Asertywność i jej podstawy tworzone już we wczesnym dzieciństwie

Asertywność odnosi się do umiejętności egzekwowania naszych praw we właściwy sposób. Asertywność sprawia, że stajemy w obronie tych praw, ale robimy to w sposób, który pozwala nam szanować innych. Asertywność polega więc między innymi na tym, że potrafimy odmawiać.

Co jednak wtedy, gdy asertywność nie jest naszą mocną stroną? W czym tkwi problem? Odpowiedź na to pytanie tkwi w jednym z najwcześniejszych etapów naszego życia, w dzieciństwie.

Jeżeli od wczesnego dzieciństwa otrzymywaliśmy kiepską edukację emocjonalną, to później bardzo trudno o zdrowe podejście do samego siebie, o umiejętność asertywnego dbania o własne granice. Nie rozwija się wtedy również umiejętność samoobrony i pozwalamy, by nas nadużywano.

Asertywność, a zaniedbania emocjonalne we wczesnym dzieciństwie

Zaniedbania emocjonalne. Co przez to rozumiemy? Do zaniedbań dochodzi, gdy rodzice przeoczają fakt, że każde dziecko posiada potrzeby emocjonalne. Przykładem sytuacji, w której można to zauważyć jest chwila, w której dziecko płacze z powodu zgubionej zabawki, a oni się z niego śmieją.

Takie zachowania ze strony rodziców sprawiają, że ze względu na strach i lęk przed kolejnym ośmieszeniem dziecko bardzo szybko nauczy się ukrywać swoje emocje.

Wyrażenia w rodzaju: “nic wielkiego się nie stało”, czy “płaczesz z powodu głupot” wskazują, że rodzice, w wielu wypadkach zupełnie nieświadomie, burzą w dziecku fundament, który jest niezwykle ważny, by mogło ono w przyszłości wyrosnąć na asertywnego człowieka.

Problem polega na tym, że za każdym kolejnym razem, gdy rodzice lekceważą jego potrzeby emocjonalne, dziecko coraz bardziej rozumie, że musi ukrywać swoje emocje. Te z kolei nie znajdując ujścia kumulują się i wywołują narastającą frustrację.

Inne niepożądane skutki tego procesu dadzą o sobie znać znacznie później, gdy dziecko osiągnie już dorosłość.

Rezultaty widoczne w dorosłym życiu

W dalszym rozwoju, kiedy takie osoby stają się dorosłe, nadal nie potrafią rozpoznawać swoich emocji, które dawno temu nauczyły się skutecznie wyciszać i ignorować. Jako dorośli już ludzie będą czuli frustrację, ale nie będą w stanie ocenić z jakiego powodu.

Tak dochodzimy do dalekosiężnych skutków sytuacji, w której już od dzieciństwa, rodzice zaniedbywali sferę emocjonalną dziecka. Jak będzie to wyglądać w praktyce? Osoba z brakami emocjonalnymi, zamiast przejawiać asertywność, będzie pozwalać na to, by inni ją wykorzystywali.

Nieuzewnętrznione z kolei emocje, które będą powstawały w takich sytuacjach doprowadzą do kumulacji jeszcze większej niechęci wobec tych, którzy ich wykorzystują.

Tyle o rezultacie zaniedbywania potrzeb emocjonalnych dzieci. Ale powinniśmy wiedzieć, że u podstaw wszystkich tych zachowań stoi coś znacznie większego i ważniejszego. Chodzi o długo rozwijany brak poczucia własnej wartości.

Zaniedbane emocjonalnie dziecko dorasta w przeświadczeniu, że nie zasługuje na to, by być kochane. To w poważnym stopniu rzutuje na jakość nawiązywanych przez takie osoby relacji w życiu dorosłym. Uważają, że w tworzonych związkach, na nic nie zasługują, czują się nieszczęśliwe i zawsze cierpią.

Asertywność potrzebuje dobrze przygotowanego fundamentu

Aby nie wyrządzić dziecku emocjonalnej krzywdy, powinniśmy dokładnie wiedzieć jak powinien wyglądać zdrowy fundament, który jest niezbędny do tego, aby wytworzyła się w nim asertywność.

W tym celu należy okazywać dziecku należną mu uwagę i nie dawać mu odczuć, że jego emocje i to co czuje nie mają dla nas znaczenia. Warto w tym celu wziąć sobie do serca kilka czynników, o których możesz przeczytać w dalszej części tego artykułu.

Jedną z podstaw tworzenia dobrego fundamentu, na którym buduje się asertywność jest okazywanie jak ważne są dla nas uczucia dziecka, a także to, co ono czuje. Nie powinniśmy oceniać jako głupotę lub mało znaczący fakt, że dziecko płacze z powodu kłótni choćby z kolegą z piaskownicy.

Kilka ważnych czynników

Bardzo ważnym czynnikiem jest słuchanie dziecka, okazywanie mu zrozumienia i nie śmianie się z problemu. Jeżeli nawet, dla nas dziecięcy problem nie jest jakąś przeszkodą nie do przejścia, to tak właśnie wygląda on w oczach dziecka.

Inną podstawą, z której powinniśmy sobie zdawać sprawę jest nauczenie dzieci, by potrafiły określać, co czują, a także by umiały odczuwane emocje klasyfikować.

To pomoże mu lepiej rozumieć, co właściwie czuje. Takie przygotowanie pozwoli uniknąć sytuacji, w której, gdy dorośnie, nie będzie umiało wyrazić tego, co czuje.

Trzecią ważną sprawą jest utrzymywanie z naszym dzieckiem odpowiedniej komunikacji. W tym celu zadawaj mu dobrze przemyślane pytania, które utwierdzą w nim poczucie bezpieczeństwa.

Przykładem takich pytań mogą być następujące: “co myślisz…?”, “co czujesz?”, “jak się czujesz?”, “czego potrzebujesz?” czy “co chcesz przez to powiedzieć?”.

Należyte dbanie o potrzeby emocjonalne dziecka pomoże mu odkryć, co czują i czego potrzebują. Ponadto pomoże mu być świadomym, że jego emocje są ważne, że nikt nie ma prawa ich deptać, a także, że ma prawo otwarcie wyrażać to, co czuje, ponieważ zasługuje na to, by inni je szanowali.

Jeżeli nie nauczy się tego już w dzieciństwie od rodziców, to jako dorosły będzie miało poważne problemy zarówno w odczuwaniu własnej wartości, poczucia bezpieczeństwa, jak i w stosowaniu w życiu wszystkiego tego, co niesie za sobą asertywność.

Nie uzna za pewnik tego, że zasługuje na odpowiednie traktowanie ze strony innych, a to może sprawić, że podejmie działania autodestrukcyjne, które będą się uwidaczniać w całej jego życiowej drodze.