym “Energia duszy” prezentuje interesujące wprowadzenie, które pozwala lepiej zrozumieć pewne aspekty naszej osobowości, takie jak introwersja i ekstrawersja.

Później, w “Ogólnych uwarunkowaniach dotyczących psychologii snów” i “Istoty snów“, wnika głębiej w badanie ludzkich i społecznych zachowań i marzeń w sposób, który pomaga zarówno nowicjuszom, jak i ekspertom lepiej zrozumieć obie koncepcje.

Warto również zauważyć, że tom ten kończy się esejem zatytułowanym “Psychologiczne podstawy spirytyzmu”. W tym miejscu autor wyjaśnia, z racjonalną klarownością, obiektywne rozważania psychologiczne na ten temat. Są one z pewnością bardzo interesujące i warto o nich pamiętać.

9. Pisma o duchowości i transcendencji

Carl Gustav Jung nie wierzył w Boga, wierzył w duchowość i sposób, w jaki każdy z jej aspektów określa i śledzi istotę naszej kultury, a w rezultacie samą ludzkość.

To osobista i pełna pasji książka. Jest idealna lekturą na weekend, jeśli pragniesz lepiej zrozumieć rozległą wizję psychologii analitycznej, z którą związany był Carl Jung i jaka pozostawił nam w spadku. Jeśli jest jedna rzecz, o której zawsze pamiętał – to taka, iż aby zrozumieć czyjeś korzenie, nie możemy zapomnieć o duchowej płaszczyźnie. Według Junga musimy wziąć pod uwagę wszystkie zjawiska i tradycje, które składają się na fundament życia psychicznego.

Powinniśmy więc zrozumieć, że książki Carla Junga, w szczególności Pisma o duchowości i transcendencji, są odbiciem jego otwartego umysłu. Chłonął i był wrażliwy na wszystko, co obserwował oraz starał się spojrzeć poza utarte schematy, by dzięki temu znaleźć sens w rzeczywistości ludzkiej duszy.

Ta książka to antologia, podróż przez antropologię, religię, sztukę i duchowość, które wywrą wpływ na każdego czytelnika.

10. Wspomnienia, marzenia, myśli

Teraz przejdźmy do roku 1957 roku – Carl Jung ma 81 lat. To idealny moment, aby rozpocząć katharsis i przygotować projekt, który stanie się opowieścią o jego własnym życiu. Jung zrobił to z pomocą swojej koleżanki i przyjaciółki, Anieli Jaffe.

Na stronach tej książki dowiadujemy się o etapie, który nadał kształt jego późniejszemu życiu, o jego napiętych, ale produktywnych relacjach z Freudem oraz tym, jak każda podróż, rozmowa, odkrycie i doświadczenie nadawały kształt temu, co nazywa “dnem swojej duszy“.

Warto wspomnieć, że czytelnik nie ma tu do czynienia ze zwykłą księgą wspomnień i osobistych refleksji kogoś zbliżającego się do kresu swego życia. Jung w pełni wykorzystuje okazję, by po raz kolejny położyć podwaliny pod swoje teorie. Opisuje swoje wyobrażenia o ludzkim umyśle, o podświadomości, roli symbolizmu i zasadach psychoterapii.

Ta książka pomoże nam lepiej zrozumieć myśli Carla Junga i jego osobistą pracę jako psychologa.

11. Czerwona Księga

Na koniec zostawiliśmy jedną z najcenniejszych i najtrudniejszych do zrozumienia książek jakie napisał Carl Jung. Mówimy oczywiście o Czerwonej Księdze. Jest wyjątkowa z wielu powodów. Jednym z nich jest to, że napisanie jej zajęło mu ponad 15 lat – dzięki temu zawiera wszystkie informacje, jakie chciał przekazać potomnym.

Inną kwestią, którą musimy podkreślić jest to, że jego spadkobiercy nie chcieli jej opublikować. Dopiero w 2009 roku mogliśmy wreszcie uzyskać dostęp do tej dziwnej, serpentynowej i enigmatycznej książki, która jednocześnie jest fascynująca i niepokojąca. Czerwona Księga, czyli Liber Novus, opowiada i ilustruje przerażające wizje Junga między 1913 a 1916 rokiem.

Celem przyświecającym napisaniu tej książki była próba zrozumienia powyższych obrazów jakie widział Carl Jung i odkrycia powiązanych z nimi symboli.

Czerwona Księga nie jest książką filozoficzną, naukową, religijną ani literacką. Jest to dzieło nie podlegające klasyfikacji, zawierające prorocze i mityczne niuanse, które pozwalają na wiele interpretacji. Wymaga wielu podejść, jeśli chcesz ją zrozumieć, czy też czerpać z niej przyjemność. Jest to wielki klejnot, dzięki któremu zrozumiesz teorie Junga nieco lepiej.

Podsumowując, pomimo faktu, że istnieje o wiele więcej książek, esejów, artykułów i innych dzieł napisanych przez Carla Junga powyższe 11 rekomendacji stanowi doskonałą reprezentację niezbędnej i niezapomnianej postaci, która zasługuje na to by poświęcić jej odrobinę czasu. To, co z wyniesiemy z czytania książek Carla Junga będzie nie tylko fascynujące ale także wzbogaci nas duchowo.

Bibliografia

Jung, Carl G., (1985), Man and His Symbols. Paidos.

Jung, Carl G., (2009), The Archetypes and the Collective Unconscious. Paidos.

Jung, Carl G., (2009), The Relations Between the Ego and the Unconscious. Paidos.

Jung, Carl G., (1952), Synchronicity: An Acausal Connecting Principal

Jung, Carl G., (2013), Modern Man in Search of a Soul, DeBolsillo

Jung, Carl G., (2011), The Conflicts in the Child’s Soul. Paidos

Jung, Carl G., (1983), The Psychology of the Transference

Jung, Carl G., (1995), Psychic Energy and the Essence of the Soul. Paidos.

Jung, Carl G., (2016), Writings on Spirituality. Trotta

Jung, Carl G., (2001), Memories, Dreams, and Thoughts. Paidos

Jung, Carl G., (2010), The Red Book, Paidos.